Hướng tới gìn giữ Tết Trung thu đậm chất truyền thống

Nghệ nhân làng nghề Ái Mộ (Hà Nội) hướng dẫn các em nhỏ làm đèn ông sao. Ảnh: P. Sỹ.

Những năm gần đây, nhiều địa phương đã tổ chức các hoạt động Trung thu mang đậm bản sắc truyền thống. Không chỉ đơn thuần là trao quà, nhiều chương trình được thiết kế với phần rước đèn ông sao, múa lân, làm bánh nướng - bánh dẻo, tái hiện trò chơi dân gian hay kể chuyện chú Cuội, chị Hằng. Những hoạt động này giúp trẻ em không chỉ có sân chơi vui vẻ mà còn thêm hiểu biết về ý nghĩa văn hóa, phong tục của dân tộc.

Tại Hà Nội và nhiều tỉnh, thành, các khu phố, trường học, đoàn thể đều chủ động tổ chức “Đêm hội trăng rằm” cho thiếu nhi. Ở đó, tiếng trống lân rộn rã, ánh sáng lung linh của hàng trăm chiếc đèn ông sao, đèn kéo quân đã tạo nên không khí sum vầy, gắn kết. Đặc biệt, nhiều hoạt động thiện nguyện cũng được lồng ghép, mang quà đến cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, vùng sâu vùng xa, để các em được đón một mùa trăng trọn vẹn hơn.

Bên cạnh niềm vui, cũng có không ít trăn trở trước thực trạng Tết Trung thu ngày càng bị thương mại hóa. Nhiều nơi chỉ chú trọng đến việc tặng quà, biếu xén, quảng bá sản phẩm, mà quên đi ý nghĩa thực sự là ngày hội văn hóa của trẻ thơ và gia đình. Bánh Trung thu, lồng đèn truyền thống nhiều khi bị thay thế bởi sản phẩm công nghiệp, đồ chơi điện tử nhập ngoại, khiến không ít phụ huynh lo lắng.

Các nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng, để Tết Trung thu giữ được giá trị bền vững, điều quan trọng là phải cân bằng giữa yếu tố hiện đại và truyền thống. Những chương trình tổ chức cần ưu tiên các hoạt động gắn với phong tục dân gian, tạo môi trường để trẻ em tham gia, trải nghiệm. Đó không chỉ là cách giúp thế hệ trẻ thêm gắn bó với cội nguồn, mà còn khơi dậy tình yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Minh Đạo, trẻ em bây giờ có nhiều lựa chọn vui chơi hiện đại, nhưng mỗi mùa Trung thu, chúng vẫn háo hức nhất khi được rước đèn, phá cỗ, xem múa lân. Hi vọng, Trung thu sẽ luôn giữ được nét giản dị, đầm ấm ấy.

Tết Trung thu còn là dịp để gắn kết cộng đồng. Từ những con phố, khu tập thể cho tới thôn xóm, mọi người cùng nhau chuẩn bị mâm cỗ, trang trí đèn lồng, dựng sân khấu. Người lớn có dịp gặp gỡ, giao lưu, còn trẻ nhỏ được hòa mình trong một không gian văn hóa chung. Những hoạt động ấy góp phần bồi đắp tinh thần đoàn kết, sẻ chia và yêu thương.

Đặc biệt, khi những món quà Trung thu được trao tận tay các em nhỏ vùng khó khăn, các em học sinh ở mái ấm, trung tâm bảo trợ xã hội, ý nghĩa nhân văn của ngày Tết lại càng được nhân lên. Trung thu vì thế không chỉ là niềm vui cho trẻ nhỏ, mà còn trở thành biểu tượng của tình người, của sự quan tâm giữa cộng đồng.

Trong khuôn khổ Lễ hội Trung thu năm 2025, diễu hành đường phố mang tên “Đêm hội Trăng rằm” sẽ diễn ra vào 18h ngày 5/10 tại Trung tâm Triển lãm Văn hóa nghệ thuật Việt Nam (số 2 phố Hoa Lư, Hà Nội). Lễ hội Trung thu năm 2025 gồm chuỗi hoạt động trải nghiệm, chương trình nghệ thuật hấp dẫn dành cho thiếu nhi diễn ra từ ngày 2 - 5/10.

Thành Nam