Hướng tới nền tảng pháp lý ổn định, dài hạn cho phát triển đất nước

Tại hội nghị, Ban soạn thảo trình bày các nội dung về quan điểm, mục tiêu, định hướng và hệ thống giải pháp hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật, trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận, kinh nghiệm quốc tế và đánh giá khách quan thực trạng pháp luật Việt Nam.

Đề án dự kiến đề xuất danh mục các văn bản cần sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc ban hành mới, có giá trị tham khảo cho định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI (2026-2031) và giai đoạn sau 2031.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh kết luận hội nghị.

Nhiều ý kiến tại hội nghị tập trung góp ý nhóm 5 định hướng, 5 giải pháp hoàn thiện cấu trúc hình thức, 5 giải pháp về cấu trúc nội dung và 6 giải pháp về cơ chế vận hành; phương án phân chia 8 nhóm lĩnh vực pháp luật và danh mục văn bản cần nghiên cứu, ban hành trong thời gian tới.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng lưu ý, đây là vấn đề nghiên cứu khoa học phức tạp, đặc biệt liên quan đến sửa đổi Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho rằng: “Chúng ta không thể đưa ra các kết luận vội vàng hay mang tính “chơi vơi” được, vì nếu làm không chặt chẽ, khi áp dụng vào thực tế sẽ lập tức gặp vướng mắc và lại phải sửa đổi”.

Liên quan tới cơ chế áp dụng trực tiếp Hiến pháp và điều ước quốc tế, đồng chí Hoàng Thanh Tùng khẳng định, Luật Điều ước quốc tế hiện hành đã quy định rất rõ: Điều ước quốc tế hoàn toàn có thể được áp dụng trực tiếp. Về quy trình, khi Quốc hội ban hành nghị quyết phê chuẩn một điều ước quốc tế, nghị quyết đó sẽ liệt kê cụ thể những điều khoản nào trong điều ước được áp dụng trực tiếp.

Do đó, cấp có thẩm quyền phê chuẩn chính là chủ thể quyết định việc áp dụng trực tiếp hay không. Những nội dung không được chỉ định áp dụng trực tiếp thì buộc phải nội luật hóa.

Quang cảnh hội nghị.

Theo Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng, Hiến pháp cũng có giá trị áp dụng trực tiếp, nhưng các quy định của Hiến pháp thường mang tính khái quát cao. Nếu không có “luật dẫn”, việc áp dụng trực tiếp Hiến pháp sẽ rất khó khăn và thiếu thống nhất.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đề nghị rà soát, điều chỉnh bố cục Đề án theo hướng logic, khoa học và nhất quán. Đặc biệt, trong phần giải pháp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp yêu cầu phải bám sát 3 trụ cột của cấu trúc hệ thống pháp luật gồm: Cấu trúc nội dung, cấu trúc hình thức và cơ chế vận hành.

Về Danh mục văn bản, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh yêu cầu xác định rõ các trụ cột lĩnh vực, ghi tên theo luật hiện hành và chỉ mô tả vấn đề đối với các luật dự kiến ban hành để đảm bảo tính mở. Danh mục này phải mang tính ổn định, dài hạn, là đích đến về cấu trúc hệ thống pháp luật, chứ không phải kế hoạch công tác hằng năm.

CHIẾN THẮNG