Thế trận đảo chiều, 'luật chơi' đàm phán Nga-Mỹ-Ukraine bị viết lại

Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ sự thận trọng nhưng lạc quan đối với kế hoạch hòa bình Mỹ đề xuất nhằm chấm dứt chiến sự tại Ukraine. Tuy nhiên, những tuyên bố từ các đặc phái viên của ông trong những ngày gần đây khiến một số nhà phân tích cho rằng Moscow tin tưởng họ có thể đạt được một thỏa thuận có lợi hơn.

Chiến sự Nga-Ukraine ngày càng leo thang. Ảnh: Tân Hoa xã

“Tôi tin rằng kế hoạch này có thể trở thành cơ sở cho một giải pháp hòa bình cuối cùng, nhưng văn bản hiện vẫn chưa được thảo luận chi tiết với chúng tôi”, ông Putin phát biểu tại cuộc họp Hội đồng An ninh Nga hôm 28/11.

Nỗ lực ngoại giao dường như đang gia tăng khi đại diện của Mỹ, châu Âu, Ukraine và Nga gặp nhau lần đầu tại Geneva (Thụy Sĩ), sau đó tiếp tục đàm phán ở Abu Dhabi (Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất). Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết các bên đang tiến rất gần tới việc đạt được một thỏa thuận và ông đã yêu cầu Đặc phái viên Steve Witkoff tới Moscow vào để trình bày kế hoạch trực tiếp với Tổng thống Putin.

Bất chấp các hoạt động ngoại giao dồn dập và những tuyên bố đầy lạc quan, nhiều chuyên gia vẫn hoài nghi về việc liệu Tổng thống Putin có sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận vào thời điểm này, hay chấp nhận mức độ thỏa hiệp cần thiết hay không

Tatiana Stoyanova, người sáng lập R.Politik và là thành viên cấp cao tại Trung tâm Carnegie về Nga và Á-Âu, viết trên X rằng: “Tôi hiện không thấy yếu tố nào có thể buộc Nga phải điều chỉnh lại mục tiêu của họ hoặc từ bỏ các yêu cầu cốt lõi”.

“Tổng thống Putin dường như rất tự tin vào tình hình trên chiến trường và tin rằng có thể chờ đến khi Ukraine buộc phải thừa nhận họ không thể giành chiến thắng, từ đó phải bước vào đàm phán theo những điều kiện quen thuộc của Nga. Nếu Mỹ có thể giúp thúc đẩy quá trình đó thì điều này sẽ rất tốt cho Nga. Còn nếu không, Moscow vẫn sẽ tiếp tục thực hiện chiến lược của họ”.

Boris Bondarev, cựu nhà ngoại giao Nga cho rằng, "rất có thể vòng đàm phán mới nhất sẽ thất bại vì khoảng cách lập trường giữa các bên vẫn quá lớn, giống như những nỗ lực trước đó". Theo ông Bondarev, kế hoạch 19 điểm vừa được Mỹ và Ukraine đàm phán trong tuần này khó có khả năng đáp ứng các mục tiêu của Moscow. Ngay cả bản kế hoạch 28 điểm ban đầu — do Nga cùng phối hợp soạn thảo với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff vẫn còn nhiều điểm vướng mắc. Tuy vậy, ông Bondarev lưu ý, không thể loại trừ hoàn toàn khả năng Nga chấp nhận một thỏa thuận đáp ứng phần lớn các yêu cầu của họ

“Chúng ta nên chuẩn bị cho mọi bất ngờ đến từ Điện Kremlin. Đôi khi họ vẫn có thể gây ngạc nhiên”, ông Boris Bondarev nói.

Chiến trường quyết định luật chơi trên bàn đàm phán

Các quan chức Mỹ và Ukraine cho biết, bản kế hoạch hòa bình ban đầu gồm 28 điểm do Mỹ soạn thảo, vốn bị đánh giá là thiên về lợi ích của Nga, đã được chỉnh sửa xuống còn 19 điểm trong các cuộc đàm phán tại Geneva,

Theo các nguồn thạo tin, một số nội dung bị Kiev xem là hoàn toàn không thể chấp nhận đã được loại bỏ, trong đó có điều khoản hạn chế quy mô quân đội Ukraine. Tuy vậy, chi tiết đầy đủ của bản kế hoạch mới vẫn chưa được công bố, và những vấn đề khó khăn nhất - trong đó có khả năng Ukraine phải nhượng thêm các vùng lãnh thổ vẫn chưa được giải quyết.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tiếp tục hạ thấp kỳ vọng về một thỏa thuận, cho rằng “còn quá sớm để nói” liệu các bên đã tiến gần đến đồng thuận hay chưa. Sau đó, một quan chức cấp cao của Nga khẳng định Moscow sẽ không chấp nhận bất kỳ nhượng bộ lớn nào.

Các vòng đàm phán trước đây đều đã thất bại. Dù Mỹ đang nỗ lực thực hiện các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột, nhưng vẫn chưa rõ ý định của Nga, đặc biệt trong bối cảnh Moscow đang có thêm lợi thế trên chiến trường.

John Herbst, cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, nhận định: “Thỏa thuận duy nhất mà Tổng thống Putin muốn có lẽ là Ukraine phải đầu hàng. Nếu không đạt được điều đó, Nga sẽ tiếp tục chiến đấu”.

Điện Kremlin cho biết kế hoạch hòa bình mới từng được đề cập tại hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tổ chức tại Alaska vào tháng 8/2025. Tổng thống Putin được cho là đã thành công trong việc bác bỏ yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức mà ông Trump đưa ra trước đó, đồng thời làm giảm nguy cơ Mỹ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt. Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về các khả năng hợp tác kinh tế song phương được đánh giá là có tiềm năng sinh lợi.

Song song với đó, Nga tiếp tục tăng cường các cuộc tấn công ở tiền tuyến và mở rộng các đợt tấn công tầm xa vào những thành phố cùng cơ sở hạ tầng trọng yếu của Ukraine khi bước sang mùa thu. Dữ liệu của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho thấy lực lượng Nga đã kiểm soát thêm khoảng 560km2 lãnh thổ Ukraine kể từ sau cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ tại Alaska.

Trong nhiều năm, Tổng thống Putin liên tục nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào về Ukraine cũng phải phản ánh tình hình trên thực địa sau khi Nga kiểm soát ngày càng nhiều lãnh thổ của Ukraine. Khi quân đội Nga tiếp tục thúc đẩy các đợt tiến công, Tổng thống Putin dường như đang tìm cách củng cố lập luận này.

"Với mỗi chiến thắng nhỏ, mỗi ngôi làng mới hoặc mỗi kilomet vuông mà họ giành được, vị thế của Nga sẽ ngày càng vững chắc hơn”, ông Bondarev lưu ý.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo abc news