Hủy án sơ thẩm vì… không biết đất đi kiện nằm ở đâu

Như vậy, sau bài viết phản ánh trên Chuyên đề Công an TPHCM về việc ban hành bản án "kỳ lạ” của TAND huyện Bình Chánh (do thẩm phán Trương Văn Dựa, người vừa được bổ nhiệm Phó Chánh án TAND huyện Bình Chánh làm chủ tọa), vụ kiện được xem xét lại từ đầu.

Theo đó, bản án được tuyên tại phiên tòa xét xử sơ thẩm TAND huyện Bình Chánh ngày 18-3-2022 vô cùng kỳ lạ, bởi hồ sơ vị trí, nguồn gốc và quá trình sử dụng đất theo tài liệu lưu trữ tại Sở Tài nguyên Môi trường TPHCM xác nhận khu đất đang tranh chấp đều không thuộc nguyên đơn hay bị đơn mà là của... một người khác. HĐXX căn cứ vào bản vẽ do nguyên đơn... thuê một đơn vị đo vẽ cung cấp, từ đó cả HĐXX lẫn nguyên đơn và bị đơn đều không biết phần đất tranh chấp đang nằm ở đâu trên thực địa.

"Diện tích đất hơn 2,36ha các bên tranh chấp hiện do Nhà nước quản lý, nhưng cấp sơ thẩm không đưa cơ quan quản lý Nhà nước về đất đai ở địa phương tham gia tố tụng, việc HĐXX chấp nhận yêu cầu, tuyên giao 2,36ha đất thuộc thửa số 4, tờ bản đồ số 77, bộ địa chính xã Phạm Văn Hai (H.Bình Chánh) cho nguyên đơn là ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và trách nhiệm của Nhà nước đối với đất đai theo luật định" - quyết định Kháng nghị phúc thẩm số 06/QĐ-VKS- DS nêu rõ.

Theo kháng nghị, khu đất hiện giao cho UBND xã Phạm Văn Hai quản lý nhưng cấp sơ thẩm không đưa UBND xã Phạm Văn Hai vào tham gia tố tụng. HĐXX bỏ qua phần phát biểu của Kiểm sát viên và việc chuyển hồ sơ từ Tòa sang Viện thiếu hồ sơ là 3 vấn đề vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Quan điểm về nội dung vụ án, kháng nghị nêu "bản đồ hiện trạng vị trí ngày 11-7-2019 của Trung tâm đo đạc bản đồ, cũng là bản đồ mà Tòa án căn cứ để giải quyết vụ án thể hiện diện tích khu đất tranh chấp do nguyên đơn Hồ Văn Đức hướng dẫn là 16.758,7m, do bị đơn Thái Văn Nam hướng dẫn là 10.744,0m2.

Khu đất tranh chấp

Phần đất các đương sự hướng dẫn không trùng nhau về vị trí lẫn diện tích, cả nguyên đơn và bị đơn đều không xác định được diện tích đất 23.637,9m mà các đương sự tranh chấp đang... ở đâu? Dẫn đến việc xác minh tại các cơ quan có thẩm quyền về nguồn gốc đất qua các thời kỳ chưa chính xác, nên chưa đủ căn cứ để xét chấp nhận hoặc không chấp nhận các yêu cầu của đương sự". Từ đó, VKS kháng nghị yêu cầu cấp phúc thẩm hủy án sơ thẩm.

HĐXX cấp phúc thẩm nhận định, về kháng cáo của ông Nam, đất không phải của ông bởi chỉ là người làm vườn, quản lý đất cho gia đình ông Hồng, do đó cấp sơ thẩm căn cứ tài liệu do ông Đức cung cấp để phán quyết là không có cơ sở, đề nghị bác yêu cầu khởi kiện của ông Đức, tuyên giao đất cho ông Hồng. Về yêu cầu khởi kiện độc lập của ông Hồng, cấp phúc thẩm nhận định, mẹ ông Hồng là bà Mậu năm 2007 đã mất nhưng cấp sơ thẩm không đưa các hàng thừa kế vào tham gia tố tụng là thiếu sót.

Về kháng nghị của VKS, HĐXX nhận định là có cơ sở. Ngay tại phiên phúc thẩm, cả nguyên đơn và bị đơn một lần nữa không xác định được vị trí, diện tích khu đất. Đây là căn cứ quan trọng của vụ án nhưng cấp phúc thẩm không thể làm rõ tại phiên xử. Từ những phân tích trên, HĐXX tuyên chấp nhận kháng cáo của ông Nam, ông Hồng và một phần kháng nghị của VKS. Đồng thời, hủy bản án sơ thẩm trả hồ sơ vụ việc về TAND huyện Bình Chánh xét xử lại từ đầu.

BÍCH HÀ - QUỲNH HƯƠNG