Trước khi nổi tiếng với các dòng Su "xì-po", Suzuki đã từng có một dòng xe số phổ thông 2 kỳ khá phổ biến tại Đông Nam Á là Suzuki Crystal 110. Mẫu xe này được Suzuki sản xuất ở Thái Lan hoặc Indonesia và ra mắt từ năm 1990. Tại Việt Nam, tên gọi của mẫu xe này thường được dân chơi "Việt hóa" thành "Su-kít-tan".
So với các dòng "Su xì-po" sau này, Suzuki Crystal ít tính thể thao hơn và đơn giản chỉ là một mẫu xe 2 kỳ phổ thông với động cơ 110 cc máy ngang. Mặc dù vậy, chiếc xe vẫn được dân chơi Việt một thời ưa chuộng do động cơ cực "bốc" . Cũng bởi gia tốc cực mạnh, "Su-kít-tan" đã bắt đầu được những tên cướp đường phố ở Sài Gòn ưa chuộng và gắn liền với những tên tội phạm bất hảo một thời như Cam Hồng Kỳ, Đỗ Hồng Lê ...
Sau khi các dòng Su "xì po" được nhập vào Việt Nam, Suzuki Crystal mới dần bị "thất sủng". Do đã được thiết kế từ cuối thập niên 80 nên mẫu xe này vẫn còn giữ lại những đường nét góc cạnh, vuông vắn, khiến nó trở lên "lỗi mốt" ngay sau khi các dòng Suzuki RG Sport 110, RGV 120 hay Suzuki Satria 120 ra đời.
Bên cạnh kiểu dáng, hệ thống phanh đùm cho cả 2 bánh cũng "lạc hậu" hơn các dòng Su "xì-po" với phanh đĩa bánh trước hoặc 2 bánh sau này. Suzuki Crystal 110 có phuộc ống lồng phía trước, sử dụng bánh căm cùng lốp bản 2,27/17 cho bánh trước và 2,5/17 cho bánh sau.
Bảng đồng hồ của chiếc xe có thiết kế hệt chiếc Viva 110 4 kỳ của Suzuki sau này, với sự khác biệt chỉ nằm ở kiểu trang trí trên mặt đồng hồ. Sau hơn 20 năm, do "tồn kho" không được sử dụng nên chiếc Suzuki Crystal 110 này vẫn còn mới nguyên, chỉ chạy được 13 km.
Cùm công tắc trái của xe có công tắc pha/cos, còi, xi-nhan và le gió bên dưới. Do sử dụng côn tự động nên Crystal 110 không có tay côn bên trái. Phiên bản "hậu duệ" RG Sports 110 sau này cũng được bán với bản côn tự động, thường được dân chơi Việt gọi là "Xì-po 1 càng" để phân biệt với loại côn tay "2 càng".
Có tên mã là Suzuki RC110, Crystal được bán với 2 phiên bản là không đề hoặc có đề. Chiếc xe trong bài viết này là phiên bản có đề với mã RC110CM để phân biệt. Giống nhiều dòng xe khác, nút đề của xe nằm ở cùm phải cùng với công tắc bật/tắt pha.
Crystal 110 là một mẫu xe có kích thước khá gọn gàng với chiều dài 1860 mm, rộng 650 mm và cao 1030 kg. Phiên bản có đề của xe cũng chỉ nặng 84 kg, khiến ngay cả nữ giới cũng có thể dễ dàng điều khiển được nó.
Cung cấp sức mạnh cho Crystal 110 là khối động cơ 2 kỳ làm mát bằng gió, có hỗ trợ quạt gió, xi-lanh đơn nằm ngang với dung tích thực 109 cc. Động cơ này có đường kính piston 54 mm và hành trình xi-lanh 48 mm.
Dù chỉ có dung tích thực 109 cc nhưng do là máy 2 kỳ nên Crystal 110 có công suất tối đa lên tới 12,5 PS và mô-men xoắn cực đại 12 Nm - tương đương với ngay cả Yamaha Exciter 135 sau này. Xe được trang bị hộp số 4 cấp ly hợp tự động.
Những chiếc Crystal 110 đa số được nhập vào Việt Nam với màu đen, tuy nhiên dòng xe này vẫn còn các phiên bản màu sắc khác hiếm hơn như xanh đậm, đỏ hay tím. Bộ yên của chiếc xe này vẫn còn nguyên lớp nilon bảo vệ.
Ở bên dưới yên, xe thậm chí vẫn còn sách hướng dẫn sử dụng chưa "bóc sea và dây điện chưa được lắp đặt. Bình xăng dung tích 4,5 lít và hộc chứa túi dụng cụ sửa chữa của Crystal 110 cũng nằm dưới yên xe.
Cận cảnh cây pô "bụng bầu" nguyên bản, không tì vết của xe. Ở phía sau, Crystal 110 sử dụng phuộc ống lồng kép thay vì phuộc đơn monoshock như Su "xì-po" sau này. Mẫu xe "hậu duệ" của Suzuki Crystal 110 là Suzuki Royal 110 được ra mắt vào khoảng năm 1995 với kiểu dáng y hệt như Suzuki Viva 110.
Ngày nay, những chiếc Crystal 110 vẫn còn có số lượng khá nhiều tại Việt Nam nhưng đa số chúng đều ở trong tình trạng cũ, thường được bán trao tay với giá hơn 10 triệu đồng. Tuy nhiên, do là hàng "đập thùng" nên chiếc Suzuki Crystal trong bài viết này sẽ có giá lớn hơn nhiều.
Kiều Anh