Hy vọng hồi sinh thỏa thuận hạt nhân lịch sử

Vòng đàm phán mới diễn ra một ngày sau khi Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và Iran nhất trí gia hạn thỏa thuận giám sát các hoạt động hạt nhân của Tehran thêm một tháng, sau khi thỏa thuận kéo dài 3 tháng này đã hết hiệu lực vào ngày 22-5. Mỹ không trực tiếp tham gia các cuộc đàm phán nhưng ông Robert Malley, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Joe Biden về vấn đề Iran, đã tới Vienna.

Đại diện các quốc gia tham gia đàm phán tại Vienna nhằm hồi sinh JCPOA.Ảnh: RFI

Hồi cuối tuần trước, cả Tổng thống Iran Hassan Rouhani và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đều lên tiếng xác nhận đã đạt được tiến bộ “thực sự” trong vòng đàm phán thứ 4 về vấn đề hạt nhân Iran. Tổng thống Hassan Rouhani cho biết, sau khi xem xét, đánh giá vòng đàm phán gần đây ở thủ đô Vienna của Áo, Mỹ đã bày tỏ sẵn sàng dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran theo thỏa thuận hạt nhân 2015. Tổng thống Hassan Rouhani cũng đánh giá cao chiến thắng của Iran trong cuộc chiến kinh tế, khẳng định các số liệu về tăng trưởng sản phẩm công nghiệp của quốc gia Trung Đông cho thấy chính sách "gây sức ép tối đa" của Mỹ không có hiệu quả. Theo nhà lãnh đạo Iran, bản thân Mỹ cũng thừa nhận các chính sách chống Tehran đã thất bại.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định, nếu cả Mỹ và Iran có thể quay trở lại thỏa thuận ban đầu thì hai nước có thể sử dụng điều đó làm nền tảng để tiến tới một thỏa thuận tiềm năng, lâu dài và mạnh mẽ hơn. Một thỏa thuận trong tương lai như vậy sẽ bao gồm nhiều vấn đề khác, không riêng gì hạt nhân. Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh, điều đầu tiên các bên cần làm là hồi sinh thỏa thuận hạt nhân.

Các cuộc đàm phán cứu vãn JCPOA đang bước vào thời khắc quyết định. Được biết, trong vòng đàm phán thứ 4, các bên liên quan đã nhất trí đẩy nhanh tiến độ để cứu vãn thỏa thuận hạt nhân Iran trước ngày 18-6, thời điểm Iran tổ chức bầu cử. Do vậy, không lạ gì khi vòng đàm phán thứ 5 này thu hút được sự chú ý rất lớn của dư luận thế giới.

Sau cuộc họp của Ủy ban hỗn hợp JCPOA chiều 25-5, ông Mikhail Ulyanov, đại diện của phái đoàn Nga, bày tỏ lạc quan về khả năng đạt được một thỏa thuận nhằm đưa Mỹ quay trở lại thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 sau vòng đàm phán thứ 5. Viết trên trang Twitter cá nhân, ông Ulyanov cho hay, các bên đều bày tỏ sẵn sàng làm việc hết sức mình để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng và hoàn tất vòng đàm phán một cách thành công càng sớm càng tốt. Cùng ngày, Người phát ngôn Chính phủ Iran Ali Rabiei đã bày tỏ lạc quan về khả năng Tehran sớm đạt một thỏa thuận tại cuộc đàm phán hạt nhân với các cường quốc nhằm cứu vãn JCPOA. Ông Rabiei cho biết: "Các bên đã đạt các thỏa thuận chung về những tranh cãi chính. Liên quan đến dỡ bỏ trừng phạt, những bất đồng còn lại không lớn và nhìn vào tiến trình đàm phán, chúng tôi lạc quan về khả năng giải quyết các vấn đề nhỏ và thực tế còn lại".

Tuy nhiên, ông Abbas Araqchi, người đứng đầu phái đoàn Iran tham gia cuộc đàm phán tại Vienna, lại bày tỏ thận trọng hơn khi bình luận trên truyền hình. Ông cho rằng "vẫn còn những vấn đề lớn và hệ trọng cần được giải quyết", đồng thời bày tỏ hy vọng Iran và nhóm P4+1 (gồm Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh và Đức) sẽ đạt được giải pháp cuối cùng tại vòng đàm phán thứ 5 này.

HÀ LAN