Ia Dom: 'Chiếc nôi' của môn bắn nỏ

Trò chuyện cùng chúng tôi, anh Lò Khăm Nhiên (làng Mook Đen 1) cho hay: “Tôi sinh ra trong một gia đình dân tộc Thái tại huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Lúc nhỏ, tôi thường theo ông đi săn chim, bắt chuột nên đã quen thuộc với chiếc nỏ. Bố làm riêng cho tôi một chiếc nỏ nhỏ vừa tay để tập. Nhờ đó, tôi sớm thành thạo kỹ năng bắn nỏ. Năm 2015, gia đình tôi chuyển vào làng Mook Đen 1 để bắt đầu cuộc sống mới”.

Với kỹ năng bắn nỏ điêu luyện, từ năm 2021 đến nay, anh Nhiên đã tham gia nhiều hội thi thể thao các DTTS cấp huyện, tỉnh cũng như toàn quốc và đạt thành tích cao. Điển hình, năm 2023, tại Hội thi thể thao các DTTS toàn quốc lần thứ XIII (khu vực II) tổ chức tại tỉnh Gia Lai, anh giành huy chương đồng ở nội dung bắn nỏ cá nhân. Tại Hội thi thể thao các DTTS toàn tỉnh năm 2025, anh cùng đồng đội giành huy chương vàng ở nội dung bắn nỏ đồng đội nam-nữ.

Anh Lò Khăm Nhiên giới thiệu những chiếc nỏ của xã. Ảnh: R.H

Anh Rơ Mah Thiết (làng Mook Trang) cũng được xem là một trong những vận động viên bắn nỏ nòng cốt của địa phương. Anh Thiết chia sẻ: “Hồi nhỏ, tôi thường xuyên theo cha lên rẫy, ngủ lại qua đêm và sử dụng nỏ săn bắn cũng như bảo vệ nương rẫy. Những trải nghiệm ấy giúp tôi dần hình thành kỹ năng bắn nỏ và gắn bó với môn thể thao truyền thống này cho đến nay. Ngày xưa, nỏ là công cụ thiết yếu để săn bắn và bảo vệ mùa màng khỏi chim, chuột phá hoại. Ngày nay, tuy công dụng có thay đổi, nhưng với tôi, chiếc nỏ vẫn là biểu tượng văn hóa và niềm tự hào”.

Anh Thiết đang lưu giữ 4 chiếc nỏ truyền thống, phục vụ cho việc tập luyện hàng ngày. Theo anh Thiết, để bắn nỏ đạt độ chính xác cao, mũi tên phải được làm từ tre hoặc lồ ô, sau đó hơ qua lửa để nắn thẳng, đảm bảo không cong vênh. Chiều dài lý tưởng của mũi tên khoảng 45 cm, vừa đủ để giữ độ ổn định và tăng khả năng trúng đích. Tại Hội thi thể thao các DTTS toàn tỉnh năm 2025, anh đã xuất sắc giành 1 huy chương bạc và 1 huy chương đồng ở nội dung cá nhân. Không chỉ vậy, anh còn cùng các thành viên trong đội tuyển xã Ia Dom giành huy chương vàng ở nội dung bắn nỏ đồng đội nam-nữ với tổng điểm 339.

Dù mới làm quen với môn bắn nỏ từ năm 2021, nhưng nhờ sự kiên trì và niềm đam mê, anh Rơ Lan Húch (làng Mook Trê) đã có sự tiến bộ rõ rệt. Năm 2021, ngay trong lần đầu tiên tham gia Hội thi thể thao các DTTS toàn huyện, anh Húch đã xuất sắc giành huy chương vàng. Hiện nay, anh là một trong những vận động viên chủ lực của xã, huyện và thường xuyên đại diện huyện tham gia các hội thi thể thao cấp tỉnh.

Ông Nguyễn Vũ Hiền-Giám đốc Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao huyện Đức Cơ: Xã Ia Dom có nhiều vận động viên bắn nỏ tiêu biểu, thường xuyên đại diện cho huyện tham gia và giành thành tích cao tại các giải đấu do các cấp tổ chức.

Anh Húch tâm sự: “Ban đầu, tôi mượn nỏ của người khác để thử chơi cho biết. Nhưng sau vài tháng tập luyện, tôi thấy rất thích thú và dần đam mê lúc nào không hay. Chính niềm đam mê ấy đã thôi thúc tôi tham gia các giải đấu để thử thách bản thân, học hỏi kinh nghiệm và cố gắng đạt thành tích tốt”.

Các vận động viên bắn nỏ của xã Ia Dom thường xuyên tập luyện. Ảnh: R.H

Trao đổi với P.V, ông Võ Phi Hùng-Công chức Văn hóa-Xã hội xã Ia Dom-cho biết: Phần lớn người dân trong xã đều biết sử dụng nỏ. Nhằm phát hiện và bồi dưỡng tài năng bắn nỏ, cán bộ chuyên môn chủ động đến các thôn, làng để tìm kiếm những người có năng khiếu, hỗ trợ họ luyện tập, nâng cao kỹ năng thi đấu. Xã cũng đầu tư mua sắm thiết bị và nỏ phục vụ luyện tập, tạo điều kiện để các vận động viên có nơi rèn luyện thường xuyên. Nhờ vậy, các đội tuyển bắn nỏ của xã liên tục đạt thành tích cao. Đặc biệt, tại Hội thi thể thao các DTTS toàn huyện năm 2025, đoàn vận động viên của xã đã xuất sắc giành giải nhất toàn đoàn.

R'Ô HOK