Ia Phí: Nhiều nhà rông xuống cấp

Làng Kép có đến 2 nhà rông, mỗi nhà có mặt sàn rộng hơn 20 m2, cao khoảng 8 m. Xung quanh nhà rông cỏ dại mọc đầy, lá cây rơi rụng, túi ni lông khá nhiều. Các cánh cửa nhà rông không đóng, không có ổ khóa bảo vệ. Trong nhà rông thì trống rỗng, không có tài sản gì đáng giá, mạng nhện giăng mắc ngang dọc. Mỗi khi có gió, những tấm tôn bao quanh và mái nhà rông lại rung lắc bần bật, va đập vang lên những tiếng ồn.

Thấy chúng tôi đi lại chụp hình gần nhà rông, một cụ già chậm rãi đi tới bắt chuyện. Ông bộc bạch: “Mình là Rơ Châm Ýut, năm nay 67 tuổi. Mình sinh ra, lớn lên ở làng Kép. 2 cái nhà rông màu xanh, đỏ kia quá nhỏ hẹp, mùa nắng thì nóng nực, mùa mưa thì ồn ào, không an toàn. Bà con không thích vào nhà rông đó hội họp, vui chơi. Nếu có việc làng, có lễ hội thì dân làng tổ chức ở dưới sân đất gần nhà rông”.

2 nhà rông ở làng Kép (xã Ia Phí, huyện Chư Păh). Ảnh: Hoàng Cư

Trong khi đó, 2 nhà rông của làng Yăng 3 cũng cao, rộng, mái lợp tôn nằm trong khuôn viên văn hóa của làng, được rào chắn xung quanh, có khóa cổng khá cẩn thận. Tuy nhiên, cửa các nhà rông này cũng luôn mở như 2 nhà rông của làng Kép. Nhiều cây gỗ làm nhà rông đang bị nghiêng vì mối mọt. Quan sát thấy ổ khóa cổng bị rỉ sét lâu ngày, cây cỏ mọc tự nhiên, không có dấu hiệu được chăm sóc. Để có thêm thông tin, chúng tôi lân la đến hỏi thăm những người chăn bò ở gần đó. Một cụ bà khoảng 70 tuổi đưa cái gậy chỉ về hướng nhà rông rồi nói: “Nhà rông không làm giữa làng, không làm rộng rãi, không cao to, không có đồ vui chơi trong nhà thì bà con mình không tiện đến sinh hoạt. Dân làng mình cần vui chơi thì đến nhà của nhau, xem ti vi”.

Đề cập đến các nhà rông trên, Bí thư Đảng ủy xã Ia Phí Trần Quốc Nghị thừa nhận: “Các nhà rông hiện nay ở xã Ia Phí đang xuống cấp, ít bà con đến sinh hoạt cộng đồng, thiếu người bảo vệ. Trước tình hình này, lãnh đạo xã đã chỉ đạo các làng tăng cường công tác bảo quản, bảo dưỡng, phòng-chống kẻ gian và gió mưa làm hư hại nhà rông”.

Còn ông Nguyễn Minh Đức-Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Chư Păh thì cho biết: “Để thu hút bà con đến nhà rông sinh hoạt, các cơ quan chức năng cần thực hiện tốt Nghị quyết số 12 ngày 5-11-2012 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện, cụ thể là quan tâm bảo tồn nhà rông truyền thống, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào bản địa như thường xuyên tổ chức các nghi lễ, lễ hội, các trò chơi dân gian, cồng chiêng, nhạc cụ dân tộc, đan lát, thêu dệt thổ cẩm... Không nên bỏ bê, thiếu chăm sóc sẽ khiến nhà rông hư hại, xuống cấp”.

HOÀNG CƯ