IAEA quan ngại sâu sắc về cơ sở hạt nhân bí mật của Iran

Bên trong cơ sở hạt nhân Fordo ở Qom, miền bắc Iran - Ảnh: AFP/TTXVN

Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) ngày 23/2 bày tỏ quan ngại sâu sắc về khả năng tồn tại vật chất hạt nhân tại một cơ sở mà Iran chưa khai báo ở nước này.

Theo phóng viên TTXVN tại Đức, trong một báo cáo, IAEA bày tỏ quan ngại sâu sắc về các vật chất hạt nhân chưa khai báo có thể tồn tại ở địa điểm chưa công bố này và chưa được Iran khai báo theo Hiệp định Bảo đảm mà Tehran đã ký kết.

IAEA cho hay, sau 18 tháng, Iran vẫn chưa đưa ra lời giải thích cần thiết, đầy đủ và đáng tin cậy về mặt kỹ thuật đối với sự tồn tại của các vật chất hạt nhân. Địa điểm nghi có cơ sở nêu trên thuộc quận Turquzabad ở Tehran, nơi Israel từng coi là cơ sở hoạt động nguyên tử bí mật của Iran.

Theo các nguồn tin, không có dấu hiệu cho thấy nơi này được dùng để làm giàu urani, song có thể được sử dụng để lưu trữ urani muộn nhất vào cuối năm 2018.

Trong báo cáo khác công bố ngày 23/2, IAEA cho biết kho lưu trữ urani được làm giàu của Iran hiện đã gấp hơn 14 lần mức quy định theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Cụ thể tới ngày 16/2, lượng urani đã làm giàu của Iran đạt 2.967,8 kg, trong khi theo thỏa thuận, mức giới hạn urani làm giàu của Iran chỉ là 300 kg dạng hỗn hợp (UF6), tương đương 202kg urani.

Theo các báo cáo mới nhất của IAEA được đưa ra cùng ngày, Iran đã bắt đầu hạn chế một số cuộc thanh sát của IAEA để đáp trả việc Mỹ từ chối dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.

Cùng ngày 23/2, Bộ Ngoại giao Mỹ đã kêu gọi Iran tiếp tục hợp tác với IAEA, đồng thời cho rằng nước Cộng hòa Hồi giáo đang xa rời nghĩa vụ tuân thủ các cam kết hạt nhân của Tehran.

Phát biểu tại buổi họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price khẳng định Washington sẽ tham vấn chặt chẽ với IAEA để thảo luận về hành động thích hợp nhằm hỗ trợ các thỏa thuận của cơ quan này với Iran.

Trong khi đó, Iran ngày 23/2 tuyên bố sẽ dừng chia sẻ video về các cơ sở hạt nhân tại nước này với thanh sát viên hạt nhân Liên Hợp Quốc. Hãng DW (Đức) cho biết Iran đưa ra quyết định trên nhằm đáp trả việc Mỹ từ chối nới lỏng các lệnh trừng phạt có từ thời cựu Tổng thống Donald Trump.

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho biết Tehran dự kiến ngừng gửi cho IAEA các đoạn video tư liệu đang được cung cấp hàng ngày và hàng tuần.

Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) cam kết lưu trữ các đoạn video trong 3 tháng. AEOI sẽ chuyển giao những đoạn video trong trường hợp Iran được nới lỏng trừng phạt. Ngược lại, những đoạn video sẽ bị xóa.

Truyền hình nhà nước Iran cũng đưa tin Tehran chính thức bắt đầu hạn chế các cuộc thanh sát quốc tế đối với các cơ sở hạt nhân của nước này, được cho là nhằm gây áp lực để với các nước châu Âu và chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế và khôi phục thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015.

Trong diễn biến liên quan, Anh, Pháp và Đức đều lên tiếng bày tỏ tiếc nuối sâu sắc với quyết định của Iran. Tuy nhiên, cả 3 quốc gia châu Âu góp mặt trong Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) này đều nhấn mạnh cam kết bảo vệ thỏa thuận và khuyến khích Iran ngưng các biện pháp giảm tính minh bạch.

JCPOA - thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và các nước trong Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) - được coi là thỏa thuận đáng kể nhất giữa Tehran và các nước lớn kể từ cuộc Cách mạng Hồi giáo 1979.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ngày 22/2 nói rằng Mỹ sẽ hành động để kéo dài và củng cố thỏa thuận. Về phần mình, Iran khẳng định sẵn sàng quay trở lại thỏa thuận hạt nhân đạt được năm 2015 nếu Mỹ có bước đi trước nới lỏng lệnh trừng phạt có từ thời cựu Tổng thống Trump. IAEA ngày 23/2 cho rằng dự trữ uranium làm giàu của Iran đã gấp 15 lần mức được đặt ra trong thỏa thuận năm 2015.

H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)