ICAEW: Đảm bảo minh bạch khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong kiểm toán

Việc các tổ chức ứng dụng AI phải hợp tác hiệu quả với các nhà cung cấp AI trong khi vẫn đảm bảo tính minh bạch cho khách hàng là nhiệm vụ khá khó khăn, phức tạp. Các chuyên gia của ICAEW đã xây dựng các chiến lược để giúp các tổ chức duy trì sự cởi mở và tin tưởng trong toàn bộ hệ sinh thái phức tạp này. ICAEW thường xuyên tổ chức các hội thảo để các kiểm toán viên thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau chia sẻ kinh nghiệm về việc áp dụng AI, từ đó giúp hỗ trợ ICAEW trong việc xây dựng hướng dẫn về việc sử dụng AI hiệu quả và có đạo đức.

AI ngày càng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Ảnh: ST

Tại một số hội thảo, các kiểm toán viên đã cùng các học giả thảo luận về thực tế sử dụng AI trong kiểm toán. Bên cạnh việc chia sẻ các nghiên cứu tình huống, các chuyên gia đã thảo luận về những rủi ro chính khi sử dụng công nghệ, đồng thời, đề xuất các chiến lược tiềm năng để giảm thiểu những rủi ro này và cung cấp những hiểu biết có giá trị cho nghề nghiệp.

Một trong những chủ đề được thảo luận nhiều là những thách thức khi hợp tác với các bên thứ ba về AI – đặc biệt là các nhà phát triển và nhà cung cấp công cụ AI. Các chuyên gia và kiểm toán viên xác định đây là mối quan tâm cấp bách, đặc biệt là đối với các kiểm toán viên.

ICAEW nhấn mạnh thêm, nhu cầu về tính minh bạch luôn được đánh giá cao, để có thể giải thích các kết quả đầu ra của một công cụ AI, cần hiểu rõ về cách thức hoạt động của AI. Yêu cầu này nêu bật nhu cầu kiểm toán viên ngày càng cần củng cố, nâng cao kiến thức về AI trong hoạt động kiểm toán. Các nhà phát triển và nhà cung cấp hệ thống AI cũng cần có khả năng giải thích rõ ràng cho khách hàng về cách các công cụ của họ tạo ra kết quả.

Thực tế, cả kiểm toán viên, các cơ quan quản lý và những người tìm kiếm sự đảm bảo đều phải đối mặt với nhiều thách thức đáng kể, đặc biệt với vai trò là những người phải cân bằng nhu cầu về tính minh bạch với việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ hợp pháp. Nếu không đảm bảo tính minh bạch, các kiểm toán viên không thể đưa ra sự đảm bảo đáng tin cậy về kết quả đầu ra của công cụ AI như một phần trong quá trình kiểm toán.

Các công ty được kiểm toán đang cân nhắc đầu tư vào AI phải đảm bảo các nhà cung cấp của họ đã sẵn sàng đảm bảo tính minh bạch. Các nhà cung cấp phải có sẵn thông tin chi tiết về độ tin cậy của mô hình, tính toàn vẹn của dữ liệu, các chiến lược giảm thiểu sai lệch và các quy trình đảm bảo chất lượng. Những vấn đề này rất quan trọng đối với các kiểm toán viên và cơ quan quản lý, đặc biệt để đánh giá tác động của AI đối với báo cáo tài chính và công tác quản lý rủi ro.

ICAEW đặc biệt chú trọng đến những phương án tốt nhất để đạt được tính minh bạch thông qua hoạt động thẩm định tiêu chuẩn, như thông qua các nghĩa vụ hợp đồng hoặc nghĩa vụ được nêu trong một bộ quy tắc hay khuôn khổ. ICAEW cho rằng, bên sử dụng hệ thống AI cần trao đổi với nhà cung cấp về tất cả những vấn đề liên quan, nhà cung cấp phải có nghĩa vụ công khai thông tin chi tiết về nguồn dữ liệu, mục tiêu của mô hình, những hạn chế, bối cảnh và mục đích sử dụng dự kiến của các công cụ AI.

Các chuyên gia cũng đề cập đến việc liệu các tổ chức có cần thông báo cho khách hàng về việc sử dụng AI không. Một số người cho rằng việc công bố có thể chỉ cần thiết khi AI đưa ra quyết định có thể ảnh hưởng đến khách hàng. Một số người khác cho rằng cần công bố để tăng cường tính minh bạch hơn, song song với đó có thể đưa ra các tuyên bố từ chối trách nhiệm.

ICAEW nhấn mạnh thêm, mỗi tổ chức phải xác định được họ có thể đánh đổi những gì, mức độ rủi ro họ có thể chấp nhận là gì để đạt được kết quả tối ưu cho các bên liên quan. Quyết định này phải được đưa ra ngay từ giai đoạn mua sắm công nghệ, việc các tổ chức thực hiện đánh giá độc lập về những vấn đề trên được coi là một phần không thể thiếu của quá trình thẩm định ban đầu./.

(Theo ICAEW)

Yến Nhi