IFRS thúc đẩy doanh nghiệp Việt hội nhập kinh tế

Các chuyên gia tài chính cho rằng, việc áp dụng IFRS có vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy hội nhập kinh tế và mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp cũng như nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong việc khơi thông dòng vốn đầu tư và nâng hạng thị trường chứng khoán.

IFRS chuẩn mực tài chính toàn cầu hóa

IFRS là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ông Trần Hồng Kiên, Phó tổng giám đốc PwC Việt Nam cho biết, IFRS bao gồm các chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS), các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế và các diễn giải của Ủy ban Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRIC), được ban hành bởi Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB), thuộc Quỹ IFRS - một tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận với tính độc lập cao, đảm bảo qua cơ chế quản trị và bổ nhiệm thành viên. Theo ông Kiên, IFRS được thiết kế như một ngôn ngữ kế toán toàn cầu, đảm bảo thông tin tài chính dễ hiểu, có tính so sánh và được chấp nhận theo các nguyên tắc chung trên toàn thế giới. Điều này cho phép doanh nghiệp cung cấp thông tin minh bạch, gắn liền với bản chất giao dịch, tạo điều kiện thuận lợi để so sánh với các đối tác quốc tế và giảm chi phí huy động vốn từ thị trường toàn cầu. Ông nhấn mạnh, IFRS giúp doanh nghiệp đạt chi phí vốn thấp nhất nhờ sự thống nhất trong báo cáo tài chính, hỗ trợ hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu và phát triển bền vững.

Việc áp dụng IFRS mang lại lợi ích cho nhiều bên liên quan. Đối với nhà quản lý, IFRS cung cấp thông tin phản ánh bản chất kinh tế chính xác, giúp đưa ra quyết định quản trị phù hợp với thực trạng doanh nghiệp. Đối với nhà đầu tư, IFRS là nguồn thông tin vô giá, cho phép đưa ra quyết định đầu tư nhanh chóng mà không bị cản trở bởi rào cản địa lý hay khác biệt chuẩn mực kế toán. Ông Kiên lưu ý, đến tháng 5/2025, 161 trong số 169 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới đã bắt buộc, cho phép hoặc công bố lộ trình áp dụng IFRS, bao gồm toàn bộ G20 và Liên minh châu Âu, khẳng định đây là xu hướng tất yếu.

Từ góc độ quản lý nhà nước, ông Trịnh Đức Vinh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính) khẳng định, IFRS nâng cao tính minh bạch và chất lượng thông tin tài chính, tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.

Ông cũng nhấn mạnh rằng, các doanh nghiệp huy động vốn quốc tế qua niêm yết hoặc vay tổ chức tài chính toàn cầu cần báo cáo theo IFRS, giúp giảm chi phí và dễ dàng gia nhập thị trường thế giới. IFRS còn là ngôn ngữ kinh doanh, khơi thông vốn FDI và thúc đẩy làn sóng đầu tư mới, góp phần vào kinh tế vĩ mô. IFRS giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí lập hai hệ thống báo cáo, thừa nhận báo cáo IFRS pháp lý, tác động đến tư duy hoạch định chính sách và trách nhiệm lãnh đạo.

Việc áp dụng IFRS có vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy hội nhập kinh tế

Lợi ích và lộ trình hội nhập của Việt Nam

Bà Nguyễn Thị Thủy, Giám đốc Đào tạo Công ty Audit Key & Partners Việt Nam (ACV) chia sẻ, các ngân hàng và doanh nghiệp Việt đang ngày càng nhận thấy rõ lợi ích của IFRS trong minh bạch hóa thông tin. Ngân hàng MB từ tháng 6/2023 đã có nhiều cán bộ thẩm định tín dụng tham gia đào tạo về IFRS.

Báo cáo theo IFRS giúp doanh nghiệp trình bày tình hình công nợ và nguồn vốn thống nhất, tạo tiếng nói chung với nhà đầu tư quốc tế, đặc biệt bảo vệ lợi ích cổ đông thiểu số. Bà Thủy lưu ý rằng, các doanh nghiệp FDI như IBM, Samsung, Microsoft và GE đã áp dụng IFRS tại Việt Nam để hợp nhất với công ty mẹ, dù tốn kém khi chuyển đổi từ VAS và đề xuất lập trực tiếp theo IFRS để tiết kiệm chi phí, vì IFRS dễ hiểu hơn VAS và phù hợp với nguyên tắc thuế theo IAS 12.

Về lộ trình, ông Vinh cho biết, Bộ Tài chính ban hành Quyết định 345 năm 2020 phê duyệt phương án áp dụng IFRS, với giai đoạn tự nguyện từ 2026, dẫn đến bắt buộc sau, tùy kết quả, với một số đối tượng vẫn tự nguyện. Ông kỳ vọng việc áp dụng từ 2026 sẽ khẩn trương hơn, Bộ Tài chính sẽ hướng dẫn đối tượng áp dụng, tập trung vào doanh nghiệp có giao dịch quốc tế, như FDI, khu thương mại tự do và khu chế xuất. Ông nhấn mạnh, đây là tiền đề thúc đẩy minh bạch quản lý tài chính, góp phần phát triển bền vững và hội nhập kinh tế.

Bà Nguyễn Thị Thủy bổ sung rằng, các doanh nghiệp niêm yết như Techcombank đã thành công với IFRS từ 2010-2011, đạt giá cổ phiếu cao nhờ báo cáo kép VAS và IFRS, là bài học cho doanh nghiệp chuẩn bị IPO để thu hút vốn giá rẻ. Bà cho rằng với quyết tâm, doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể áp dụng IFRS trong 2-3 năm, vì đơn giản hơn tập đoàn lớn, và IFRS tương đồng với VAS về bản chất trung thực, hợp lý, giúp minh bạch thông tin và nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trần Hương