Israel nêu điều kiện tiên quyết cho lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza

Các tòa nhà bị phá hủy do xung đột tại Jabalia, Dải Gaza. Ảnh: THX/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Ai Cập, trong cuộc họp tại Cairo ngày 28/4, phái đoàn an ninh Israel do Bộ trưởng Các vấn đề chiến lược Ron Dermer dẫn đầu đã tái khẳng định với các quan chức nước chủ nhà rằng giải giáp Hamas là điều kiện tiên quyết để Tel Aviv chấp thuận lệnh ngừng bắn kéo dài 6 tháng – đề xuất mới nhất của Cairo. Sáng kiến này bao gồm ngừng bắn, trả tự do cho 1/2 số con tin Israel đang bị Hamas giam giữ, mở lại cửa khẩu Rafah và cho phép viện trợ nhân đạo vào Gaza.

Tuy nhiên, truyền thông Israel dẫn nhiều nguồn ngoại giao, bác bỏ những tuyên bố về "bước đột phá đáng kể" trong các cuộc đàm phán là "không chính xác". Dù phối hợp chặt chẽ với Mỹ, Ai Cập và Qatar, nhưng Israel vẫn chưa đạt được bất kỳ thỏa thuận cụ thể nào với Hamas. Trước đó, một phái đoàn Hamas do nhà lãnh đạo cấp cao Khalil al-Hayya dẫn đầu từng đề xuất thả toàn bộ con tin Israel để đổi lấy lệnh ngừng bắn kéo dài 5 năm, song phía Israel đã từ chối.

Theo báo The National News (Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất - UAE), hiện Israel yêu cầu không chỉ việc Hamas hạ vũ khí, mà còn phải phá hủy toàn bộ hệ thống quân sự, bao gồm các đường hầm và kho vũ khí, đồng thời yêu cầu được tiếp tục hành động quân sự nếu cảm thấy an ninh bị đe dọa. Đổi lại, Hamas được cho là đã đồng ý, trên nguyên tắc, rút khỏi chính quyền Gaza hậu chiến, một số lãnh đạo sẽ sống lưu vong nếu được đảm bảo không bị truy đuổi – song phong trào này vẫn khẳng định không đầu hàng.

Một phần trong đề xuất ngừng bắn 5 năm là lộ trình chuyển đổi Hamas thành một đảng chính trị, khởi động tiến trình tái thiết Gaza và triển khai một lực lượng an ninh mới do Ai Cập và Jordan huấn luyện. Dự kiến, Ai Cập sẽ tổ chức thêm một cuộc họp với đại diện Hamas trong tuần tới để thảo luận tiếp về đề xuất Israel đưa ra.

Cuộc đàm phán hiện nay được xem là nỗ lực lớn nhất từ sau khi thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn đầu (từ ngày 19/1 đến ngày 1/3) sụp đổ. Israel đã nối lại không kích vào Gaza từ ngày 18/3. Kể từ đó, tình hình nhân đạo tại đây rơi vào khủng hoảng trầm trọng khi viện trợ bị phong tỏa hoàn toàn từ ngày 2/3, khiến hàng triệu người đối mặt nạn đói, thiếu thuốc men và nước sạch.

Trong khi đó, Liên hợp quốc (LHQ), Mỹ và cộng đồng quốc tế đang gióng lên hồi chuông cảnh báo. Trong phiên họp Hội đồng Bảo an LHQ ngày 29/4, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi các nhà lãnh đạo thể hiện “lòng can đảm chính trị” để cứu giải pháp hai nhà nước. Ông khẳng định đây là “câu hỏi trung tâm cho hòa bình” ở Trung Đông và cảnh báo thế giới đang tiến gần “điểm không thể quay lại”.

Ông Guterres cũng lên án việc Israel tiếp tục ngăn chặn viện trợ, đồng thời kêu gọi mở thông hành lang nhân đạo ngay lập tức. Ông cho rằng người dân Trung Đông xứng đáng được sống trong hòa bình, chứ không phải lặp đi lặp lại vòng xoáy bạo lực.

Cũng trong ngày 29/4, theo phóng viên TTXVN tại Geneva, Cao ủy Nhân quyền LHQ Volker Turk nhấn mạnh thảm họa nhân đạo tại Gaza đang ở cấp độ “chưa từng có”. Ông Turk chỉ trích việc Israel sử dụng viện trợ nhân đạo như công cụ gây áp lực, đồng thời cảnh báo rằng việc dồn người dân đến khu vực Rafah sẽ khiến hàng triệu người – trong đó có người già, trẻ em, người tàn tật – không thể tiếp cận cứu trợ và bị buộc phải nhịn ăn.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Israel có thể sớm cho phép đưa lương thực và thuốc men vào Gaza, theo yêu cầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm ngăn chặn thảm họa nhân đạo tại Gaza trở nên tồi tệ thêm.

Nguyễn Tùng - Nguyễn Trường - Anh Hiển (TTXVN)