Israel sắp sáp nhập khu Bờ Tây?

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ở Nhà Trắng hôm 28/1Ảnh: AP

"Chúng tôi đã ở trên đỉnh quá trình lập bản đồ khu vực đó. Mà theo kế hoạch của ông Trump, khu vực đó sẽ trở thành một phần của nhà nước Israel. Sẽ không lâu đâu”, CNN ngày 9/2 dẫn lời Thủ tướng Netanyahu nói tại một cuộc vận động tranh cử ở khu định cư Maale Adumim.

Ông Netanyahu nói rằng, khu vực đang được vẽ bản đồ sẽ bao gồm tất cả các khu định cư của Israel và thung lũng Jordan - vùng lãnh thổ do Israel kiểm soát quân sự từ khi chiếm được trong chiến tranh Trung Đông năm 1967, nhưng Palestine cũng muốn sở hữu. Bờ Tây hiện nay có chỗ nằm dưới sự kiểm soát chung của cả Israel và Palestine. Triển vọng sáp nhập một số vùng đất thuộc khu Bờ Tây vào Israel hiện chưa rõ ràng.

Israel sẽ tổ chức bầu cử ngày 2/3 và ông Netanyahu đang hy vọng tái đắc cử, làm thủ tướng nhiệm kỳ thứ 5, dù ông đang đối mặt cáo buộc tham nhũng. Ông hiện đứng đầu chính phủ tạm quyền và giới chức tư pháp vẫn chưa quyết định về quyền hạn pháp lý của chính phủ tạm quyền đối với việc sáp nhập lãnh thổ. Nhiều cử tri ở các khu định cư ủng hộ Thủ tướng Netanyahu và nhiều thành viên trong chính phủ liên minh của ông coi Bờ Tây là vùng đất thánh của người Do Thái. Người Palestine nói rằng, các khu định cư khiến việc thành lập nhà nước Palestine không khả thi. Trong khi đó, Israel viện dẫn nhu cầu bảo đảm an ninh, các mối liên kết về lịch sử và tôn giáo với vùng đất mà họ xây dựng các khu định cư trên đó.

Kế hoạch hòa bình do Tổng thống Trump đề xuất gồm giải pháp hai nhà nước, theo đó Israel và Palestine sẽ chung sống cạnh nhau, nhưng cũng bao gồm các điều kiện nghiêm ngặt mà người Palestine phản đối. Kế hoạch này đem lại cho Israel nhiều thứ mà họ muốn từ lâu, bao gồm sự công nhận của Mỹ đối với các khu định cư và chủ quyền của Israel đối với thung lũng Jordan. Cũng theo đề xuất của ông Trump, an ninh của một nhà nước Palestine phi quân sự sẽ phụ thuộc vào quyền kiểm soát của Israel. Nhà nước Palestine sẽ nhận được các vùng sa mạc rộng lớn, nhưng phải trả lại các vùng đất có thể canh tác mà người Israel định cư trên đó.

Người Palestine rất quan tâm 3 yếu tố - ý thức về sự công bằng, hy vọng sống tự do, thoải mái trong một quốc gia có chủ quyền của riêng họ và các thực tế trên mặt đất, nhưng đề xuất của ông Trump không đáp ứng nguyện vọng của họ, Washington Post dẫn ý kiến nhiều chuyên gia Mỹ. Hầu hết các nước coi việc Israel xây các khu định cư trên vùng đất chiếm đóng trong chiến tranh là vi phạm luật pháp quốc tế.

Gia Bảo