Jack Teixeira sẽ chịu hình phạt gì khi rò rỉ tài liệu tối mật của Mỹ?

Bức phác họa về cảnh Jack Teixeira hầu tòa liên quan đến cáo buộc rò rỉ thông tin mật của Lầu Năm Góc. Ảnh: CNN.

Tại tòa án liên bang ở Boston hôm 14/4, Jack Teixeira đã bị buộc tội với hai tội danh: Lưu trữ và lan truyền trái phép thông tin quốc phòng; Thu thập và lưu trữ trái phép tài liệu mật. Mỗi tội danh sẽ bị phạt tiền hoặc phạt tù tối đa 10 năm, hoặc cả hai.

Trong phiên điều trần, công tố viên Nadine Pellegrini nói rằng chính phủ sẽ tìm bằng chứng để Jack Teixeira chịu khung phạt tù cao nhất, đồng nghĩa với việc anh có thể chịu án tù lên đến 20 năm.

Sau khi bị bắt giữ khi ở nhà mẹ tại bang Massachusetts, Jack Teixeira đang bị tạm giam và chờ phiên điều trần tiếp theo, sẽ diễn ra vào ngày 19/4, theo BBC.

Hiện tại, Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn tiếp tục đánh giá những thiệt hại từ vụ rò rỉ được cho là nghiêm trọng nhất trong những năm gần đây.

Vi phạm đạo luật hơn 100 năm

Các tội danh phía công tố đưa ra với Teixeira dựa theo Đạo luật Gián điệp năm 1917.

Dù vậy, luật sư Steven Stransky, người từng là cố vấn cho bộ phận luật thuộc Bộ An ninh Nội địa Mỹ, cho rằng đạo luật năm 1917 “đã rất cũ và lỗi thời”, về cơ bản được cơ quan chức năng dùng để hình sự hóa các cá nhân thu thập và tiết lộ thông tin quốc phòng.

Ông Stransky nói rằng khái niệm “thông tin quốc phòng” chỉ được định nghĩa mơ hồ, song nó mang nghĩa rộng là “có thể gây tổn hại đến Mỹ, hoặc đặt đất nước vào vị trí bất lợi trước một quốc gia thứ ba”.

Một vài gián điệp và công dân chia sẻ thông tin mật với báo chí và công chúng bị buộc tội kể từ khi đạo luật có hiệu lực hơn 100 năm trước, dù số người là không nhiều.

Cáo trạng của FBI cáo buộc Jack Teixeira hai tội danh được nêu trong Đạo luật Gián điệp 1917. Ảnh: New York Times.

Trong quá khứ, Julius và Ethel Rosenberg từng bị buộc tội và xử tử vào năm 1953 dựa trên Đạo luật Gián điệp. Đạo luật này cho phép tử hình gián điệp “trong thời chiến”. Khi đó, Mỹ tham gia vào chiến tranh Triều Tiên, và hai người này bị buộc tội đã gửi bí mật về công nghệ hạt nhân cho Liên Xô.

Những người trước đây bị kết án tù theo Đạo luật Gián điệp thường ngồi tù không quá 20 năm và bị phạt tối đa 10.000 USD cho mỗi tội danh.

Ông Stransky nói rằng khi Bộ Tư pháp Mỹ muốn kết tội hình sự liên quan đến Đạo luật Gián điệp, họ sẽ ưu tiên những bản án tù, như một cách răn đe các trường hợp trong tương lai.

Lầu Năm Góc nói rằng họ có một quy định nghiêm ngặt cho những ai có quyền tiếp cận tài liệu mật, và những người vi phạm đều là trường hợp có chủ ý.

Được tiếp cận tài liệu tối mật

Jack Teixeira tham gia lực lượng Không quân Vệ binh Quốc gia vào năm 2019. Vào thời điểm bị bắt, anh giữ quân hàm binh nhất, và được giao nhiệm vụ vận hành hệ thống an ninh mạng và liên lạc của không quân.

Vào năm 2021, anh được cấp phép truy cập tài liệu “tối mật” (top secret) - mức độ bảo mật cao nhất và có nguy cơ gây hại nghiêm trọng đến lợi ích quốc gia nếu bị rò rỉ ra công chúng. Cùng năm, Teixeira cũng được phép truy cập “tài liệu nhạy cảm” từ chính phủ Mỹ.

Để được truy cập những tài liệu này, anh đã phải ký thỏa thuận không tiết lộ và ràng buộc suốt đời. Trong thỏa thuận có nội dung anh phải đồng ý rằng “việc tiết lộ trái phép thông tin được bảo vệ có thể bị buộc tội hình sự”.

Mark Zaid, luật sư về an ninh quốc gia chuyên xử lý các vụ án liên quan đến tài liệu mật, nói rằng việc những binh sĩ trẻ như Teixeira được truy cập vào tài liệu mật như những gì bị rò rỉ không có gì lạ.

“Vấn đề ở đây là tại sao anh ấy được truy cập vào những tài liệu mà anh ấy gần như không cần phải biết”, ông Zaid nói.

Ông nói thêm nhiệm vụ vận hành hệ thống liên lạc của Không quân Mỹ có thể đã cho Teixeira quyền truy cập Hệ thống liên lạc tình báo chung toàn cầu (JWICS), thứ mà ông Zaid coi là “thư viện thông tin” về tình báo Mỹ.

Người thân của Jack Teixeira rời tòa án ở Boston, Massachusetts ngày 14/4. Ảnh: Reuters.

Điều tra của FBI nói gì?

Theo điều tra của FBI, một người dùng trong nhóm chat trên Discord do Teixeira làm trưởng phòng nói rằng nghi phạm đã bắt đầu gửi những tài liệu mật dưới dạng tin nhắn lên nhóm từ tháng 12/2022, trước khi gửi hình ảnh vào tháng 1/2023.

Một trong số tài liệu mà Teixeira đăng tải liên quan đến động thái điều binh lính trong xung đột Ukraine. Khi kiểm tra, các đặc vụ phát hiện đây là tài liệu thuộc loại tối mật, theo Guardian.

Tài liệu của FBI nói rằng Teixeira đã dừng đăng tải thông tin mật dưới dạng văn bản kể từ tháng 1, do anh lo ngại có thể bị phát hiện khi sao chép văn bản tại nơi làm việc.

Từ đó, Teixeira đã đem những tài liệu này về nhà riêng và chụp hình lại, sau đó đăng tải lên nhóm Discord.

Ngoài ra, nghi phạm cũng đã theo dõi cuộc điều tra của FBI, sau khi thông tin tài liệu mật bị rò rỉ trở thành tâm điểm truyền thông.

Các đặc vụ liên bang cho biết Teixeira đã dùng mạng nội bộ để tìm kiếm từ khóa "rò rỉ" (leak), nhằm xem liệu anh có đang bị coi là nguồn rò rỉ hay không.

Lịch sử tìm kiếm của Teixeira đã được hệ thống của chính phủ lưu lại và chuyển cho FBI để phục vụ công tác điều tra.

FBI áp giải nghi phạm vụ rò rỉ tài liệu mật ở Massachusetts Jack Douglas Teixeira, thành viên lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân Mỹ, bị bắt giữ ngày 13/4. Anh đứng đầu một nhóm thanh thiếu niên 20-30 người chia sẻ về súng đạn trực tuyến.

Trần Hoàng