Kể chuyện Cách mạng Tháng Tám trên sân khấu:Những lát cắt lịch sử - những miền rung cảm mới

Giai đoạn lịch sử hào hùng ấy luôn thôi thúc nghệ sĩ tái hiện trên sân khấu. Nhiều tác phẩm ra đời gần đây đã chọn những lát cắt giàu ý nghĩa kể lại bằng hình thức nghệ thuật mới, để lại dấu ấn.

Một cảnh trong vở nhạc kịch “Cafe bánh mì” của Nhà hát Kịch Việt Nam.

Ngợi ca cách mạng và Bác Hồ

Những buổi diễn nhạc kịch “Cafe bánh mì” tại Nhà hát Ngôi Sao (Hà Nội) luôn rất đặc biệt. Khán giả ngồi chật kín, tay cầm cờ đỏ sao vàng háo hức chờ đợi. Trên sân khấu, tác giả kiêm nhạc trưởng người Hàn Quốc Seo Sang Wan mặc áo dài Việt Nam, khoác chiếc khăn in hình cờ đỏ sao vàng, cầm đũa chỉ huy dàn nhạc. Suốt hai giờ, vở diễn dẫn dắt người xem qua nhiều cung bậc cảm xúc, khi lắng đọng, rưng rưng, lúc dâng trào khí thế, để rồi bùng nổ ở màn kết khi cả khán phòng cùng các nghệ sĩ hát vang Quốc ca Việt Nam trong niềm tự hào.

Với cách tiếp cận lịch sử mới mẻ, sự phối hợp giữa Nhà hát Kịch Việt Nam và các chuyên gia Hàn Quốc đã mang đến một câu chuyện đặc biệt về những năm tháng trước Cách mạng Tháng Tám. Trong cảnh đời đói khổ, cơ cực, dưới sự giác ngộ và lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, những người dân, đặc biệt là giai cấp tiểu tư sản, đã dấn thân đi theo cách mạng, góp phần làm nên thắng lợi Tổng khởi nghĩa Tháng Tám, đập tan xiềng xích thực dân, phong kiến, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Trong suốt nhạc kịch, hình tượng Bác Hồ không xuất hiện trực tiếp trên sân khấu, nhưng tư tưởng, lý tưởng và tinh thần của Người hiện hữu trong từng nhân vật, từng lời thoại, từng tình huống kịch, tạo nên chiều sâu rung cảm cho người xem.

Giám đốc nghệ thuật người Hàn Quốc Park Hyun Woo chia sẻ: “Việt Nam đã thắp lên trong tôi ngọn lửa đam mê, thôi thúc tôi bằng cả trái tim và mở ra những thử thách mới. Thông qua vở diễn, tôi hy vọng chúng ta sẽ không quên lịch sử đấu tranh giành độc lập, khắc ghi những mất mát không nên tái diễn, để từ đó nuôi dưỡng lòng yêu nước nồng nàn và hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn”.

Vở cải lương “Từ Việt Bắc về Hà Nội” của tác giả PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Nghệ sĩ nhân dân Triệu Trung Kiên đạo diễn, vừa được công diễn, do Nhà hát Sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam thực hiện. Tác phẩm tái hiện giai đoạn năm 1941-1945, từ ngày lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng, đến thời khắc 2-9-1945, khi Bác đọc Tuyên ngôn Độc lập. Với diễn xuất, lời thoại, âm nhạc, múa kết hợp với mỹ thuật, bức tranh sân khấu đa sắc đã khắc họa trọn vẹn tầm vóc và khát vọng của cả dân tộc trong bước ngoặt lịch sử.

Cũng dịp này, Nhà hát Tuổi trẻ giới thiệu vở “Trái tim Người dẫn đường” (kịch bản PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, đạo diễn Nghệ sĩ ưu tú Nguyễn Sĩ Tiến, Nghệ sĩ ưu tú Cao Ngọc Ánh), kết hợp sân khấu kịch, âm nhạc và tư liệu, khắc họa hình tượng Bác Hồ từ thời điểm Người ra đi tìm đường cứu nước đến thời khắc đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập 2-9-1945 và những tháng năm Bác sống giản dị, gần gũi trong lòng nhân dân. Mỗi nhân vật trên sân khấu trở thành một mảnh ghép, một câu chuyện khắc ghi công ơn Người, gửi gắm niềm tin, tình yêu cách mạng và khát vọng cống hiến của các thế hệ hôm nay.

Nhân lên niềm tự hào trong công chúng

Giai đoạn lịch sử hào hùng cách đây 80 năm cùng thời khắc thiêng liêng khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình luôn là nguồn cảm hứng sáng tạo bất tận cho văn nghệ sĩ. Những năm qua, sân khấu đã ghi dấu bằng nhiều tác phẩm thành công, nhưng chính những vở diễn gần đây tiếp tục mở ra miền rung cảm mới, nhân lên niềm tự hào trong công chúng bằng hình thức sáng tạo giàu sức hút.

Về sự hợp tác dàn dựng nhạc kịch “Cafe bánh mì” giữa Nhà hát Kịch Việt Nam với ê kíp nghệ sĩ Hàn Quốc, thông qua Công ty cổ phần Metaforce, Nghệ sĩ ưu tú Kiều Minh Hiếu, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam cho biết, không chỉ là sản phẩm nghệ thuật hợp tác, tác phẩm còn đánh dấu bước tiến đáng kể trong hành trình đưa sân khấu Việt ra thế giới. Đây cũng là minh chứng cho tinh thần dám thử thách những loại hình ngoài sở trường, để nhạc kịch - vốn thời thượng và đòi hỏi cao, trở thành nhịp cầu nối giữa lịch sử với khán giả trẻ.

Cách dàn dựng hiện đại, sử dụng sân khấu hình bán nguyệt, màn hình LED đa lớp đã đưa người xem như bước vào không gian lịch sử, chứng kiến thời khắc thiêng liêng của dân tộc. Bạn trẻ Nguyễn Vũ Nhật Minh (phường Cầu Giấy) chia sẻ: "Tác phẩm khiến tôi tự hào về lịch sử dân tộc. Nhiều khoảnh khắc còn có thể hòa nhịp, cất giọng cùng nghệ sĩ rất gần gũi".

Ở vở cải lương “Từ Việt Bắc về Hà Nội”, tác giả Nguyễn Thế Kỷ và đạo diễn Triệu Trung Kiên đã thành công trong việc “đời thường hóa”, “bình dị hóa” hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những chi tiết dung dị như nỗi nhớ về gia đình, tuổi ấu thơ, cùng các chi tiết lịch sử ít được khai thác, đã khắc họa chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa gần gũi, vừa sắc sảo với tầm nhìn chiến lược. Vở diễn cũng tạo dấu ấn khi kết hợp tinh tế của cải lương, múa, âm nhạc truyền thống và hội họa, tạo nên một tổng thể đậm chất sử thi và giàu tính biểu cảm. Cùng hướng khai thác đó, vở “Trái tim Người dẫn đường” được thể hiện bằng sự hòa quyện của kịch nói, âm nhạc và hình ảnh tư liệu, đem đến những lát cắt dung dị mà thấm đẫm cảm xúc.

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ khẳng định, đưa lịch sử cách mạng lên sân khấu hiện đại là thách thức lớn, nhưng các nghệ sĩ đã không ngừng sáng tạo và thành công, giúp khán giả thêm hiểu về những mốc son trong lịch sử dân tộc, nuôi dưỡng niềm tin và tự hào trong thế hệ hôm nay.

Yên Nga