Kể chuyện lịch sử qua hiện vật

Mỗi hiện vật là một câu chuyện kể

Những ngày này, nhân kỷ niệm 60 năm Ngày Chiến thắng Vạn Tường (18/8/1965 - 18/8/2025), có nhiều đoàn khách đến tham quan Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường. Nơi đây lưu giữ những hiện vật lịch sử, gắn với một thời oanh liệt của quân và dân ta trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Các chiến sĩ tham gia trận đánh Vạn Tường năm xưa hồi tưởng lại lịch sử diễn biến của trận đánh Vạn Tường qua sa bàn tại Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường.

Ngay ở cổng vào bảo tàng là không gian trưng bày những mảnh vỡ từ xác xe tăng lội nước của quân đội Mỹ bị quân ta bắn hạ trong trận đánh Vạn Tường. Những mảng thép cháy sém, sạm màu như minh chứng sống động cho tinh thần quả cảm của quân và dân ta ở Vạn Tường.

Hòa trong đoàn khách tham quan, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Ngô Thanh Trang (85 tuổi), nguyên Xã đội trưởng du kích xã Bình Đông (nay là xã Vạn Tường), dừng lại thật lâu trước bức ảnh đen trắng đã nhuốm màu thời gian trưng bày trong bảo tàng. Đôi mắt người lính già rưng rưng khi bắt gặp chính mình của 60 năm trước.

Chỉ vào dòng chú thích: “Anh hùng Ngô Thanh Trang - Xã đội trưởng du kích xã Bình Đông, huyện Bình Sơn (nay thuộc xã Vạn Tường), cùng đồng đội diệt 25 tên địch trong trận càn thăm dò của tiểu đoàn lính thủy đánh bộ Mỹ có xe bọc thép đi cùng từ căn cứ Chu Lai vào khu vực Vạn Tường”, ông Trang nghẹn ngào nói: “Là tôi đó”.

Các chiến sĩ tham gia trận đánh Vạn Tường năm xưa bên hiện vật mảnh vỡ từ xác xe tăng quân đội Mỹ được trưng bày tại Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường.

Trận đánh Vạn Tường ùa về nguyên vẹn trong Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Ngô Thanh Trang như mới hôm qua. “Những gì chúng tôi có khi ấy là lòng yêu nước và niềm tin sẽ giữ được từng tấc đất quê hương. Đồng đội của chúng tôi nhiều người không trở về, nhưng Chiến thắng Vạn Tường vẫn còn mãi”, ông Trang xúc động nói.

Đứng bên cạnh ông Trang là ông Đoàn Văn Luyện (73 tuổi), ở xã Bình Sơn. Nhìn vào tấm ảnh treo trang trọng bên cạnh nhiều chân dung anh hùng khác, ông Luyện chậm rãi đọc dòng chú thích: “Em Đoàn Văn Luyện (13 tuổi), ở xã Bình Thạnh, nay thuộc xã Bình Sơn, đã dũng cảm, mưu trí sử dụng lựu đạn của lính Mỹ gài sẵn để tiêu diệt 13 tên địch tại chốt Xã An, góp phần vào phong trào “Tuổi nhỏ, chí lớn, làm việc anh hùng” do tỉnh phát động, năm 1965”.

“Ngày ấy, tôi chỉ nghĩ đơn giản là phải làm gì đó để bảo vệ quê hương, bảo vệ cha mẹ, anh chị. Dù tuổi nhỏ nhưng tôi rất gan dạ, lân la làm quen với địch để tận dụng sơ hở mà tiêu diệt chúng”, ông Luyện hồi tưởng. Sau chiến công đặc biệt, tên tuổi cậu bé Đoàn Văn Luyện lan truyền khắp vùng, trở thành tấm gương sáng cho “Tuổi nhỏ, chí lớn, làm việc anh hùng”.

Những ngày này, không chỉ có các cựu chiến binh, mà đông đảo du khách là học sinh, đoàn viên, thanh niên tìm về Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường. Em Lê Văn Kiều, đoàn viên ở thôn An Lộc Nam (xã Vạn Tường) chia sẻ, mỗi hiện vật nơi đây như đưa em ngược dòng thời gian, cảm nhận rõ hơn sự hy sinh và lòng quả cảm của thế hệ cha anh trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Noi gương các thế hệ đi trước, em sẽ phấn đấu học tập, rèn luyện để góp sức xây dựng quê hương.

Nhiều năm làm nhiệm vụ thuyết minh tại Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường, anh Trương Ngọc Nam luôn cảm thấy tự hào khi giới thiệu đến du khách những câu chuyện lịch sử ở vùng đất Vạn Tường, đặc biệt là Chiến thắng Vạn Tường. “Mỗi hiện vật gắn liền với một câu chuyện lịch sử. Khi thuyết minh, tôi như được sống lại trong không khí hào hùng năm xưa”, anh Nam bộc bạch.

Với giọng trầm ấm, cách dẫn chuyện lôi cuốn, anh Nam đưa người nghe bước vào hành trình ngược dòng thời gian, gặp lại những con người, những trận đánh đã làm nên chiến thắng Vạn Tường vang dội.

Thuyết minh viên Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường giới thiệu các hình ảnh, hiện vật gắn liền với các câu chuyện lịch sử đến du khách.

Nơi giáo dục truyền thống yêu nước

Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường đưa vào sử dụng từ năm 2005. Năm 2025, UBND tỉnh đã phân bổ hơn 9,3 tỷ đồng để nâng cấp, tôn tạo bảo tàng. Sau thời gian thi công, đến nay bảo tàng đã được tu bổ khang trang, các gian trưng bày được chỉnh trang hiện đại, đáp ứng nhu cầu tham quan của du khách.

Những năm qua, Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường trở thành điểm đến giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ. Hiện nay, bảo tàng trưng bày 132 tư liệu ảnh, 56 hiện vật và nhiều tư liệu về những trận đánh làm nên Chiến thắng Vạn Tường.

Bảo tàng Chiến thắng Vạn Tường là địa chỉ đỏ, đón hàng nghìn lượt du khách trong, ngoài tỉnh đến tham quan, tìm hiểu hằng năm. Từng bức ảnh, từng hiện vật tại bảo tàng lặng lẽ “kể lại” một thời “gan vàng dạ sắt”, truyền ngọn lửa kiên cường và niềm tự hào về truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Di tích Chiến thắng Vạn Tường được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VH-TT& DL) xếp hạng di tích lịch sử quốc gia năm 1982. Quần thể Di tích Chiến thắng Vạn Tường gồm có 8 điểm, gồm: Đồi đất đỏ Ngọc Hương, chiến hào Lộc Tự, đồi tranh Ngọc Hương, ngã ba xóm Chuối, đồi Bằng, bãi biển An Cường, bãi biển Phước Thiện, Sở chỉ huy Trung đoàn 1 Quân giải phóng.

Bài, ảnh: KIM NGÂN