'Kẻ điên' với bản kiến nghị bảo tồn loài voi

Tác phẩm Rễ trời của Romian Gary xoay quanh nhân vật Morel, kẻ cuồng tín mê say loài voi và muốn bảo vệ chúng đến hơi thở cuối cùng.

Mở ra không gian nắng gió của châu Phi bạt ngàn, những bộ tộc lấy voi là nguồn thịt để sống, lạc hậu tăm tối với các hủ tục là một góc nhỏ trong bối cảnh to lớn sau thế chiến thứ I.

Rễ trời do Cao Việt Dũng dịch, Nhã Nam và NXB Văn học phát hành.

Morel - kẻ "tranh đấu sinh thái" - được ví như người điên với bản kiến nghị bảo tồn loài voi lạc loài giữa những tên kêu gào tự do, ám muội giết voi bằng lá bài chính trị rẻ tiền với điệp khúc đem lại ánh sáng cho người dân châu Phi.

Có lẽ, điều làm say mê ở Rễ trời nằm ở sự đối lập giữa một trái tim nóng và cái đầu lạnh. Giữa tiếng súng lạnh tanh và tiếng rống bi thương của loài voi khi bị tàn sát và hơn cả là sợi dây nối kết rất tự nhiên của Morel - "Kẻ muốn chuyển loài" - và muôn thú.

Tuyến nhân vật phụ như cô nàng Minna đến từ Đức với quá khứ bị vùi dập hay Abe Fields, phóng viên người Mỹ, ghi lại những khoảnh khắc đáng giá trong cuộc chiến bảo vệ voi và cả những nhân vật phản diện điểm xuyến tối màu dưới bầu trời châu Phi hỗn loạn, gây nhiều chú ý.

Dù ra đời cách đây hơn 60 năm, bài học Rễ trời mang lại vẫn còn giá trị đến hôm nay. Chính sự tham lam, ích kỷ và che giấu đi cái yếu đuối bằng những cuộc đi săn đẫm máu hay sự xa hoa của những kẻ nhà giàu lấy những chiếc ngà làm vật trang trí trong nhà gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về sự tuyệt chủng của giống loài. Sẽ đến thời điểm loài cần được bảo vệ chính là chúng ta.

Nhà văn Romain Gary tại sở thú ở Italy năm 1961. Ảnh: Getty Images.

Cuối cùng, Romain Gary đã tài tình cài cắm rất nhiều thông điệp khác, không chỉ là vấn đề sinh thái học. Ở đó, có thể là vấn đề sắc tộc, chiến tranh, vũ khí hủy diệt, những hủ tục mông muội...

Romian Gary viết trong sách: "Gần như vào cùng thời điểm, một thiếu niên da đen bị mấy tay da trắng đánh vỡ đầu, bởi vì cậu ta đã huýt sáo bày tỏ lòng ngưỡng mộ khi phụ nữ da trắng đi qua...

Những ai sáng nào cũng đọc thấy thông tin đó trên báo, chỉ có dịp thở phào nhẹ nhõm khi đọc tin tức về người đàn ông say sưa theo đuổi chiến dịch bảo vệ tự nhiên của mình".

Ngô Vinh