Kế hoạch hòa bình cho Gaza còn nhiều câu hỏi còn bỏ ngỏ

Tuy nhiên, cách thức và thời điểm thực hiện kế hoạch hòa bình vẫn còn mơ hồ, khiến người dân Palestine ở Gaza nghi ngờ họ sẽ bị “giám hộ bởi một lực lượng quốc tế” và mất đi quyền tự quyết thực chất.

Gaza hoang tàn với tương lai bất định. Ảnh: Reuters.

Trong một bước ngoặt lịch sử đầy biến động ở Gaza, nghị quyết của Hội đồng Bảo an sẽ cho phép thành lập một cơ quan quốc tế có tên là Hội đồng Hòa bình, do Tổng thống Mỹ Donald Trump làm chủ tịch, sẽ quản lý Gaza và giám sát việc tái thiết. Một lực lượng ổn định quốc tế có vũ trang sẽ duy trì an ninh và đảm bảo việc giải giáp Hamas. Kế hoạch này sẽ đồng nghĩa với việc Tổng thống Donald Trump trở thành người đứng đầu trên thực tế ở Gaza.

Quan trọng hơn cả, sự chấp nhận của công chúng Palestine vẫn còn rất xa vời. Nếu không có sự chấp nhận của người dân Palestine, Hội đồng Hòa bình có nguy cơ bị coi là một lực lượng chiếm đóng nước ngoài đang làm việc cho Israel, tiếp tục cản trở giấc mơ tự quyết và thành lập nhà nước của họ. Nếu không có cơ chế rõ ràng, người Palestine sẽ coi Hội đồng Hòa bình hay Ủy ban kỹ trị là công cụ của Mỹ hoặc Israel.

Người dân Palestine cho rằng, kế hoạch này gần như không trao cho người Palestine tiếng nói nào trong việc quản trị Gaza: “Người Palestine coi nghị quyết này là một nghị quyết giám hộ người Palestine ở Dải Gaza và nó không phản ánh nguyện vọng cũng như hy vọng của người Palestine về việc đạt được hòa bình và thành lập một nhà nước độc lập. Một trong những điểm nổi bật trong các điều khoản của nghị quyết này là sẽ có một con đường Palestine, một con đường dẫn đến hòa bình do Mỹ quản lý, giữa người Palestine và người Israel, có khả năng dẫn đến việc thành lập một nhà nước Palestine”.

“Chúng tôi phản đối nghị quyết này vì chúng tôi không muốn người nước ngoài cai trị đất nước chúng tôi. Chúng tôi, người dân của vùng đất này muốn tự mình cai trị, bởi vì chỉ có người dân trong nước mới thực sự hiểu được điều đó”.

Do sự phản đối quyết liệt của Israel, kế hoạch không hứa hẹn dẫn tới một nhà nước Palestine, mà chỉ đưa ra một tham chiếu mơ hồ rằng điều đó có thể trở thành hiện thực. Kế hoạch cũng chỉ đưa ra một thời gian biểu mơ hồ về việc bắt đầu tái thiết và rút quân đội Israel khỏi khoảng 50% diện tích Dải Gaza.

Trong khi đó, gần như toàn bộ người Palestine vẫn phải di dời và phụ thuộc vào viện trợ nhân đạo, Hamas vẫn nắm quyền kiểm soát đáng kể gần một nửa Gaza và việc tái thiết vùng lãnh thổ này hầu như chưa bắt đầu.

Ngoài ra, Hamas không chấp nhận giải trừ quân bị trong khi phi quân sự hóa Gaza là những yếu tố then chốt của toàn bộ kế hoạch. Nhiều người Palestine lo ngại kết quả cuối cùng sẽ là chia cắt Gaza thành một khu vực do Israel kiểm soát và chỉ một phần nhỏ có thể diễn ra hoạt động tái thiết, trong khi phần lớn còn lại, nơi gần như toàn bộ dân số hơn 2 triệu người đang sống hầu như sẽ không được tái thiết.

Giới quan sát cho rằng, nguy cơ hỗn loạn là rất cao với tình trạng Gaza bị chia cắt với sự kiểm soát của các lực lượng vũ trang như Hamas, một số băng đảng do Israel hậu thuẫn và chính quân đội Israel. Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi cảnh báo: “Chúng ta không thể để Gaza bị chia cắt. Gaza là một, và Gaza là một phần của lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng. Với việc Israel vẫn ở lại Gaza, tôi nghĩ an ninh sẽ là một thách thức. Vì vậy, điều cấp thiết là chúng ta phải có một mốc thời gian cho việc rút quân đội Israel khỏi Gaza. Israel không thể ở lại 53% Gaza rồi mong đợi an ninh sẽ được đảm bảo”.

Các quốc gia châu Âu và Arab tuyên bố rằng Gaza phải do chính quyền Palestine quản lý và phải có một con đường rõ ràng dẫn đến độc lập cho Palestine.

Trần Nga/VOV1