Kéo giảm án giết người vì nguyên nhân xã hội
Theo Công an tỉnh, tội phạm giết người trong thời gian qua có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ, bộc phát trong sinh hoạt, ăn nhậu; ghen tuông do quan hệ nam nữ hoặc những mâu thuẫn trong gia đình…
TAND tỉnh xét xử một vụ giết người xảy ra trên địa bàn Đồng Nai. Ảnh: T.TÂM
* Trả giá…
Thời gian gần đây, trên địa bàn Đồng Nai liên tiếp xảy ra một số vụ giết người, cướp tài sản khiến cho người dân lo lắng. Mới nhất, vào ngày 23-3, chủ một tiệm spa ở P.Long Bình (TP.Biên Hòa) bị Lê Minh Long (26 tuổi, ngụ H.Định Quán) dùng dao đâm 19 nhát và cướp một số tài sản có giá trị.
Ngoài các vụ giết người cướp tài sản, trên địa bàn tỉnh cũng xảy ra nhiều vụ án giết người với nhiều nguyên nhân khác nhau, không chỉ gây hoang mang dư luận mà còn khiến cho những người trong cuộc phải lãnh hậu quả hết sức nặng nề.
Liên quan đến tranh chấp đất đai, một số người thân trong gia đình chỉ vì lòng tham đối với tài sản đã sát hại nhau gây đau thương cho người thân và bất bình trong dư luận. Đơn cử, vào ngày 3-3, do mâu thuẫn trong việc tranh chấp đất nên Lê Văn Công (39 tuổi, ngụ xã Phú Điền, H.Tân Phú) đã dùng khúc gỗ đập vào đầu của em ruột là Lê Văn Thiệp (28 tuổi) khiến nạn nhân tử vong sau đó.
Trong năm 2022, tội phạm giết người đã xảy ra75 vụ (tăng 25 vụ so với năm 2019).
Ngoài ra, có nhiều vụ án chỉ vì nói đùa nhưng bị hại lại phải trả giá bằng cả mạng sống. Điển hình như vào tháng 12-2022, do hết rượu uống nên Phạm Văn Hữu (18 tuổi, ngụ xã Phú Bình, H.Tân Phú) điều khiển xe máy đến tiệm tạp hóa của ông B.V.D. (54 tuổi, ở xã Phú Bình) mua 5 lon bia, 5 quả trứng, tổng cộng giá 67 ngàn đồng và xin thiếu.
Sau khi uống hết bia, Hữu lại ra tiệm tạp hóa của ông D. mua 1 lon nước ngọt và lấy tờ 20 ngàn đồng ra trả. Lúc này, ông D. nói đùa với Hữu: “Vừa nãy mày thiếu tao 500 ngàn đồng”. Do say và nghĩ ông D. ép mình trả 500 ngàn đồng nên Hữu chạy về nhà lấy dao quay lại chém ông D. 13 nhát, khiến ông tử vong tại chỗ.
Sau cuộc nhậu, nhiều người thường dễ nổi nóng và rơi vào tình trạng không làm chủ được hành vi. Hậu quả không chỉ khiến cho bị hại bị thương tích nặng mà còn khiến cho bản thân phải lãnh mức án nghiêm khắc.
Vào tù khi mái tóc đã bạc trắng, sức khỏe yếu dần ở tuổi xế chiều khiến cho bị cáo Nguyễn Mạnh Trí (50 tuổi, ngụ xã Hố Nai 3, H.Trảng Bom) hối hận khôn nguôi. Chỉ vì trong phút nóng giận nhất thời sau khi nhậu mà ngày 7-12-2021, bị cáo Trí đã dùng dao đâm anh T.T. (ngụ TP.Biên Hòa) gây thương tật tỷ lệ 44%. Với hành vi này, bị cáo phải lãnh mức án 12 năm tù.
“Sự việc xảy ra tôi thật sự rất hối hận. Đáng ra ở tuổi xế chiều tôi được sống yên ổn bên gia đình, chỉ vì nóng giận nhất thời và sử dụng rượu, bia quá chén mà gây ra hành vi không thể chấp nhận được” - bị cáo Trí buồn bã nói.
* Không để mâu thuẫn phát sinh kéo dài
Theo đánh giá của Công an tỉnh, hiện một số tội phạm như xâm phạm tính mạng, nhất là tội phạm giết người có chiều hướng gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu do những mâu thuẫn nhỏ, xung đột bộc phát trong quá trình sinh hoạt, sau khi ăn nhậu, ghen tuông do quan hệ nam nữ hoặc những mâu thuẫn trong gia đình. Những mâu thuẫn xảy ra do không kìm chế được bản thân và không được ngăn chặn kịp thời nên dẫn đến giết người.
Bên cạnh đó, giết người xảy ra một phần là do nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế, không suy nghĩ đến những hậu quả, hệ lụy để lại và thiếu kinh nghiệm trong ứng xử. Ngoài ra, do suy giảm về đạo đức, lối sống trong các mối quan hệ; công tác tuyên truyền về pháp luật còn ở mức chung chung, chưa đi sâu theo chuyên đề, từng loại tội phạm cụ thể. Ở một số địa bàn đông dân cư tập trung chủ yếu là công nhân lao động nhưng công tác tuyên truyền chưa sâu sát, chưa phù hợp với đặc điểm đối tượng tuyên truyền.
Theo các cơ quan chức năng của tỉnh, lý do khách quan khiến cho số lượng án giết người tăng cao là do từ năm 2022, việc áp dụng án lệ số 47/2021/AL về việc xác định tội danh trong trường hợp bị cáo dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại đều bị xác định là tội giết người chứ không phải tội cố ý gây thương tích như trước đây.
Về vấn đề này, đại diện TAND tỉnh cho biết, tội phạm giết người đang ngày càng trẻ hóa, các thanh thiếu niên tụ tập ăn nhậu dẫn đến mâu thuẫn, mang theo hung khí nguy hiểm để đánh, chém nhau. Ngoài vấn đề về tâm sinh lý của tuổi mới lớn thì trong một số gia đình xuất hiện tình trạng bạo lực, tạo thói quen sai lệch cho các em trong cách hành xử.
Hơn nữa, mạng xã hội với nhiều kênh “độc hại” đã phần nào khiến thanh, thiếu niên bị lôi kéo vào những hành động bạo lực và hành xử không đúng mẫu mực dẫn đến các vụ án mạng xảy ra. Những hình ảnh bạo lực, lạnh lùng, vô cảm và lối sống thích hưởng thụ, tranh giành về vật chất đã ăn sâu vào nhận thức, lối sống của một bộ phận giới trẻ. Điều này khiến cho một số thanh thiếu niên có hành vi lệch lạc chuẩn mực xã hội. Để đến khi gây ra hậu quả mới thấy được sự sai lầm của bản thân và hối hận thì đã quá muộn màng.
Do đó, theo các cơ quan chức năng, nhằm kéo giảm tội phạm giết người, trước hết là cần tăng cường công tác tuyên truyền, kịp thời thông tin các vấn đề nóng về trật tự xã hội, nhất là hậu quả sau những vụ giết người; lực lượng công an cùng các cơ quan, đoàn thể địa phương cần thực hiện tốt công tác hòa giải ngay từ cơ sở, không để mâu thuẫn kéo dài, tránh phát sinh tội phạm nói chung và giết người nói riêng. Đồng thời, đẩy mạnh công tác phòng ngừa, tấn công trấn áp các loại tội phạm; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an ninh trật tự, nhất là quản lý về đối tượng, cư trú trên địa bàn.
Bên cạnh đó, các cơ quan tố tụng cần phối hợp chặt chẽ trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử tội phạm giết người và thông báo rộng rãi trên các phương tiện truyền thông để thấy được hệ quả và sự nghiêm minh của pháp luật nhằm răn đe và phòng ngừa chung.
