Kết hợp giải pháp giáo dục người vi phạm hành chính

Đây là vấn đề đã được các địa phương và cơ quan chức năng cân nhắc nhiều năm; và nay một lần nữa được xem xét lại, nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật nói chung và trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) nói riêng, giảm thiểu tái phạm.

Trước đó, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác TTATGT, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia đã có ý kiến cần nghiên cứu hình thức phạt bổ sung lao động công ích với các vi phạm giao thông.

Trên thế giới, nhiều nước đã áp dụng biện pháp này như một hình thức phạt thay thế phạt tiền, hoặc song song với phạt tiền. Người vi phạm có thể phải tham gia dọn vệ sinh đường phố, hỗ trợ tại các trung tâm cộng đồng, làm việc tại cơ sở công ích trong thời gian nhất định…

Trong khi đó, pháp luật Việt Nam hiện chưa có quy định về phạt lao động công ích. Tại một số địa phương như Gia Lai, hồi năm 2020, công an một xã sau khi bắt quả tang một số thiếu niên tụ tập, cổ vũ kích động đua xe trái phép; đã thống nhất với gia đình các em cách “phạt” bằng việc dọn dẹp vệ sinh, trồng cây, cuốc đất tại khuôn viên UBND xã. Tuy nhiên, đây không phải là hình thức xử lý hành chính chính thức, mà chỉ là một cách răn đe giáo dục và không được nhiều nơi vận dụng, áp dụng.

Lao động công ích được đánh giá là hình thức xử lý nhân văn, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân, giảm gánh nặng tài chính cho người vi phạm có thu nhập thấp. Qua các hoạt động phục vụ cộng đồng, người vi phạm không chỉ “chuộc lỗi” bằng hành động thiết thực mà còn nâng cao ý thức và trách nhiệm xã hội.

Vì vậy, việc bổ sung hình thức xử phạt “bắt buộc lao động công ích đối với người vi phạm giao thông” được đánh giá là giải pháp cần thiết và phù hợp thực tế. Khi mức phạt tiền đã cao nhưng chưa thể giải quyết triệt để vấn nạn vi phạm giao thông, hình thức xử lý vi phạm hành chính này không chỉ có tính răn đe mà còn mang giá trị giáo dục sâu sắc, đặc biệt với thanh, thiếu niên chưa hoàn thiện về nhận thức…

Theo nhiều ý kiến, để triển khai quy định nêu trên vào trong thực tiễn thì cần phải có sự chuẩn bị bài bản, đồng bộ từ khâu xây dựng cơ sở pháp lý đến tổ chức thực hiện. Cần có các quy định cụ thể những hành vi nào áp dụng chế tài buộc lao động công ích, thay thế hoặc kết hợp với các hình thức xử phạt khác như thế nào? Việc phân loại hành vi, thời gian lao động, nội dung công việc cũng cần được cụ thể hóa, rõ ràng để tăng tính minh bạch, công bằng và khả thi…

Song song với đó, cần áp dụng đồng bộ các biện pháp như tăng cường tuần tra, kiểm soát, sử dụng công nghệ giám sát tự động, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân... Kết hợp nhiều giải pháp sẽ tạo ra hiệu quả răn đe, giáo dục và hạn chế tái phạm, góp phần xây dựng một xã hội chấp hành pháp luật, thượng tôn luật pháp.

Nguyễn Trường Giang