Kết nối 3 'Nhà' để thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ
Ngày 14/6, tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị triển khai các Đề án về phát triển nguồn nhân lực và hợp tác 3 Nhà (nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp).
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc cho biết: Thời gian qua, Bộ Chính trị đã ban hành các nghị quyết và kết luận có tính chất đột phá, thể hiện tầm nhìn chiến lược, phát triển toàn diện, dài hạn của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ đứng trước yêu cầu mới cần đột phá để phát triển nhanh, bền vững đất nước.
Quét mã QR tìm hiểu về di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Địa điểm Chiến thắng Xương Giang. Ảnh: Danh Lam -TTXVN
Tại hội nghị, Bộ Giáo dục và Đào tạo tập trung triển khai 4 đề án trọng điểm vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, bao gồm: Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Đề án Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035 và định hướng tới năm 2045; Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030; Đề án Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035.
Nhấn mạnh vai trò quan trọng của hợp tác giữa Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp để phát triển khoa học công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc chia sẻ: Nhà nước giữ vai trò kiến tạo – hoạch định thể chế, chính sách, tạo môi trường pháp lý thuận lợi để khuyến khích liên kết và chuyển giao tri thức, đầu tư ngân sách nhà nước.
Nhà trường không chỉ là nơi đào tạo, mà còn là trung tâm sáng tạo tri thức, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, cần được khuyến khích, gắn kết chặt chẽ hơn với doanh nghiệp, đầu tư nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu thực tiễn và thị trường. Doanh nghiệp không chỉ là nơi sử dụng lao động do nhà trường đào tạo ra, mà còn là nơi ứng dụng, triển khai, thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, là đối tác quan trọng nhất của các trường.
“Hợp tác “3 Nhà” cũng là điều kiện tiên quyết để Việt Nam xây dựng được các trung tâm đổi mới sáng tạo liên ngành, các cụm liên kết công nghiệp – học thuật và từng bước hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia” - Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh. Đề cập đến phong trào “Bình dân học vụ số”, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc đánh giá cao 13 trường đại học, cao đẳng đã tích cực phối hợp với Bộ trong triển khai giai đoạn đầu của phong trào, góp phần tạo hiệu ứng tích cực và nền tảng ban đầu để lan tỏa sâu rộng hơn nữa trong toàn xã hội. Các cơ sở giáo dục đại học đóng vai trò trung tâm và dẫn dắt, không chỉ trong việc biên soạn tài liệu, phát triển học liệu trực tuyến, mà còn trong việc kết nối với doanh nghiệp, phát huy vai trò của sinh viên tình nguyện trong lan tỏa tri thức số đến cộng đồng. Trao đổi tại hội nghị, đại diện các cơ sở đào tạo đã kiến nghị nhiều cơ chế, chính sách để phát triển nguồn nhân lực, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong thời gian tới. Đại học Quốc gia Hà Nội kiến nghị Chính phủ, các Bộ, ngành cần sớm ban hành hướng dẫn để sớm áp dụng các điểm ưu việt của Nghị quyết 57, Nghị quyết 193, Nghị quyết 68 vào thực tiễn, giải phóng các nguồn lực cho phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đặc biệt là tháo gỡ các vướng mắc đan xen giữa các Luật, Nghị định và hướng dẫn thực thi các chính sách đột phá. Nhà nước ưu tiên có nguồn kinh phí để duy trì, vận hành các phòng thí nghiệm, cơ sở vật chất được đầu tư bên cạnh nguồn kinh phí đầu tư theo dự án; cho phép các trường, viện thành lập các Quỹ đầu tư mạo hiểm về R&D, thành lập doanh nghiệp khoa học công nghệ (startup/spinoff) từ nguồn xã hội hóa và chưa cho phép hình thức huy động vốn từ cộng đồng cho các dự án khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đại học Bách khoa Hà Nội kiến nghị Nhà nước cần chuyển dần vai trò từ "người cấp phát kinh phí" sang "người kiến tạo và hỗ trợ". Trong đó, cần thay đổi cơ chế tài chính, ban hành các chính sách khấu trừ thuế thu nhập doanh nghiệp một cách mạnh mẽ cho các chi phí R&D mà doanh nghiệp "đặt hàng" tại các cơ sở giáo dục đại học. Cơ chế này sẽ khuyến khích doanh nghiệp chủ động tìm đến các cơ sở giáo dục đại học, hiệu quả hơn nhiều so với việc rót ngân sách trực tiếp.
