Kết quả bước đầu thực hiện công tác dân số trong tình hình mới tại Quảng Trị

Huy động sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội cho sự phát triển bền vững của công tác dân số trong tình hình mới

Để cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đặt ra của Nghị quyết 21/NQ-TW, các địa phương trong toàn tỉnh, đặc biệt là các đơn vị chuyên môn đã chủ động, tích cực tham mưu triển khai đồng bộ các hoạt động dân số trên các lĩnh vực quy mô, cơ cấu và chất lượng dân số, phù hợp với yêu cầu chuyển hướng công tác dân số trong tình hình mới. Sau khi Nghị quyết 21/ NQ-TW được ban hành, Sở Y tế đã kịp thời tham mưu Tỉnh ủy ban hành Chương trình hành động số 110-CTHĐ/TU ngày 27/4/2018 về công tác dân số trong tình hình mới; tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 4079/KH-UBND về thực hiện Chương trình hành động số 110 của Tỉnh ủy. Qua đó, Sở Y tế chỉ đạo các đơn vị tại các địa phương, cụ thể là Trung tâm Dân số - KHHGĐ các huyện, thị xã, thành phố (nay là Phòng Dân số thuộc Trung tâm Y tế cấp huyện) tiếp tục tham mưu cấp ủy đảng, chính quyền ban hành các văn bản triển khai thực hiện Nghị quyết 21/NQ-TW đến từng đơn vị, cơ sở.

Đến cuối năm 2018, 100% Đảng bộ, UBND cấp huyện đã ban hành chương trình hành động và kế hoạch thực hiện Nghị quyết 21/NQ-TW về công tác dân số trong tình hình mới; đa số các địa phương đã chủ động tham mưu đưa các mục tiêu, chỉ tiêu công tác dân số vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với đặc thù, điều kiện thực tế tại từng vùng, miền…Nhờ vậy, các hoạt động công tác dân số - KHHGĐ đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời từ các cấp ủy đảng, chính quyền và sự nhận thức cơ bản đầy đủ, toàn diện đối với công tác dân số trong tình hình mới. Mức giảm tỉ suất sinh thô hằng năm duy trì ở mức 0,3%0; tỉ lệ phát triển dân số tự nhiên hằng năm 1,04%; tỉ lệ các cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp tránh thai (BPTT) đạt >68%; tốc độ tăng tỉ số giới tính khi sinh được khống chế ở mức 0,1-0,3 điểm %/năm; tỉ lệ bà mẹ mang thai, trẻ sơ sinh được sàng lọc hằng năm từ 30-40%; tỉ lệ người cao tuổi, vị thành niên, thanh niên được tư vấn, chăm sóc tại các cơ sở y tế hằng năm ngày một tăng.

Để từng bước đưa Nghị quyết 21/ NQ-TW vào cuộc sống, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh - là đơn vị trực thuộc Sở Y tế với chức năng tham mưu, quản lí nhà nước về lĩnh vực dân số thời gian qua đã có nhiều phương pháp đổi mới trong công tác tuyên truyền, mang lại hiệu quả cao. Các hoạt động truyền thông, giáo dục công tác dân số qua các phương tiện thông tin đại chúng được chú trọng đẩy mạnh. Để các thông tin, chính sách nghị quyết đến với người dân, Chi cục Dân số - KHHGĐ đã tăng cường phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Quảng Trị xây dựng chuyên mục Dân số và Phát triển với hơn 215 tin, bài, phóng sự chuyên đề, tiểu mục “Dân số và Phát triển” được đăng tải, phát sóng; xây dựng và xuất bản đặc san, các chuyên trang về dân số nhân các sự kiện... Các trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố tăng cường phối hợp các đài truyền thanh địa phương tăng cường thời lượng phát sóng các tin, bài, phóng sự liên quan đến công tác của ngành đã giúp cho việc tiếp cận các thông tin hoạt động công tác dân số - KHHGĐ một cách kịp thời, đầy đủ đến lãnh đạo cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân trong và ngoài tỉnh.

Hoạt động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể để đưa nội dung, chính sách Nghị quyết 21/NQ-TW cũng được Chi cục Dân số - KHHGĐ chú trọng triển khai hằng năm. Bên cạnh đó, tăng cường hoạt động truyền thông tại cộng đồng thông qua đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số cơ sở với nhiều nội dung, hình thức phù hợp từng nhóm đối tượng, nhờ đó đã lan tỏa được “sức sống mới” từ Nghị quyết 21/NQ-TW đến đông đảo các tầng lớp nhân dân.

Song song việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác truyền thông, công tác dân số cũng đã chú trọng mở rộng, triển khai mạng lưới và nâng cao chất lượng các dịch vụ dân số. Các hoạt động về nâng cao chất lượng dân số từng bước triển khai có hiệu quả thông qua hoạt động các mô hình, đề án. Trong 9 tháng đầu năm 2019 có 1.755 bà mẹ mang thai được khám sàng lọc trước sinh và 1.118 trẻ được sàng lọc sơ sinh, trong đó đã phát hiện được 56 trường hợp bà mẹ mang thai, trẻ sơ sinh chẩn đoán mắc các dị tật bào thai, bất thường bẩm sinh, qua đó đã tư vấn, vận động trực tiếp tại hộ gia đình thực hiện các biện pháp can thiệp, điều trị kịp thời nhằm giảm thiểu tỉ lệ trẻ em sinh ra bị mắc các dị tật, dị dạng bẩm sinh; đề án tăng cường tư vấn và cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho VTN/TN, đề án chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng được quan tâm, duy trì hoạt động có hiệu quả với 170 câu lạc bộ “Tiền hôn nhân”, 36 CLB “Người cao tuổi giúp người cao tuổi” thu hút hơn 10.000 VTN/TN và hơn 2.500 hội viên người cao tuổi tham gia sinh hoạt. Qua đó, cung cấp các kiến thức, kĩ năng về chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho các em ở lứa tuổi VTN/TN và tuyên truyền về thực trạng già hóa dân số, các kiến thức về chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại cộng đồng, tăng cường vai trò trách nhiệm của gia đình và xã hội với việc phụng dưỡng, phát huy vai trò, đóng góp của người cao tuổi trong xã hội.

Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đạt được trong việc triển khai đưa Nghị quyết 21/NQ-TW vào cuộc sống thì công tác dân số - KHHGĐ tỉnh ta hiện nay và thời gian tới còn đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn. Tỉ lệ sinh con thứ 3 trở lên mặc dù có giảm nhưng vẫn còn ở mức cao (20,3% năm 2018). Tổng tỉ suất sinh tại Quảng Trị ở mức 2,48 con, cao hơn so với bình quân chung cả nước (2,09 con); cơ cấu dân số có nhiều thay đổi, đặc biệt là tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang có chiều hướng gia tăng và diễn biến ngày một phức tạp; chất lượng dân số vẫn còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương…

Để từng bước khắc phục khó khăn, hạn chế, trong thời gian tới, ngành Y tế và công tác dân số các cấp tích cực tham mưu lãnh đạo các cấp tiếp tục quán triệt và triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 21-NQ/TW sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn. Trong đó, đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, chính sách dân số. Không ngừng đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác truyền thông, giáo dục. Tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con” bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của nghị quyết đề ra.

BS. Trương Hữu Thiện

(Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh)