Kết quả kinh doanh phục hồi, xác nhận kinh tế bước vào pha tăng trưởng mới

Ngành dịch vụ tiêu dùng dẫn đầu trong quí 2, với mức tăng 97,2%. Ảnh: N.K

Lợi nhuận phục hồi rõ nét với nhiều điểm sáng

Theo dữ liệu từ 670/723 doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE và HNX (chiếm khoảng 99% vốn hóa thị trường), lợi nhuận sau thuế quí 2-2025 tăng mạnh, với khối phi tài chính tăng 42,2% và khối tài chính tăng 23,8% so với cùng kỳ. Tính lũy kế sáu tháng đầu năm, lợi nhuận toàn thị trường tăng 21,6% so với cùng kỳ, trong đó khối phi tài chính tăng 23,9% và khối tài chính tăng 20,4%.

Đáng chú ý, sự tăng trưởng trong quí 2 không còn phân hóa mạnh như các quí trước. Các ngành dẫn đầu quí 2 so với cùng kỳ gồm dịch vụ tiêu dùng (+97,2%), tiện ích (+74,3%), hàng tiêu dùng (+53,2%) và tài chính (+53,2%). Y tế là ngành duy nhất sụt giảm lợi nhuận (-4,7%) so với cùng kỳ. Tính chung sáu tháng, ngành tiện ích (+71,4%), tài chính (+41,3%) và hàng tiêu dùng (+32,1%) tiếp tục giữ vị thế dẫn đầu, trong khi y tế (-2,8%) và dầu khí (-24,5%) tiếp tục giảm sút so với cùng kỳ.

Kết quả trên cho thấy sức bật của doanh nghiệp trong nước bất chấp tác động từ cuộc chiến thương mại do chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng từ đầu quí 2-2025. Bức tranh lợi nhuận phản ánh rõ nỗ lực tự thích ứng và khả năng chống chịu đang được củng cố.

Những nhóm ngành đang dẫn dắt chu kỳ mới

Các ngành ngân hàng, nguyên vật liệu, hàng tiêu dùng, công nghiệp và công nghệ đã có bảy quí liên tiếp tăng trưởng lợi nhuận so với cùng kỳ, và duy trì đà tăng lũy kế suốt hai năm qua. Đây là tín hiệu cho thấy các trụ cột chính của nền kinh tế đã bước sang pha tăng trưởng ổn định.

Động lực tăng trưởng đến từ cả chính sách kích cầu nội địa (đầu tư công, tín dụng, tiêu dùng nội địa) và xu hướng bên ngoài. Ngành ngân hàng tiếp tục hưởng lợi từ chính sách tiền tệ nới lỏng và nhu cầu tín dụng cao, trong khi ngành công nghệ tiếp tục ghi nhận sự tăng trưởng dài hạn, không chỉ nhờ xu hướng số hóa toàn cầu mà còn từ các chính sách trong nước nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đầu tư vào công nghệ cao.

Ngoài ra, nhóm tài chính phi ngân hàng, gồm bất động sản, bảo hiểm, chứng khoán cũng đã có bốn quí liên tiếp tăng trưởng dương. Dù đến chậm hơn các nhóm ngành trên, nhưng sự phục hồi này phản ánh độ trễ mang tính chu kỳ và cho thấy nền kinh tế đang bước vào pha tăng trưởng đồng đều hơn giữa các khu vực. Nhìn chung, tổng thể xu hướng phục hồi không còn giới hạn ở một vài nhóm ngành trụ cột mà đang lan tỏa rộng hơn, củng cố kỳ vọng về một chu kỳ tăng trưởng bền vững của toàn thị trường.

Vẫn còn nhiều bất định cần theo dõi sát

Dù bức tranh lợi nhuận chung khởi sắc, vẫn còn nhiều ngành ghi nhận kết quả kém khả quan, phản ánh những thách thức và xu hướng phân hóa trong quá trình phục hồi. Nổi bật là ngành dầu khí với mức sụt giảm lợi nhuận lên tới 24,5% trong sáu tháng đầu năm nay. Diễn biến giá dầu thế giới suy yếu đột ngột trong quí 1, cùng với xu hướng giảm sản lượng trong nước đã khiến nguồn thu chủ lực của nhiều doanh nghiệp trong ngành co hẹp. Một số dự án lớn đang được đẩy mạnh triển khai phản ánh sự tăng trưởng trở lại trong quí 2, nhưng hiệu quả ghi nhận vẫn chưa đủ bù đắp cho sự sụt giảm của quí đầu năm.

Trong sáu tháng đầu năm nay, ngành dược phẩm và y tế cũng tiếp tục gây thất vọng khi lợi nhuận giảm 2,8% so với cùng kỳ. Sau giai đoạn tăng trưởng mạnh hậu đại dịch Covid-19, ngành này đang bước vào chu kỳ bình thường hóa. Áp lực cạnh tranh gia tăng, biên lợi nhuận bị thu hẹp và tiêu dùng dược phẩm giảm tốc đã tác động trực tiếp đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành.

Ngoài ra, khi đi sâu vào các phân ngành nhỏ hơn, có thể thấy một số lĩnh vực đang đối mặt với môi trường kinh doanh nhiều biến động, đặc biệt do tác động từ chính sách thuế của Mỹ với các đối tác thương mại, trong đó có Việt Nam. Việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại và tăng thuế nhập khẩu khiến các doanh nghiệp xuất khẩu trong những ngành như dệt may, thủy sản, đồ gỗ... phải đối mặt với nguy cơ mất thị phần hoặc sụt giảm biên lợi nhuận.

Bối cảnh địa chính trị bất ổn, xu hướng bảo hộ quay trở lại và sự thiếu đồng bộ về chính sách giữa các nền kinh tế lớn tiếp tục là các yếu tố khó lường trong nửa cuối năm nay.

Kinh tế đang bước vào pha tăng trưởng mới

Dữ liệu lợi nhuận và doanh thu của doanh nghiệp trong nửa đầu năm 2025 tiếp tục củng cố cho kết luận nền kinh tế đã vượt qua đáy chu kỳ. Tăng trưởng đang lan tỏa trên diện rộng, thay vì tập trung vào một vài nhóm ngành trụ cột như trước. Đây là đặc điểm thường thấy trong pha đầu của một chu kỳ tăng trưởng kinh tế mới, khi nội lực dần phát huy và các ngành trụ cột bắt đầu dẫn dắt trở lại.

Tuy nhiên, cần nhìn nhận rằng đà tăng hiện tại vẫn phụ thuộc chủ yếu vào các động lực trong nước như đầu tư công, tiêu dùng nội địa và tín dụng. Trong khi đó, môi trường bên ngoài vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường, từ bất ổn địa chính trị, xu hướng bảo hộ thương mại cho đến biến động thị trường tài chính toàn cầu.

Trong kịch bản không xuất hiện cú sốc lớn từ bên ngoài và tiến trình cải cách trong nước tiếp tục được duy trì, nền kinh tế Việt Nam có cơ sở để bước vào một chu kỳ tăng trưởng mới ổn định hơn và giảm dần sự lệ thuộc vào yếu tố bên ngoài. Đây là thời điểm để củng cố niềm tin, nhưng cũng đòi hỏi sự thận trọng và linh hoạt trong điều hành.

Trịnh Duy Viết