Kêu gọi từ thiện cá nhân trên mạng xã hội: Nhân ái hay mạo hiểm?

Vụ việc TikToker Phạm Thoại kêu gọi hơn 16 tỷ đồng để giúp đỡ mẹ bé Bắp điều trị ung thư cho con cũng xuất phát từ mục đích tốt. Nhưng việc cá nhân đứng ra kêu gọi từ thiện với số tiền lớn đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến tính minh bạch, hiệu quả sử dụng nguồn lực và trách nhiệm pháp lý.

TikToker Phạm Thoại trong phiên livestream công khai thông tin về vụ ồn ào kêu gọi tiền từ thiện chữa bênh cho bé Bắp.

Làm từ thiện là nhu cầu tự nhiên và đáng khuyến khích

Trao đổi về những vấn đề xoay quanh câu chuyện này, ông Nguyễn Công Hằng - Phó Giám đốc Trung tâm Công tác Xã hội Thanh niên TP.HCM, chuyên gia trong lĩnh vực công tác xã hội cho biết việc làm từ thiện xuất phát từ mong muốn giúp đỡ người khác, đây là nhu cầu tự nhiên và đáng khuyến khích.

Dưới góc độ chuyên môn, ông Hằng nhấn mạnh rằng, việc hỗ trợ từ thiện không chỉ dừng lại ở sự thiện chí mà còn cần có sự xác minh thông tin rõ ràng để đảm bảo tiền bạc và vật chất được sử dụng đúng nơi, đúng mục đích.

"Về làm từ thiện thì ai cũng có mong muốn bởi vì xuất phát từ cái tâm, mọi người đều muốn được chia sẻ những cái mình có nhiều hơn người khác. Và họ sẵn sàng ủng hộ cho một người khó khăn hơn mình.

Khi chúng ta muốn cho một ai đó, cần xác định và tìm hiểu lại thông tin xem chính xác thật sự là họ đang gặp khó khăn như thế nào, ở đâu để hỗ trợ cho đúng, phù hợp với nhu cầu mong muốn. Bởi vì nếu hỗ trợ tốt thì cá nhân đó họ có thể phát triển một cách tốt hơn. Còn nếu hỗ trợ không đúng nhu cầu thì đôi khi nó sẽ rơi vào thất thoát và lãng phí" - Ông Hằng nhận định.

Số tiền gửi về tải khoản do Phạm Thoại kêu gọi chữa bệnh cho bé Bắp được cho lên đến hơn 16 tỷ đồng.

Trong trường hợp của mẹ bé Bắp, số tiền 16 tỷ đồng mà Phạm Thoại kêu gọi được có thể vượt xa nhu cầu thực tế của gia đình. Điều này dẫn đến câu hỏi: Làm thế nào để đảm bảo sự công bằng trong việc phân bổ nguồn lực từ thiện?

Cá nhân kêu gọi từ thiện: Có thuận lợi nhưng nhiều rủi ro

Thực tế cho thấy, ngày càng nhiều người nổi tiếng, đặc biệt là các Tiktoker, KOLs, đứng ra kêu gọi từ thiện và nhận được sự hưởng ứng lớn từ cộng đồng mạng. Điều này có thể xuất phát từ sự tin tưởng cá nhân hoặc khả năng lan tỏa nhanh chóng của mạng xã hội.

Tuy nhiên, ông Hằng cảnh báo về những rủi ro khi từ thiện thông qua các cá nhân thay vì tổ chức chính thống.

"Khi một cá nhân nào đó kêu gọi để giúp đỡ một ai đó, đó là mong muốn của họ. Họ muốn được mọi người biết đến trường hợp cần giúp đỡ. Tuy nhiên, hiện nay đa số thường sẽ rơi vào một trạng thái là khi mà thấy một ai đó kêu gọi thì mọi người chuyển tiền cho cá nhân, ít khi gửi cho cơ quan hay đơn vị quản lý uy tín tốt hơn.

Điều này khiến chúng ta không biết chắc rằng tiền của mình có được sử dụng đúng mục đích hay không và có thực sự đến được với người cần hay không" - Ông Hằng chia sẻ góc nhìn.

Bệnh tình và hoàn cảnh của bé Bắp khiến nhiều người thương cảm, quyết định chuyển tiền ủng hộ.

Trường hợp của Phạm Thoại cũng đặt ra một vấn đề lớn: Làm sao để đảm bảo rằng số tiền 16 tỷ đồng này được sử dụng minh bạch, đúng với mục đích ban đầu?. Không có một cơ chế giám sát cụ thể, người đóng góp chỉ có thể tin tưởng hoàn toàn vào cá nhân kêu gọi. Đây cũng là một rủi ro lớn đối với những người ủng hộ từ thiện. Chính vì vậy, việc làm từ thiện qua tổ chức chính thống sẽ đảm bảo hơn về tính minh bạch, kiểm soát tốt hơn nguồn quỹ và có thể phân bổ hợp lý hơn.

"Cơ quan nhà nước và các tổ chức có pháp lý đầy đủ, họ có chức năng và nhiệm vụ được làm những công việc đó, nên đương nhiên uy tín sẽ tốt hơn. Khi gửi tiền vào đó, thì lúc nào cũng sẽ đảm bảo rằng đồng tiền được sử dụng đúng và hiệu quả.

Đồng thời, nếu có dư thừa, họ có thể phân phối cho những người khác có hoàn cảnh tương tự, tránh tình trạng dư thừa hoặc sử dụng không hợp lý" - Ông Hằng cho biết.

Trong khi đó, từ thiện qua cá nhân hiện nay thường chỉ dựa nhiều vào cảm tính và rõ ràng là đang thiếu sự giám sát. Khi gửi qua cá nhân, chỉ biết rằng họ đang thiếu và mình muốn giúp. Nhưng nếu người nhận nhận được quá nhiều, thì sẽ có sự bất công bằng trong cộng đồng.

Phạm Thoại và mẹ bé Bắp sẽ có trách nhiệm ra sao trong vụ việc này?.

Từ vụ việc của Phạm Thoại, có thể thấy rằng từ thiện cá nhân mang lại hiệu quả nhanh nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về minh bạch và công bằng trong phân bổ nguồn lực. Dù là cá nhân hay tổ chức đứng ra kêu gọi, yếu tố quan trọng nhất vẫn là sự minh bạch, trách nhiệm trong quản lý tiền từ thiện.

Thay vì chỉ gửi tiền theo cảm tính, người đóng góp nên tìm hiểu kỹ về hoàn cảnh người nhận, cách thức sử dụng tiền và các kênh từ thiện đáng tin cậy. Đồng thời, các cơ quan quản lý cũng cần có những hướng dẫn và chế tài rõ ràng hơn để đảm bảo hoạt động từ thiện diễn ra một cách công bằng và hiệu quả.

Vụ việc này cũng đặt ra một câu hỏi lớn cho xã hội: Liệu chúng ta có cần một cơ chế giám sát chặt chẽ hơn đối với hoạt động từ thiện cá nhân trên mạng xã hội? Đây chắc chắn là một vấn đề cần tiếp tục thảo luận trong thời gian tới.

Thanh Nam