Khả năng đụng độ quân sự Nga-Ukraine có xảy ra?

Hình ảnh vệ tinh chụp ngày 1/11 cho thấy một khu vực quân sự lớn của Nga được xây dựng gần biên giới với Ukraine. Ảnh: Maxar Technologies

Các nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ đã gặp những người đồng cấp Nga vào thứ Năm 2/12 tại Thụy Điển.

Điều gì làm dấy lên mối quan tâm?

Vào cuối tháng 10, các video bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội cho thấy Nga chuyển quân, xe tăng và tên lửa về phía biên giới Ukraine.

Các quan chức Ukraine vào thời điểm đó cho biết Nga đã điều khoảng 115.000 binh sĩ tới khu vực này.

Kiev và các đồng minh phương Tây từ lâu đã cáo buộc Moscow đưa quân và vũ khí qua biên giới để hỗ trợ lực lượng ly khai thân Nga đã chiếm giữ hai khu vực phía Đông vào năm 2014 ngay sau khi Nga sáp nhập Crimea.

Điện Kremlin phủ nhận những tuyên bố đó.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hồi tháng trước cho biết Washington lo ngại về hoạt động "bất thường" của Nga và cảnh báo Moscow không nên phạm một "sai lầm nghiêm trọng" khác như hồi năm 2014.

Tại sao Nga lại hành động?

Trước đó, Nga đã xây dựng lực lượng ở biên giới Ukraine vào mùa xuân năm nay, với một số nhà phân tích suy đoán ý tưởng này là nhằm trục lợi các lợi ích ngoại giao.

Nga rút lui ngay sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Nga Vladimir Putin tuyên bố tổ chức hội nghị thượng đỉnh.

Một số chuyên gia cho rằng Putin có thể thử lại thủ thuật tương tự, khi các cuộc đàm phán về một hội nghị thượng đỉnh khác vẫn tiếp tục.

Những người khác cho rằng Ukraine đã khiến Nga tức giận bằng cách sử dụng máy bay không người lái do Thổ Nhĩ Kỳ thành viên NATO chế tạo.

Hoạt động của Nga diễn ra ngay khi quân đội Ukraine công bố đoạn phim về những gì họ nói là lần đầu tiên họ sử dụng máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ chống lại phe ly khai.

Nga muốn đạt được điều gì?

Ông Putin cáo buộc phương Tây phớt lờ "lằn ranh đỏ" của Nga bằng cách tổ chức các cuộc tập trận ở Biển Đen và gửi cho Kiev vũ khí hiện đại, yêu cầu NATO "bảo đảm pháp lý" rằng họ sẽ không mở rộng về phía Đông.

Trong một bài báo vào tháng 7, ông coi Ukraine là trung tâm lịch sử của người Slav và cảnh báo phương Tây không nên cố gắng chống lại Nga.

"Chúng tôi sẽ không bao giờ cho phép các lãnh thổ lịch sử của chúng tôi và những người gần gũi với chúng tôi sống ở đó được sử dụng để chống lại Nga", ông Putin viết.

"Và đối với những người sẽ thực hiện một nỗ lực như vậy, tôi muốn nói rằng bằng cách này, họ sẽ phá hủy đất nước của chính họ."

Phương Tây đã phản ứng như thế nào?

Mỹ, NATO và châu Âu đã nhiều lần cảnh báo Nga không nên hành động quân sự, và ông Blinken sẽ gặp Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại Stockholm để thảo luận về cuộc xung đột.

Blinken đã bày tỏ lo ngại rằng Nga có thể tìm cách tuyên bố rằng họ đã bị khiêu khích để thực hiện hành động quân sự.

Ngoại trưởng Lavrov hôm thứ Tư 1/12 cảnh báo về một "cuộc phiêu lưu quân sự" của Ukraine sau khi Bộ của ông cho biết Kiev đã triển khai khoảng 125.000 quân tới phía đông.

Các khả năng xảy ra chiến tranh?

Nga đã bác bỏ tuyên bố về một cuộc xâm lược được lên kế hoạch là "sự kích động" và tuần này ông Putin đã so sánh phương Tây với một cậu bé khóc sói.

Alexander Baunov thuộc Trung tâm Carnegie Moscow nói với AFP rằng ông "khó có thể tưởng tượng một cuộc xâm lược mà không có lý do" và đặt câu hỏi Nga sẽ phải đạt được những gì.

Tuy nhiên, một số hoạt động quân sự khác của Nga đã phát triển nhanh chóng.

Năm 2008, Nga đã ném bom vào các mục tiêu trên khắp Gruzia sau khi Tổng thống lúc bấy giờ là Mikheil Saakashvili gửi quân đến chiến đấu với phe ly khai.

Tháng trước, cơ quan tình báo nước ngoài SVR của Nga đã vạch ra sự liên hệ trực tiếp giữa Gruzia và Ukraine.

Nó cho biết trong một tuyên bố rằng cuộc xung đột năm 2008 xảy ra khi Gruzia tuyên bố gia nhập NATO và cảnh báo Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky về việc lặp lại động thái của Saakashvili.

"Nó đã khiến ông ta phải trả một cái giá đắt", SVR nói.

Hồng Định