Khách hàng ký cam kết miễn trừ trách nhiệm, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ có vô can?

Tôi từng tham gia một số hoạt động du lịch mạo hiểm như bay dù lượn, leo núi… Trước khi tham gia, đơn vị tổ chức thường yêu cầu tôi ký cam kết miễn trừ trách nhiệm nếu xảy ra tai nạn.

Xin hỏi, nếu có rủi ro xảy ra thì cam kết miễn trừ trách nhiệm này có đồng nghĩa với việc đơn vị tổ chức được loại bỏ hoàn toàn trách nhiệm pháp lý không?

Bạn đọc Trọng Phú (TP.HCM)

Giải đáp vấn đề trên, luật sư Trương Văn Tuấn, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết:

Việc người chơi cam kết miễn trừ trách nhiệm khi tham gia các trò chơi mạo hiểm là một vấn đề pháp lý phức tạp và đang gây ra nhiều tranh cãi.

Theo Điều 8 Nghị định 168/2017 (quy định chi tiết một số điều của Luật Du lịch 2017), sản phẩm du lịch có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của khách du lịch gồm một hoặc một số hoạt động như: “Bay dù lượn, khinh khí cầu; nhảy dù; đu dây mạo hiểm hành trình trên cao,...”.

Theo Điều 9 Nghị định 168/2017, khi kinh doanh sản phẩm du lịch này, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ phải có biện pháp bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe của khách du lịch.

Việc ký giấy miễn trừ trách nhiệm trước khi tham gia các trò chơi mạo hiểm (như trò chơi cảm giác mạnh, leo núi, nhảy bungee, lặn biển,..) thông thường là cam kết của tổ chức, cá nhân hoặc công ty để tuân thủ các quy định, luật lệ, tiêu chuẩn và các yêu cầu khác được đặt ra bởi nơi tổ chức, quản lý hoặc các bên liên quan khác.

Cam kết này thể hiện ý chí, yêu cầu của tổ chức đó để đảm bảo hoạt động mà họ là chủ quản được thực hiện theo đúng quy định và các yêu cầu của pháp luật. Ký cam kết miễn trừ trách nhiệm để giới hạn hoặc loại bỏ trách nhiệm pháp lý đối với các thiệt hại, tổn thất hoặc rủi ro mà một bên có thể yêu cầu bên kia bồi thường.

Về cam kết miễn trừ trách nhiệm, trước hết phải xác định được các bên đã ký cam kết những nội dung gì, từ đó sẽ đánh giá giá trị của cam kết.

Tuy nhiên, LS Tuấn cho biết có những quyền nhân thân không bị hạn chế, không thể chuyển giao dưới bất kỳ hình thức nào như Quyền được bảo vệ sức khỏe, thân thể; Quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín…

Theo Điều 117 BLDS quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, trong đó có điều kiện là mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Nếu một điều khoản miễn trừ trách nhiệm đi ngược lại nguyên tắc bảo vệ tính mạng, sức khỏe con người hoặc đi ngược lại các quy định bắt buộc về an toàn, nó có thể bị tuyên vô hiệu.

Do đó, các cam kết như tự nguyện hiến mạng sống, tự nguyện chịu thương tật hay từ bỏ quyền được bảo vệ sức khỏe của mình là những cam kết trái pháp luật nên sẽ vô hiệu.

Ngoài ra, trường hợp công ty cung cấp dịch vụ không đảm bảo các biện pháp bảo đảm an toàn khi kinh doanh các “sản phẩm du lịch có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của khách du lịch” theo quy định tại Điều 9 Nghị định 168/2017 thì dù có thỏa thuận miễn trừ trách nhiệm, công ty vẫn phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với các rủi ro của nạn nhân. Mức bồi thường tùy thuộc vào mức độ sai phạm của công ty trong việc bảo đảm an toàn cho du khách hoặc theo sự thỏa thuận giữa các bên.

Mặc dù người chơi có thể ký cam kết miễn trừ trách nhiệm, doanh nghiệp tổ chức không được phép loại trừ quyền được bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người chơi nếu tai nạn xảy ra do lỗi hoặc sự cẩu thả của chính doanh nghiệp đó. Điều khoản miễn trừ trách nhiệm chỉ có thể bảo vệ doanh nghiệp khỏi những rủi ro khách quan, cố hữu mà người chơi đã chấp nhận khi tham gia.

Nếu tai nạn xảy ra do lỗi của doanh nghiệp, họ vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người chơi theo quy định của pháp luật; thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 129 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính.

TUẤN ANH