Khai thác hiệu quả các nguồn lực, tăng tốc để đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2019

Nhà máy điện năng lượng mặt trời tại Gio Thành, Gio Linh là một trong những công trình khánh thành chào mừng 30 năm lập lại tỉnh Quảng Trị

Theo Cục Thống kê, nếu năm 2019 tỉnh đạt kế hoạch về tăng trưởng GRDP thì Quảng Trị là địa phương duy nhất trong 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế 3 năm qua đạt mục tiêu kế hoạch GRDP đề ra với mức tăng trưởng hằng năm trên 7%, so với cả nước ít tỉnh, thành phố đạt được kết quả đó. Vì qua rà soát, công bố số liệu GRDP của Tổng cục Thống kê thì luôn có sự chênh lệch số liệu kế hoạch và thực hiện GRDP hằng năm trên phạm vi cả nước khoảng trên 2%. Tuy nhiên, việc Quảng Trị đạt kết quả như những năm qua không thuần túy là thành tích, thuận lợi mà xét về mặt logic là khó khăn để vượt qua, ví dụ trong khu vực nông nghiệp (NN), năm 2018 tăng trưởng 5,56% là mức tăng trưởng rất cao thì năm 2019 việc đạt mục tiêu 4,5% tỉnh giao lại rất áp lực vì dư địa trong NN đã được khai thác khá hiệu quả.

Dự báo khả năng từng khu vực cụ thể như sau: Khu vực nông, lâm, thủy sản, 6 tháng đầu năm 2019 tăng 4,6%, nhưng 6 tháng cuối năm do tình hình hạn hán và bão lụt liên tiếp ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất cây hằng năm; bên cạnh đó, dịch bệnh trên đàn lợn từ đầu năm đã làm giảm sản lượng thịt lợn hơi trên toàn tỉnh; một số mô hình, dự án mới trong NN quy mô nhỏ nên khả năng tốc độ tăng trưởng của khu vực này giảm, duy trì mức tăng trưởng 4% cả năm 2019 đã là nỗ lực lớn ở khu vực này.

Ở khu vực dịch vụ (DV), tỉ trọng chi hoạt động thường xuyên trong ngân sách có xu hướng giảm. Tiền lương, tiền công của người lao động tuy có điều chỉnh tăng nhưng nếu loại trừ yếu tố trượt giá thì trên thực tế thu nhập của người lao động trong khu vực nhà nước và các ngành kinh tế liên quan tăng không đáng kể. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu DV tăng khá nhưng đối với toàn bộ khu vực DV với 15 ngành kinh tế cấp 1 và 48 ngành kinh tế cấp 2, có không ít ngành hạch toán toàn ngành nên từ thẩm quyền, trách nhiệm, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản trị các đơn vị, cơ sở, doanh nghiệp (DN) và hiệu quả sản xuất, giá trị gia tăng thường không có sự khác biệt, đột biến về tăng trưởng giữa các tỉnh, thành phố liên quan mà chịu sự phân bổ trực tiếp từ trung ương, mức tăng phụ thuộc nhiều vào “sức khỏe” của nền kinh tế, bên cạnh sức mua của người dân, khả năng đầu tư vào sản xuất nên trong những năm gần đây mức tăng của khu vực DV đều dao động trong khoảng 6,5- 7%. Vì vậy, năm 2019, khu vực này đạt được mức tăng trên 7% (kế hoạch là 7,5%- 8%) là rất cao so với chính mình và các tỉnh có cùng điều kiện. Ngoài ra, một nhân tố cũng ảnh hưởng lớn làm hạn chế tăng trưởng chung là sự “thất thường” của thuế nhập khẩu hàng hóa DV.

Để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng GRDP năm 2019 của tỉnh thì yêu cầu đặt ra là khu vực công nghiệp- xây dựng (CN- XD) phải hoàn thành vượt xa so với kế hoạch để vừa “bù đắp” cho các khu vực khác, vừa tạo ra sự “lan tỏa” thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế phát triển, trong đó ảnh hưởng nhất là ngành DV và ngược lại DV phát triển cũng có sự tác động trở lại cho cả hai khu vực còn lại. Qua phân tích tình hình, xu hướng và dư địa phát triển tập trung ở ngành xây dựng, ngoài những DN, cơ sở xây dựng hiện có thì chủ yếu dựa vào các dự án đã và đang khởi công, được cấp phép và tiến độ, tỉ lệ giải ngân các công trình.

Tuy nhiên, trong buổi làm việc của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Quân Chính với Cục Thống kê Quảng Trị, Cục trưởng Cục Thống kê cho rằng nếu căn cứ vào dự báo cập nhật của Sở Kế hoạch và Đầu tư đến cuối năm 2019 vốn đầu tư thực hiện 30 công trình chào mừng 30 năm lập lại tỉnh với khoảng 2.000 tỉ đồng thì sẽ không đạt được mục tiêu kế hoạch đề ra. Như vậy, để năm 2019 đạt được kết quả tăng trưởng kinh tế từ 7,5- 8% thì những tháng cuối năm cần phải tập trung tăng tốc toàn diện trên cả 3 khu vực kinh tế, đặc biệt tập trung phát triển khu vực CN-XD.

Lưu ý, tình trạng “trên nóng dưới lạnh” trong chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ, nhất là trong lĩnh vực XDCB như tỉ lệ giải ngân của tỉnh đến nay còn rất thấp (thuộc nhóm tỉnh thấp nhất các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên). Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã có nhiều cuộc họp, văn bản chỉ đạo, gần đây tại Thông báo số 679 -TB/TU của Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo “Những việc cần làm ngay” yêu cầu: Đẩy nhanh tiến độ các dự án, đảm bảo giải ngân 100% nguồn vốn đầu tư công, không để xảy ra tình trạng sai phạm, chậm giải ngân hoặc bị điều chuyển nguồn vốn đã được bố trí. Nhưng một số địa phương, đơn vị chưa thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư, vẫn lúng túng, trình tự, thủ tục đầu tư kéo dài, thiếu sự phân công, phối hợp nên vẫn có những công trình vướng về công tác giải phóng mặt bằng, đất đai, đền bù, cá biệt một số công trình, dự án 100% vốn ngân sách trung ương đã được cấp đầy đủ vốn từ đầu năm 2019 nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được chào thầu. Cùng với đó, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 2 năm gần đây chỉ được xếp vào nhóm 10 tỉnh thấp nhất cả nước, chưa được cải thiện nhiều cũng ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng GRDP…

Thời gian còn lại của năm 2019 không nhiều, áp lực về tăng trưởng vào những tháng cuối năm rất lớn nên các sở, ban, ngành, đặc biệt UBND cấp huyện cần thực sự vào cuộc, quyết liệt, bám sát thực tiễn theo tinh thần chỉ đạo của Thông báo số 679- TB/TU của Thường trực Tỉnh ủy, chú ý đẩy nhanh tiến độ các công trình, dự án sau thời điểm khởi công, tránh tình trạng khởi công xong là công trình “nằm chờ”, giản tiến độ, thi công cầm chừng…để nâng cao hiệu quả đồng vốn, đảm bảo mức tăng trưởng trong ngành xây dựng đạt cao, ít nhất gấp trên 2 lần so với mức tăng trưởng của năm 2018. Bên cạnh đó, UBND tỉnh cần tiếp tục chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế, các địa phương, đơn vị trong toàn tỉnh, DN, cơ sở kinh tế báo cáo đầy đủ thông tin, số liệu để Cục Thống kê có cơ sở thông tin, số liệu đầu vào phục vụ công tác tính toán GRDP của tỉnh năm 2019.

Một vấn đề cũng cần quan tâm liên quan đến chỉ đạo, quản lí là cách tiếp cận, đánh giá của ngành Thống kê về tính toán chỉ tiêu GRDP tuân thủ theo phương pháp thống kê, phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời có đối chiếu, so sánh thông qua hoạt động điều tra, báo cáo, hồ sơ hành chính, quyết toán tài chính DN; trên cơ sở chia sẻ, thống nhất về cơ sở dữ liệu kết quả sản xuất, kinh doanh giữa DN với Tổng cục Thống kê, Tổng cục Thuế. Trong khi đó một số ngành lại tiếp cận theo một cách khác như từ chỉ tiêu vốn đầu tư để tính toán tăng trưởng hằng năm nên thiếu chính xác, gây ra nhầm lẫn, ngộ nhận trong chỉ đạo... Vì mặc dù vốn là một yếu tố nguồn lực quan trọng nhưng một lượng lớn vốn đầu tư phát triển không được tính vào giá trị sản lượng của DN xây dựng. Ngoài ra, còn ảnh hưởng bởi phân bổ, cấu thành nguồn vốn, “độ trễ”: hệ số hiệu quả sử dụng ICOR nên thường chỉ dùng trong công tác dự báo dài hạn và xây dựng kế hoạch, chỉ có ý nghĩa “tham khảo”,“đối chiếu” trong đánh giá xu thế...

Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng đồng quan điểm, nhận định, đánh giá khả năng tăng trưởng GRDP như Cục Thống kê, đồng thời cung cấp thêm thông tin về 30 công trình trọng điểm chào mừng 30 năm lập lại tỉnh và những thành tựu trên một số lĩnh vực, nhất là công tác xúc tiến đầu tư. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, trong số 30 công trình trọng điểm có một số công trình có thời gian hoàn thành ngắn từ 6 tháng đến 3 năm và điều chỉnh số dự báo vốn đầu tư phát triển đến cuối năm 2019 của 30 công trình có thể phấn đấu đạt 6.000 tỉ đồng.

Trên cơ sở thống nhất cao ý kiến đề xuất của Cục Thống kê và Sở Kế hoạch và Đầu tư, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Quân Chính đã phân tích sâu hơn tình hình xúc tiến đầu tư của tỉnh và nhận định: Những năm qua, nhất là năm 2019, Quảng Trị có nhiều chuyển động tích cực và có bước đột phá về thu hút đầu tư, đã có nhiều đổi mới trong công tác chỉ đạo, sáng tạo, quyết liệt khởi động nhiều dự án quan trọng. Đặc biệt, các dự án, công trình chào mừng 30 năm lập lại tỉnh với tổng vốn đầu tư hơn 100.000 tỉ đồng như: Dự án điện gió Hướng Phùng, điện mặt trời Gio Thành, Khu kinh tế Đông Nam... Đó không những là kết quả đạt được cao nhất từ trước đến nay mà còn vượt xa các địa phương lân cận về thu hút đầu tư.

Với việc khởi công, hoàn thành một số dự án lớn sẽ tạo thêm nhiều việc làm mới, thu hút lao động của tỉnh có tay nghề trở lại quê hương làm việc tác động ngành DV phát triển. Từ những kết quả đạt được trên các lĩnh vực CN, đầu tư, du lịch, NN… hi vọng sẽ có những bước tăng trưởng cao trong năm 2019 và những năm tiếp theo của nhiệm kì. Tuy nhiên, theo số liệu cung cấp của Sở Kế hoạch và Đầu tư về 30 công trình trọng điểm thì nguồn vốn đưa vào đầu tư các công trình này trong năm nay còn rất thấp (chiếm khoảng 5% tổng mức đầu tư đã kí kết) nên cần rà soát lại, phải tạo mọi điều kiện thuận lợi, đẩy nhanh tiến độ các dự án đã khởi công, phấn đấu trong năm 2019 toàn tỉnh phải đạt trên 18.000 tỉ đồng vốn đầu tư phát triển trong điều kiện nguồn vốn ngân sách XDCB của nhà nước khó khăn, hạn chế và giảm mạnh so năm trước. Sở Kế hoạch và Đầu tư cần tiếp tục tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các chủ đầu tư, các địa phương, DN trong những tháng còn lại của năm cần tăng tốc, quyết liệt, đôn đốc các công trình dự án sớm triển khai, không để chậm trễ. Các sở, ban, ngành, địa phương và Ban quản lí các dự án, DN trên địa bàn tỉnh cần cung cấp kịp thời, đầy đủ thông tin, đảm bảo theo phương pháp luận thống kê để tính đúng, tính đủ, không bỏ sót nhưng cũng tránh chạy theo bệnh thành tích, chạy theo tăng trưởng nóng ảnh hưởng đến môi trường, QP-AN… để nền kinh tế tăng trưởng của tỉnh nhanh, bền vững. Cần quyết liệt hơn nữa trong chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp và tổ chức triển khai, thi công các công trình và thực hiện tốt công tác giải ngân, đảm bảo hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2019.

Trần Cát Linh