Khai thác khoáng sản bền vững

Đơn vị, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai thác khoáng sản khắc phục tồn tại, hạn chế, tập trung sản xuất bền vững.

Theo Kết luận thanh tra số 1046/KL-TTr ngày 26/12/2024 của Thanh tra tỉnh, quá trình kiểm tra 15 điểm mỏ trên địa bàn, cơ quan chức năng đã phát hiện một số tồn tại, hạn chế trong hoạt động khai thác khoáng sản và công tác quản lý. Cụ thể, có 4/15 điểm mỏ chưa xây dựng đầy đủ công trình phục vụ khai thác theo thiết kế đã được thẩm định; 1 điểm mỏ chưa thực hiện thống kê, kiểm kê trữ lượng theo quy định tại Thông tư 17/2020/TT-BTNMT. Ngoài ra, bản đồ hiện trạng và mặt cắt khu vực khai thác của 5 điểm mỏ còn thiếu thông tin; 5 điểm mỏ khai thác cắt tầng chưa phù hợp với thiết kế; 6 điểm mỏ chưa lắp đặt trạm cân và camera giám sát theo Nghị định 158/2016/NĐ-CP.

Trước những hạn chế nêu trên, Thanh tra tỉnh và cơ quan chuyên môn đã yêu cầu các đơn vị khẩn trương chấn chỉnh, khắc phục vi phạm. Đến nay, hầu hết doanh nghiệp cơ bản hoàn thiện điều kiện cần thiết, bổ sung hạ tầng kỹ thuật, tuân thủ đúng quy định pháp luật. Đây là bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo hoạt động khai thác khoáng sản minh bạch, bền vững, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này.

Đánh giá của Thanh tra tỉnh, giai đoạn 2021 - 2023, hoạt động khai thác khoáng sản đá làm vật liệu xây dựng thông thường tại điểm mỏ Khối 1, xã Na Sang (thị trấn Mường Chà, huyện Mường Chà cũ) bộc lộ một số thiếu sót. Cụ thể, doanh nghiệp chưa xây dựng đầy đủ công trình phục vụ khai thác theo thiết kế mỏ đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm định; quá trình khai thác cắt tầng chưa phù hợp với thiết kế; đồng thời chưa lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác và chưa có hệ thống camera giám sát tại kho chứa theo quy định tại khoản 2 Điều 42 Nghị định 158/2016/NĐ-CP.

Nhận thức rõ những tồn tại này, đơn vị khai thác đã khẩn trương triển khai biện pháp khắc phục. Đến nay, toàn bộ công trình hạ tầng kỹ thuật phục vụ khai thác đã được xây dựng hoàn thiện; quy trình khai thác cắt tầng thực hiện đúng thiết kế được phê duyệt; trạm cân và hệ thống camera giám sát được lắp đặt, vận hành ổn định. Việc hoàn thiện đầy đủ điều kiện theo quy định không chỉ giúp doanh nghiệp đảm bảo khai thác hợp pháp, an toàn, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên khoáng sản tại địa phương.

Gần một năm qua, hoạt động khai thác khoáng sản của Công ty TNHH Duyên Hùng tại Đội 2, xã Thanh Nưa (xã Thanh Yên, huyện Điện Biên cũ) đã dần đi vào ổn định. Sau vướng mắc giai đoạn đầu, doanh nghiệp Duyên Hùng tập trung khắc phục tồn tại, đặc biệt là chú trọng hoàn nguyên môi trường, đảm bảo sản xuất gắn với phát triển bền vững. Năm 2023, Công ty TNHH Duyên Hùng đã tiến hành khai thác khi chưa hoàn tất đầy đủ thủ tục thuê đất. Sai sót này khiến doanh nghiệp phải chịu mức xử phạt hành chính 175 triệu đồng và bồi thường vi phạm hợp đồng 200 triệu đồng.

Công ty TNHH Duyên Hùng thực hiện đầy đủ thủ tục, đảm bảo khai thác khoáng sản theo đúng quy định.

Ông Lưu Công Ruyên, Giám đốc Công ty TNHH Duyên Hùng chia sẻ: Đây là bài học cho chúng tôi. Việc chủ quan đã khiến doanh nghiệp vừa thiệt hại kinh tế, vừa ảnh hưởng uy tín. Sau sự việc, công ty nghiêm túc rà soát lại toàn bộ quy trình, hoàn tất đầy đủ thủ tục pháp lý để đảm bảo khai thác đúng quy định. Đến cuối tháng 11/2024, Công ty đã chính thức hoàn tất thủ tục thuê đất và được cấp phép hoạt động trở lại. Từ đó đến nay, doanh nghiệp không chỉ tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật về khai thác khoáng sản mà còn dành nguồn lực cho việc hoàn nguyên tại khu vực đã khai thác. Những nỗ lực này góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời tạo dựng niềm tin với chính quyền địa phương và nhân dân.

Điện Biên là tỉnh miền núi thuộc khu vực Tây Bắc, địa hình nhiều sông suối nhỏ, hẹp, trữ lượng cát, sỏi không lớn. Trong khi đó, yêu cầu và điều kiện để được cấp phép khai thác cát, sỏi nói riêng và khoáng sản nói chung theo quy định phải trải qua đầy đủ trình tự, thủ tục khá phức tạp. Mặt khác, một số đơn vị khai thác chưa chấp hành nghiêm quy định pháp luật trong quá trình khai thác. Trước tình hình đó, các cơ quan chức năng đã tăng cường kiểm tra, giám sát, đồng thời đôn đốc các đơn vị khắc phục tồn tại, hướng tới hoạt động khai thác minh bạch, đúng quy định và bền vững hơn.

Ông Nguyễn Thành Trung, Trưởng phòng Quản lý môi trường và khoáng sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Căn cứ kết luận của Đoàn Thanh tra tỉnh, đến nay, các đơn vị, doanh nghiệp đã cơ bản khắc phục tồn tại, hạn chế theo yêu cầu. Thời gian tới, đơn vị sẽ tăng cường phối hợp với các sở, ngành và địa phương để giám sát chặt chẽ hoạt động khai thác khoáng sản; đẩy nhanh tiến độ tham mưu cấp phép khai thác mỏ cát, đất, đá đã quy hoạch; đồng thời rà soát, tháo gỡ khó khăn về thủ tục hành chính cho các mỏ đã được cấp phép nhưng chưa đi vào hoạt động.

Trong 3 năm (2021 - 2023), tổng số tiền nộp vào ngân sách Nhà nước từ thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng và các khoản khác gần 65,4 tỷ đồng. Tiền ký quỹ phục hồi môi trường trên 2,1 tỷ đồng, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản nộp ngân sách Nhà nước hơn 25,3 tỷ đồng. Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường cũ đã triển khai 4 cuộc thanh tra, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm với tổng số tiền trên 520 triệu đồng.

Việc khắc phục kịp thời tồn tại trong hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã thể hiện sự nỗ lực, trách nhiệm của cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước trên địa bàn tỉnh. Khi các hoạt động khai thác khoáng sản đảm bảo đầy đủ điều kiện theo đúng quy định của pháp luật vừa góp phần giảm thiểu tác động môi trường, vừa tạo nguồn vật liệu ổn định, phục vụ phát triển hạ tầng, thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh.

Phạm Quang