Khai thác tiềm năng du lịch xanh

Sau hơn 20 năm được quan tâm đầu tư, quần thể danh thắng hang Phượng Hoàng - suối Mỏ Gà (xã Võ Nhai) đã trở thành điểm du lịch sinh thái hấp dẫn với đông đảo du khách. Ảnh: T.L

Xu hướng tất yếu

Những năm gần đây, du lịch xanh trở thành xu hướng phát triển mạnh ở nhiều tỉnh, thành trong cả nước, trong đó có Thái Nguyên. Loại hình du lịch này thu hút sự quan tâm của du khách và lôi cuốn các doanh nghiệp, cộng đồng cùng tham gia đầu tư.

Ông Nguyễn Văn Ngọc, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Phát triển du lịch xanh là yêu cầu cấp thiết và cũng là định hướng chiến lược quan trọng, là con đường hướng tới sự phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam nói chung và Thái Nguyên nói riêng, phù hợp với xu thế thích ứng biến đổi khí hậu hiện nay.

Những năm qua, nhận thức về phát triển du lịch xanh ở Thái Nguyên đã có nhiều chuyển biến tích cực. Đây được xem là hướng đi đúng đắn của chính quyền địa phương và các nhà đầu tư trong quá trình khai thác tài nguyên du lịch núi rừng, du lịch sinh thái gắn với phát triển bền vững.

Thái Nguyên được đánh giá là tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển du lịch xanh, với những địa danh gắn liền cùng chiến tích lịch sử như: Khu di tích Quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa; Khu tưởng niệm 60 liệt sĩ thanh niên xung phong Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái; Khu di tích Quốc gia 27-7… những điểm đến hội tụ giá trị lịch sử, cảnh quan và văn hóa đặc trưng của vùng Việt Bắc.

Du khách tham quan vùng trồng hoa tam giác mạch ở xóm Lân Quan (xã Quang Sơn).

Bên cạnh hệ thống di tích lịch sử cách mạng, Thái Nguyên còn sở hữu nhiều danh thắng tự nhiên đặc sắc, là “tài nguyên xanh” quý giá để phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng. Nổi bật là hồ Núi Cốc - biểu tượng du lịch của tỉnh, nơi hội tụ cảnh sắc sơn thủy hữu tình gắn với truyền thuyết nàng Công - chàng Cốc; thác Bảy tầng ở Thần Sa, hang Phượng Hoàng - suối Mỏ Gà (Võ Nhai)… Tất cả tạo nên bức tranh sinh thái đa dạng, vừa nguyên sơ vừa hấp dẫn du khách.

Cùng với các danh thắng tự nhiên, nhiều mô hình du lịch tư nhân, du lịch cộng đồng cũng đã và đang phát huy hiệu quả, góp phần làm phong phú sản phẩm du lịch của tỉnh. Có thể kể đến Trung tâm Thương mại và Du lịch Dũng Tân, nơi kết hợp không gian cây xanh, tiểu cảnh, khu vui chơi giải trí hiện đại với hoạt động trải nghiệm; hay các điểm du lịch cộng đồng tại các xã vùng sườn Đông Tam Đảo, xã Tân Cương, nơi du khách được tham quan vùng chè, trải nghiệm văn hóa bản địa.

Bên cạnh đó, hệ thống nhà hàng, khách sạn, siêu thị đang phát triển theo hướng hài hòa bản sắc địa phương, từng bước hình thành chuỗi dịch vụ chất lượng, hướng tới mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Một trong những mô hình tiêu biểu là Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải (xóm Mỹ Hào, xã Tân Cương), điểm đến được nhiều du khách trong và ngoài nước yêu thích. Được khởi dựng từ năm 2002 với diện tích trên 70ha, nơi đây hiện có gần 30 nếp nhà sàn cổ của người Tày, được phục dựng theo kiến trúc truyền thống “xuyên toang - tứ trụ”, nằm giữa rừng cây xanh, tạo nên không gian thanh bình, đậm dấu ấn văn hóa.

Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải (ở xóm Mỹ Hào, xã Tân Cương) tích cực tham gia quảng bá, giới thiệu hình ảnh du lịch Thái Nguyên tới du khách trong nước và nước ngoài.

Tại đây, các giá trị di sản vật thể và phi vật thể của đồng bào Tày được gìn giữ và tái hiện sống động. Du khách có thể tham quan nhà sàn, trải nghiệm phong tục, trang phục, nhạc cụ, thưởng thức ẩm thực truyền thống như cơm lam, thịt chua, rượu men lá…

Bà Nguyễn Thị Thi, du khách Hà Nội, chia sẻ: Đến Thái Hải, tôi như được sống lại những ký ức xưa của vùng trung du. Được ngắm cối xay thóc, giã gạo bằng nước, thấy các cô gái Tày bận rộn trong trang phục truyền thống, tôi thực sự ấn tượng và thư thái.

Không chỉ Thái Hải, Thái Nguyên còn có nhiều điểm đến du lịch xanh hấp dẫn như Khu du lịch Phượng Hoàng (Võ Nhai), Kẹm (La Bằng), hay những vùng chè đặc sản Tân Cương, Khe Cốc, Trại Cài. Tuy nhiên, nhìn tổng thể, tiềm năng của tỉnh vẫn chưa được khai thác tương xứng.

Sản phẩm du lịch còn đơn điệu, thiếu điểm nhấn quy mô lớn, chưa hình thành chuỗi giá trị du lịch xanh mang tầm vùng. Đây vừa là thách thức, vừa là động lực để Thái Nguyên tiếp tục định hướng phát triển du lịch bền vững, thân thiện môi trường và giàu bản sắc văn hóa trong thời gian tới.

Quan tâm đầu tư có trọng điểm

Thực tế cho thấy, du lịch xanh là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hóa, gắn với giáo dục môi trường, đóng góp cho bảo tồn và phát triển bền vững, đồng thời thu hút sự tham gia tích cực của cộng đồng.

Du khách trải nghiệm chèo thuyền trên hồ Ghềnh Chè (xã Tân Cương).

Để phát triển loại hình này một cách đồng bộ, Thái Nguyên cần chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, doanh nghiệp và du khách về ý nghĩa, lợi ích của du lịch xanh đối với môi trường và đời sống xã hội. Trong hành trình hướng tới phát triển bền vững, tỉnh tập trung khai thác thế mạnh tự nhiên và văn hóa, trọng tâm là phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và các trải nghiệm gắn với thiên nhiên.

Trước hết, cần phát huy tiềm năng của Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng, nơi có hệ sinh thái rừng nguyên sinh phong phú, cùng các hang động, thác nước tự nhiên hùng vĩ. Song song với đó là việc phát triển các tuyến du lịch sinh thái ven dãy Tam Đảo, khai thác cảnh quan tự nhiên và không khí trong lành tại những điểm như suối Kẹm, hồ Vai Miếu, tạo sản phẩm du lịch đặc trưng vùng Trung du miền núi phía Bắc.

Một hướng đi khác có nhiều lợi thế là du lịch nông nghiệp - du lịch làng nghề, nhất là tại các vùng chè Tân Cương, La Bằng, Đồng Hỷ, nơi có thể tổ chức hoạt động trải nghiệm hái chè, sao chè, chế biến và thưởng trà. Đây không chỉ là sản phẩm hấp dẫn du khách mà còn góp phần quảng bá thương hiệu “Đệ nhất danh trà Thái Nguyên”, gắn phát triển du lịch với nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Cùng với đó là cần tiếp tục đầu tư phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại các bản, làng dân tộc, trong đó Bản du lịch cộng đồng Thái Hải là điểm nhấn quan trọng, vừa gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống, vừa tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân. Việc hình thành thêm các mô hình tương tự ở Võ Nhai, Định Hóa, Đại Từ… sẽ tạo mạng lưới điểm đến liên kết, mở rộng không gian du lịch xanh trên toàn tỉnh.

Nhiều vùng chè đẹp của Thái Nguyên trở thành điểm đến hấp dẫn, phù hợp phát triển du lịch sinh thái và trải nghiệm nông nghiệp xanh. Ảnh: T.L

Ông Vũ Văn Hoài, du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh, cho rằng: Thái Nguyên nên kết hợp phát triển du lịch xanh với du lịch văn hóa - tâm linh, bởi tỉnh hiện có Thiền viện Trúc Lâm Tây Trúc (xã Quân Chu) cùng nhiều di tích lịch sử, văn hóa nằm dưới chân dãy Tam Đảo, nơi có thể trở thành điểm giao thoa giữa cảnh quan thiên nhiên và không gian văn hóa - tâm linh.

Hướng tới du lịch xanh, nhiệm vụ trọng tâm của Thái Nguyên thời gian tới là bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, đồng thời đầu tư hạ tầng, nâng cấp cơ sở vật chất phục vụ du lịch. Cần có chính sách khuyến khích phát triển “xanh” trong dịch vụ du lịch, như ứng dụng năng lượng mặt trời, sử dụng vật liệu tự nhiên, tái chế, xử lý rác và nước thải, cùng các chương trình bảo tồn, truyền dạy văn hóa dân gian.

Bên cạnh đó, tỉnh cần gắn xây dựng nông thôn mới với phát triển du lịch xanh, coi đây là giải pháp hai chiều. Trong đó, nông thôn mới tạo nền tảng hạ tầng và cảnh quan; du lịch xanh góp phần nâng cao thu nhập và đời sống tinh thần cho người dân. Chính quyền địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng cần tăng cường đầu tư, quảng bá và xúc tiến du lịch xanh, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ, đào tạo nguồn nhân lực, hình thành phong cách phục vụ chuyên nghiệp, thân thiện.

Chỉ khi các giải pháp được thực hiện đồng bộ, có trọng điểm, Thái Nguyên mới có thể biến tiềm năng thành lợi thế, biến lợi thế thành thương hiệu, đưa du lịch xanh trở thành hướng phát triển đặc trưng, bền vững và mang đậm bản sắc của vùng đất “Thủ đô gió ngàn”.

Tùng Lâm