Khám phá văn hóa các dân tộc Việt Nam tại triển lãm thành tựu đất nước

Không gian trưng bày “Cộng đồng các dân tộc Việt Nam hội nhập và phát triển” tại Triển lãm thành tựu đất nước.

Ngay từ lối vào, bức tượng đồng các dân tộc Việt Nam khá bề thế như một biểu tượng thiêng liêng của sự đoàn kết và đa dạng văn hóa. Phía sau là bức ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh chụp cùng đồng bào các dân tộc, bên trên là dòng chữ: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay đổi”. Không gian ấy như một lời nhắc nhở đầy xúc động về cội nguồn, bản sắc và sức mạnh gắn kết của các dân tộc Việt Nam.

Bức tượng đồng các dân tộc Việt Nam thể hiện sự đoàn kết 54 dân tộc anh em.

Được chia thành 6 vùng văn hóa, từ Bắc vào Nam, gồm: Vùng Đồng bằng Bắc Bộ, vùng núi cao phía Bắc, vùng thung lũng Đông Bắc, vùng duyên hải miền Trung, vùng Trường Sơn - Tây Nguyên và vùng Nam Bộ, không gian trưng bày giới thiệu đến khách tham quan một cái nhìn toàn cảnh về phong tục, tập quán và văn hóa tinh thần của từng cộng đồng dân tộc.

Tại không gian văn hóa vùng Đồng bằng Bắc Bộ, du khách được chiêm ngưỡng nghệ thuật hát ca trù, múa rối nước, dân ca quan họ Bắc Ninh. Bên cạnh đó là các công cụ canh tác lao động sản xuất phản ánh đời sống lao động gắn bó với đồng ruộng, với nền văn minh lúa nước lâu đời.

Sân khấu tái hiện nét văn hóa vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

Vùng núi cao phía Bắc hiện lên với hình ảnh cô gái Mông xay ngô, nấu rượu bên góc bếp, chàng trai thổi khèn trong lễ hội mùa xuân. Nghề đan lát của người Cờ Lao, thêu và in hoa văn bằng sáp ong của người Mông và Dao tiền, nghề nấu rượu ngô... khắc họa chân thực đời sống thường nhật của đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao.

Không gian tái hiện hình ảnh đời sống sinh hoạt của bà con vùng núi cao phía Bắc.

Chị Lưu Thị Hồng Ly, cán bộ Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam chia sẻ: “Tại triển lãm, chúng tôi mong muốn mang đến một không gian không chỉ để trưng bày mà còn để trải nghiệm. Mỗi hiện vật, mỗi hình ảnh đều được lựa chọn kỹ lưỡng để phản ánh đúng tinh thần văn hóa của từng vùng. Điều quan trọng nhất là làm sao để thế hệ trẻ cảm nhận được sự gần gũi, từ đó hình thành ý thức gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống”.

Tiếp đến là không gian trưng bày văn hóa các dân tộc vùng thung lũng Đông Bắc, nổi bật với hình ảnh cọn nước (hay còn gọi là bánh xe nước) và thuyền đuôi én. Đây là hai công cụ vận chuyển thể hiện kỹ thuật canh tác đỉnh cao. Bên cạnh đó là các loại gùi, dậu, là những vật dụng gắn bó với đời sống lao động thường nhật, được giới thiệu cùng nghệ thuật hát Then, đàn Tính của người Tày, Nùng, Thái, tạo nên không gian văn hóa vừa sâu lắng, vừa đặc sắc. Nghề rèn, nghề dệt vải truyền thống cũng được tái hiện sinh động, kết hợp với khu trải nghiệm cán bông, xe sợi, mang đến cho du khách cơ hội trực tiếp cảm nhận tinh hoa thủ công của người dân nơi đây.

Vùng duyên hải miền Trung với nghề đánh bắt thủy hải sản đặc trưng.

Không gian trưng bày của các dân tộc vùng duyên hải miền Trung với văn hóa biển và đời sống cư dân ven biển được tái hiện sinh động qua những hình ảnh đặc trưng như thuyền thúng, lưới đánh cá. Những hiện vật gắn liền với nghề đánh bắt thủy hải sản không chỉ phản ánh kỹ thuật lao động khéo léo, mà còn thể hiện niềm tin tâm linh sâu sắc của người dân nơi đây.

Bên cạnh đó, các nghề thủ công truyền thống như nghề làm gốm, dệt vải của người Chăm ở Ninh Thuận. Trong đó nổi bật là lễ mở cửa tháp, một nghi lễ linh thiêng thể hiện sự kết nối giữa con người với thần linh, giữa hiện tại với quá khứ. Tất cả tạo nên một không gian văn hóa thiêng liêng, đầy bản sắc.

Không gian văn hóa Trường Sơn - Tây Nguyên mang đến một bức tranh đậm chất núi rừng.

Không gian văn hóa Trường Sơn - Tây Nguyên hiện lên như một bức tranh văn hóa sống động, nơi núi rừng hùng vĩ hòa quyện cùng đời sống cộng đồng gắn bó và giàu bản sắc. Những hình ảnh quen thuộc như cô gái Ê-đê đeo gùi lên rừng lấy củi, chàng trai Ba Na vác chà gạc đi săn hay lễ hội mừng lúa mới được tái hiện chân thực, mang đến cảm giác gần gũi.

Em Lưu Thanh Quang, học sinh Trường Phổ thông liên cấp Vinschool chia sẻ: “Trải nghiệm bằng kính thực tế ảo, em thấy mình như đang đứng giữa lễ hội của người Mông, nghe tiếng khèn, nhìn mọi người múa hát. Rồi em được đi đến Tây Nguyên, xem người Ê-đê giã gạo, đánh cồng chiêng. Mọi thứ sống động như thật, giúp em hiểu hơn về đời sống và phong tục của các dân tộc Việt Nam”.

Em Lưu Thanh Quang, học sinh Trường Phổ thông liên cấp Vinschool khám phá văn hóa các dân tộc qua kính thực tế ảo.

Không gian văn hóa Đồng bằng Nam Bộ với sắc màu đặc trưng của vùng sông nước phương Nam. Chợ nổi miền Tây, biểu tượng giao thương đặc trưng của vùng đất này với mô hình thuyền bè, sạp hàng, trái cây đặc sản. Nghệ thuật đờn ca tài tử vang lên từ những cây đàn kìm, đàn tranh, đàn bầu, mang đến âm hưởng ngọt ngào, sâu lắng của miền Tây hiền hòa.

Hình ảnh ngôi chùa của người Khmer với mái cong vút, những bức tượng Phật với các tư thế khác nhau phản ánh đời sống tín ngưỡng phong phú của cộng đồng người dân tộc Khmer. Bên cạnh đó là hình ảnh lễ cưới truyền thống với cô dâu, chú rể trong trang phục rực rỡ, thể hiện nét đẹp văn hóa gia đình và cộng đồng.

Vùng Đồng bằng Nam Bộ đặc sắc bởi sự giao thoa của nhiều nền văn hóa tạo nên nét đặc trưng về lối sống và sự ảnh hưởng của văn hóa sông nước.

Triển lãm không chỉ là nơi tôn vinh thành tựu văn hóa, mà còn là lời nhắn gửi về trách nhiệm gìn giữ bản sắc dân tộc trong thời đại hội nhập. Việc kết hợp giữa trưng bày truyền thống và trải nghiệm thực tế đã tạo nên sức hút đặc biệt, giúp văn hóa dân tộc đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

THU TRANG - NGUYỄN CÚC