Khẩn cấp cứu rừng Ia Mơ

Điểm nóng phá rừng

Ngày 12/7, cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai đang khẩn trương tiến hành kiểm đếm, thống kê thiệt hại vụ phá rừng vừa xảy ra tại các tiểu khu 1008, 1012 thuộc lâm phần quản lý của Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Puch và UBND xã Ia Mơ, huyện Chư Prông.

Ghi nhận tại hiện trường, cả trăm cây gỗ có đường kính thân từ 15cm trở lên bị cưa hạ, thân cây nằm ngổn ngang, các cây gỗ bị cưa hạ chủ yếu là gỗ dầu. Đối với các cây gỗ có phần thân thẳng, có thể tận dụng gỗ để sử dụng vào mục đích khác, các đối tượng đã cưa xẻ mang đi. Đa số các cây gỗ còn lại tại hiện trường là cành nhánh nhỏ, thân mục rỗng.

Lực lượng chức năng kiểm đếm, thống kê thiệt hại vụ phá rừng mới nhất tại xã Ia Mơ.

Vị trí các cây rừng bị cưa hạ nằm tiếp giáp với các diện tích đất mà người dân đang canh tác bắp, lúa, đậu... Ngoài các cây rừng đã bị cưa hạ, còn nhiều cây khác đã bị ken vỏ, khiến cho cây chết dần chết mòn.

Theo nhận định của cơ quan chức năng, mục đích chính của các đối tượng khi cưa hạ cây rừng không phải để lấy gỗ mà là chiếm đất để sản xuất nông nghiệp. Việc này có dấu hiệu xúi giục của các đối tượng đầu nậu đứng sau khiến cho công tác quản lý, bảo vệ rừng càng trở nên hết sức khó khăn.

Đáng chú ý, đây không phải là vụ phá rừng duy nhất có tính chất phức tạp trên địa bàn xã Ia Mơ trong thời gian gần đây. Trước đó, khoảng 19h30 ngày 9/2 (đêm 30 Tết Nguyên đán Giáp Thìn), tại tiểu khu 1003, lực lượng chức năng xã Ia Mơ phát hiện nhóm khoảng 30 người và 8 xe công nông đang chặt phá rừng trái phép nên yêu cầu dừng hành vi vi phạm, tiến hành thu giữ phương tiện, tang vật liên quan.

Tuy nhiên, các đối tượng không chấp hành, đồng loạt chống đối, chửi bới, đe dọa lực lượng chức năng. Ngoài ra, các đối tượng còn quay phim, chụp hình đăng lên các trang mạng xã hội và sau đó rời khỏi hiện trường.

Kiểm đếm, lực lượng chức năng xác định có hơn 150 cây gỗ bị cưa hạ trái phép, nhiều cây đã bị cưa xẻ mang gỗ ra khỏi hiện trường. Trong số các cây gỗ bị cưa hạ này chủ yếu là gỗ dầu, khoảng 14 năm tuổi. Đối với vụ việc này, Công an huyện Chư Prông đã tiến hành khởi tố vụ án và đang tiếp tục điều tra, củng cố hồ sơ để xử lý theo quy định.

Theo thống kê của địa phương, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2024, trên địa bàn xã Ia Mơ đã xảy ra 9 vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp gây thiệt hại 1.300m2 rừng, gần 28m3 gỗ tròn, 75.800kg củi.

Trong số này, có 1 vụ phá rừng, 1 vụ khai thác gỗ trái phép, 3 vụ vận chuyển lâm sản trái phép, 4 vụ tàng trữ lâm sản trái phép. Ngoài ra, lực lượng chức năng đã tiến hành nhắc nhở, đẩy đuổi 3 vụ khác và bắt làm cam kết không phát dọn cây tái sinh, lấn chiếm đất rừng trái phép.

Đề xuất giải pháp quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả

Huyện Chư Prông đã tăng cường 3 tổ liên ngành để hỗ trợ cho xã Ia Mơ và Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Mơ. Tuy nhiên, tình hình lấn chiếm đất rừng vẫn rất phức tạp.

Ông Nguyễn Trung Văn - Trưởng Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Mơ nêu quan điểm: Các diện tích rừng bị xâm hại xuất phát từ tập tục du canh du cư của người dân địa phương tại chỗ và việc di cư tự do của người dân từ các tỉnh phía Bắc vào. Ban đang quản lý hơn 10.000 ha rừng nhưng chỉ có 15/19 biên chế được giao. Các diện tích rừng lại manh mún, đan xen với các diện tích sản xuất của người dân.

Ông đề xuất, cần thiết phải quy hoạch lại diện tích đất sản xuất cho người dân. Hoạt động sản xuất chủ yếu của người dân địa phương là sản xuất nông nghiệp nên khi chưa có thu nhập ổn định, người dân sẽ lại tiếp tục xâm hại rừng để lấy đất sản xuất. Cần thu hút các doanh nghiệp lớn vào đầu tư để tạo công ăn việc làm, cải thiện đời sống người dân.

Ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó Chủ tịch UBND xã Ia Mơ nêu khó khăn: Xã không có cán bộ chuyên trách được đào tạo về quản lý bảo vệ rừng, địa bàn rộng, tiếp giáp nhiều nên địa phương phải thuê lao động phổ thông để quản lý, bảo vệ rừng trên lâm phần quản lý. Lực lượng này lại không được sử dụng công cụ hỗ trợ nên dù đã làm hết sức vẫn rất khó khăn. Đặc biệt và quan trọng nhất là khi có thông tin chuyển đổi vùng tưới của Hồ thủy lợi Ia Mơr thì người dân trên địa bàn xã và các xã lân cận tràn vào rừng xâm canh, chiếm đất vì sợ sau này không có đất sản xuất. Đây đang là vấn đề vướng lớn nhất.

Phó Chủ tịch UBND xã Ia Mơ mong muốn: các cấp, các ngành cần đặc biệt quan tâm các vấn đề liên quan đến Hồ thủy lợi Ia Mơr; xem xét kĩ lưỡng, sớm có những quyết sách để xác định khu vực nào làm vùng tưới cần chuyển đổi, khu vực nào là rừng bảo vệ để thông tin rộng rãi, từ đó tạo điều kiện cho bà con phát triển kinh tế.

Dự án hồ thủy lợi Ia Mơr được xây dựng tại xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai với mục tiêu cấp nước tưới cho 8.500ha đất sản xuất tỉnh Gia Lai và 4.000ha đất sản xuất của tỉnh Đắk Lắk. Đến nay dự án đã xây dựng xong hồ chứa và tuyến kênh chính nhưng chỉ phục vụ được khoảng 3.200ha đất sản xuất (tỉnh Gia Lai khoảng 800ha, tỉnh Đắk Lắk khoảng 2.400ha). Nguyên nhân của tình trạng này là do vùng tưới vướng quy hoạch đất rừng chưa chuyển đổi và thiếu hệ thống kênh nhánh.

Ông Hoàng Bình Yên - Phó trưởng Ban Quản lý Dự án thủy lợi Ia Mơr (thuộc Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng thủy lợi 8 - Bộ NN&PTNT) thông tin: Tỉnh Gia Lai vừa có văn bản đề xuất chuyển vùng tưới sang các diện tích khác không ảnh hưởng đến diện tích đất có rừng tự nhiên. Do đó, Bộ đã chỉ đạo Ban tiếp tục nghiên cứu, đề xuất lại để trình Thủ tướng các phương án nhằm khai thác hiệu quả tối đa công trình.

Chí Hào