Khẩn trương hoàn thuế VAT

Đây là chỉ đạo hết sức xác đáng của người đứng đầu Quốc hội khi mà từ cuối năm 2022 đến nay, nhiều doanh nghiệp và các hiệp hội ngành nghề gỗ, cao su, nhựa… liên tục gửi kiến nghị đến các cơ quan, ban, ngành và Chính phủ về việc không được hoàn thuế VAT và vẫn mòn mỏi chờ đợi tiền hoàn thuế hàng nghìn tỷ đồng..

Chẳng hạn, tháng 6 vừa qua Hiệp hội Gỗ và Lâm sản cho biết, số tiền thuế VAT của doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ chưa được hoàn trả là 6.100 tỷ đồng. Trong đó, số tiền thuế VAT của các doanh nghiệp xuất khẩu dăm là hơn 4.000 tỷ đồng; của doanh nghiệp gỗ dán trên 500 tỷ đồng; của doanh nghiệp viên nén và chế biến xuất khẩu các sản phẩm gỗ khác khoảng 1.600 tỷ đồng. Điều này khiến doanh nghiệp thiếu vốn để ổn định sản xuất, hỗ trợ người lao động.

Với ngành sắn, số thuế VAT chưa được hoàn đến cuối tháng 5.2023 cũng khoảng 1.000 tỷ đồng, theo Hiệp hội sắn. Còn trong lĩnh vực xuất khẩu cao su, có doanh nghiệp bị “giam” tiền hoàn thuế VAT tới 50 tỷ đồng; dòng tiền bị tắc, trong khi lãi vay ngân hàng vẫn phải trả, công ty này chồng chất khó khăn và phải tạm ngừng hoạt động vì thiếu vốn.

Việc chậm hoàn thuế VAT khiến các doanh nghiệp đứt ngang dòng tiền mà họ đã dự kiến sẽ thu về trong kế hoạch tài chính. Hậu quả từ việc đó là doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ bị kiện tụng vì vi phạm hợp đồng đã ký kết, phát sinh nợ xấu với ngân hàng và thậm chí có thể là phá sản - đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế rất khó khăn hiện nay.

Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, đây là vấn đề rất bức xúc đã được báo chí, cử tri nói nhiều, Quốc hội cũng đã có nghị quyết. Doanh nghiệp nộp thuế đầu vào đương nhiên phải được hoàn thuế đầu ra - đây là nghĩa vụ của Nhà nước chứ người ta không xin xỏ gì. "Nếu đặt mình vào vị trí của doanh nghiệp thì có thể sống được không?" - Chủ tịch Quốc hội nói!

Thời hạn giải quyết hồ sơ hoàn thuế đã được quy định cụ thể trong Luật Quản lý thuế năm 2019. Theo đó, với trường hợp doanh nghiệp thuộc diện hoàn thuế trước kiểm tra sau, thời gian hoàn thuế là 6 ngày làm việc. Với doanh nghiệp thuộc diện kiểm tra trước hoàn thuế sau, thời gian hoàn thuế tối đa là 40 ngày. Luật cũng quy định doanh nghiệp xuất khẩu đáp ứng 3 điều kiện sau sẽ được hoàn thuế VAT: có hợp đồng xuất khẩu, có tờ khai hải quan, thanh toán qua ngân hàng. Như vậy, nếu doanh nghiệp xuất khẩu đủ điều kiện thì cơ quan thuế phải thực hiện hoàn thuế VAT.

Luật quy định là thế nhưng thời gian hoàn thuế trên thực tế kéo rất dài, không tuân thủ luật định. Vào lúc này, ngành thuế cần rà soát các văn bản chỉ đạo trong ngành, không nên vì một nhóm nhỏ doanh nghiệp gian lận mà chậm giải quyết hồ sơ hoàn thuế, gây thiệt hại cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Nếu phiên giải trình về việc hoàn thuế VAT được Ủy ban Tài chính - Ngân sách tổ chức, tình trạng “công văn làm điêu đứng doanh nghiệp” cần được làm rõ. Quy định của Luật Quản lý thuế là cao nhất, quy trình kiểm tra nội bộ của ngành thuế không thể vượt qua khuôn khổ này. Theo đó, với việc hoàn thuế VAT, sau thời hạn quy định trong luật, nếu cơ quan thuế không chứng minh được có gian lận thuế thì phải hoàn thuế cho doanh nghiệp. Tất nhiên, việc điều tra tiếp theo vẫn được tiến hành, nếu phát hiện gian lận thuế từ kết quả điều tra thì xử lý theo quy định pháp luật. Như vậy mới có thể nhanh chóng hoàn thuế cho doanh nghiệp, người dân.

Hà Lan