Khẩn trương kiện toàn tổ chức bộ máy, xử lý tài chính, tài sản công

Toàn cảnh phiên thảo luận tại Tổ 13

Phát biểu tại Tổ, các đại biểu bày tỏ thống nhất cao việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh; cho rằng đây là chủ trương đúng đắn, mang tính chiến lược lâu dài, cụ thể hóa các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Chủ trương này giúp giảm chi phí, giảm gánh nặng ngân sách, tập trung nguồn lực cho phát triển kinh tế của đất nước, nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Tuy nhiên, từ thực tiễn tại địa phương, các đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn về một số vấn đề liên quan tới sử dụng trụ sở tài sản công; việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, bố trí cán bộ; chế độ, chính sách áp dụng sau sáp nhập.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham dự phiên thảo luận Tổ. Ảnh Phạm Thắng

Đảm bảo mức cao nhất chế độ, chính sách áp dụng sau sáp nhập.

Đại biểu Hầu A Lềnh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai cho biết, theo đề án của Chính phủ, các đơn vị hành chính thuộc diện sáp nhập được thực hiện sáp nhập nguyên trạng. Việc bố trí trung tâm hành chính của đơn vị hành chính mới phải đảm bảo trung tâm, kết nối thuận lợi giữa các khu vực của đơn vị hành chính mới, thuận lợi về giao thương, thuận tiện cho việc đi lại của cán bộ, nhân dân và doanh nghiệp, có tiềm năng, lợi thế và không gian phát triển kinh tế. Tuy nhiên, qua thực tiễn cho thấy, một số khu vực địa giới hành chính của các tỉnh cũ chưa được phân định rõ. Việc xác nhập nguyên trạng hai, ba đơn vị hành chính cấp tỉnh, nhưng thực tế có một số tỉnh giáp ranh chưa xác định, chưa phân định rõ một số khu vực địa giới hành chính giữa các tỉnh. Điều này đã gây khó khăn trong công tác quản lý. Đại biểu dẫn chứng, khi xảy ra thiên tai, hỏa hoạn cháy rừng hoặc tai nạn, rất khó khăn để xác định đơn vị chủ trì trong việc huy động lực lượng và giải quyết vấn đề.

Đại biểu Hầu A Lềnh, Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai phát biểu

Do đó đại biểu Hầu A Lềnh đề nghị Bộ Nội vụ sớm tham mưu cho Chính phủ chỉ đạo giải quyết sớm việc phân định cụ thể rõ ràng về các khu vực địa giới hành chính của các tỉnh chưa được phân định, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, khai thác đầu tư, phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, chủ động trong công tác bảo vệ dân cư, tài nguyên, bảo vệ rừng, môi trường, phòng chống thiên tai, hỏa hoạn.

Sau khi xác nhập các đơn vị hành chính các tỉnh, đề nghị Chính phủ sớm xem xét và chỉ đạo các tỉnh mới sau xác nhập rà soát công tác quy hoạch và tổ chức quy hoạch lại đơn vị hành chính mới phù hợp với mục tiêu và nguyên tắc của Đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh của Chính phủ, tránh đầu tư dàn trải, tràn lan, gây lãng phí về nguồn lực của nhà nước cũng như của người dân.

Đại biểu Hầu A Lềnh cũng bày tỏ băn khoăn, mỗi địa phương hiện có chế độ phụ cấp đặc thù khác nhau, do đó sau sáp nhập phương án giải quyết cũng cần có hướng dẫn cụ thể hơn cho địa phương.

Chia sẻ về nội dung này, đại biểu Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh cho biết, ngay khi có chủ trương Trung ương, Bắc Ninh đã thành lập 5 tổ công tác, trong đó có một tổ rà soát các quy hoạch và chế độ chính sách, văn bản pháp quy của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân của hai địa phương đã ban hành, đặc biệt chính sách liên quan đến người dân. Qua đó quyết định Kỳ họp đầu tiên của Hội đồng nhân dân tỉnh mới sẽ ban hành nghị quyết quyết định chế độ chính sách chung áp dụng cho cả hai địa phương sau sáp nhập. “Trong đó, chúng tôi chọn chính sách liên quan trực tiếp đến người dân, áp dụng theo hướng đang cao hơn mức nào sẽ áp dụng mức đó. Ví dụ: bảo hiểm y tế cho người nghèo, người cao tuổi, quà Tết cho người dân, sữa học đường… Những chính sách có thể tác động ngay đến người dân như vậy, áp dụng ở mức cao để người dân phấn khởi trong không khí hợp nhất hai địa phương. Còn các chính sách khác, Hội đồng nhân dân tỉnh sẽ có nghị quyết trực tiếp thực hiện đến hết năm 2025 ở từng địa phương. Sau đó, trong quá trình vận hành tỉnh mới, tiếp tục rà soát ban hành chính sách mới”, đại biểu Nguyễn Anh Tuấn chia sẻ.

Đại biểu Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh điều hành phiên thảo luận Tổ

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk cũng cho rằng, sau sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương hai cấp, khi vận hành một bộ máy mới với nhiệm vụ mới, rất “khổng lồ”, rất nặng nề, đòi hỏi trách nhiệm rất cao thì đi kèm với đó cần có những chính sách mới, hỗ trợ, quan tâm phù hợp. “Cần thực hiện chính sách cải cách tiền lương như thế nào? Khi ta sáp nhập, sắp xếp lại thì trách nhiệm trách nhiệm rất là lớn. Vậy thì đi liền đó phải là sự động viên, khích lệ, ghi nhận, cũng như có nguồn lực để đáp ứng chế độ tiền lương cho đội ngũ cán bộ, công chức”, đại biểu đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk phát biểu

Giải quyết trụ sở dôi dư sau sắp xếp cần phù hợp với đặc thù địa phương

Bày tỏ băn khoăn về bố trí các trụ sở, xử lý tài chính, tài sản công sau sắp xếp, Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk cho rằng việc này cần được tính toán để đảm bảo công năng sử dụng trong bối cảnh hiện nay và tránh lãng phí trong quá trình sắp xếp các đơn vị hành chính.

Theo tờ trình của Chính phủ, tổng số trụ sở công cấp tỉnh của 52 tỉnh, thành phố thực hiện sắp xếp là 38.182 trụ sở; số lượng trụ sở công dự kiến tiếp tục sử dụng là 33.956 trụ sở, số lượng trụ sở công dự kiến dôi dư là 4.226 trụ sở. Mặc dù trong tờ trình, Chính phủ cũng đã đặt vấn đề sau khi có nghị quyết, Chính phủ sẽ có hướng dẫn cụ thể về xử lý, sử dụng tài sản công phù hợp; tuy nhiên đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt cũng đề nghị Chính phủ nên sớm ban hành hướng dẫn, quy định cụ thể vấn đề này.

Theo đại biểu, về lâu dài, cần tính toán để điều chỉnh, sửa chữa, đầu tư ngân sách tu sửa các tài sản dư thừa hiện nay phục vụ các hoạt động sinh hoạt cộng đồng như y tế, giáo dục. Với các trụ sở công đang dư không phù hợp cho y tế, giáo dục cũng cần có định hướng sử dụng, tránh để mục nát, hư hỏng, xuống cấp, gây lãng phí lớn hơn, tránh gây dư luận không tốt trong nhân dân về tài sản công dư thừa.

Đại biểu Lê Minh Nam Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang phát biểu

Cùng với đó, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm kịp thời sửa đổi, bổ sung các nghị định, thông tư liên quan đến hoạt động của bộ máy công vụ. “Sau khi thông qua sửa đổi Hiến pháp, Luật tổ chức chính quyền địa phương, Luật ban hành văn bản, còn rất nhiều vấn đề hướng dẫn sau đó, nếu chỉ luật không thì chưa đủ. Chính phủ cần sớm điều chỉnh ngay để bộ máy hành chính nhà nước của đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã sớm đi vào hoạt động, không bị vướng, lúng túng trong quá trình tổ chức thực hiện”, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt đề nghị.

Cũng quan tâm tới nội dung này, đại biểu Lê Minh Nam, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang đề nghị Chính phủ cần có kế hoạch định hướng tổng thể để sử dụng tài sản công dôi dư sau sắp xếp. “Cần có phương án xử lý phù hợp với đặc thù từng địa phương. Tôi nghĩ cũng cần quan tâm cách thức bố trí phân cấp phân quyền để địa phương chủ động xử lý, đảm bảo triển khai, khai thác nguồn lực, tránh lãng phí”, đại biểu kiến nghị.

Đại biểu Trần Quốc Tỏ, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh phát biểu

Làm rõ số lượng Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội sau sáp nhập

Một số ý kiến đại biểu cũng chia sẻ, hiện nay đã có quy định số lượng Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân được sáp nhập và giữ nguyên đến hết nhiệm kỳ này và 5 năm tiếp theo, sau đó mới tính chuyện giảm hay không giảm. Nhưng số lượng Phó Đoàn đại biểu Quốc hội trong nghị quyết Trung ương, Bộ Chính trị chưa rõ, chỉ nói số đại biểu chuyên trách.

Trên thực tế, ở các địa phương có 2,3 tỉnh sáp nhập sẽ có hai tới ba đồng chí Phó đoàn. Đến tháng 3/2026, bầu cử Quốc hội khóa mới, nếu các đồng chí này vẫn tái cử đại biểu chuyên trách nhưng không được bố trí làm Phó đoàn, sẽ không còn vị trí nào để bố trí (vì Bí thư các xã phường đã bố trí hết, trưởng các ngành cũng đã bố trí hết). Do đó kiến nghị theo hướng Phó Đoàn đại biểu Quốc hội cũng giống Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân và Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, được giữ ổn định trong 5 năm, sau đó giảm lại theo quy chuẩn quy định, để tạo thuận lợi hơn cho bố trí sắp xếp đối công tác cán bộ.

Dương Dung