Khẩn trương rà soát, xác minh, xử lý dứt điểm các hành vi vi phạm khai thác IUU

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến nay, Việt Nam cơ bản khắc phục các nội dung theo khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) tại đợt thanh tra lần thứ 4 vào tháng 10/2023. Đó là quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản; xử lý tàu cá "3 không" (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép); xử lý hình sự đối với hành vi liên quan đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài. Các địa phương đã ứng dụng công nghệ thông tin, dữ liệu được số hóa để theo dõi, quản lý, cập nhật.

Theo đó, số lượng tàu cá đã đăng ký được cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VN-Fishbase) đạt 98,9%. Toàn bộ tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS). Đối với việc giám sát sản lượng, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác trong nước, đã có 86 cảng cá, điểm lên cá tổ chức thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT). Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tiếp tục hoàn thiện hệ thống eCDT để tổ chức triển khai thực hiện hệ thống thống nhất, đồng bộ tại tất cả các cảng cá trong cả nước.

Toàn cảnh phiên họp

Năm 2024, các địa phương xử lý hơn 4.300 trường hợp vi phạm hành chính và vi phạm khai thác hải sát bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài với tổng số tiền gàn 100 tỷ đồng. Với sự đồng bộ của các biện pháp, tình trạng tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài đã giảm rõ rệt.

Tại cuộc họp, lãnh đạo các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Quảng Ngãi, Quảng Ninh, Phú Yên... đã báo cáo về công tác quản lý tàu cá, xử lý tình trạng giấy phép khai thác hết hạn, vi phạm mất kết nối VMS, các tàu cá khai thác bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài.

Về tồn tại các tàu khai thác vùng biển Quảng Ngãi nhưng nhiều năm không về địa phương, ông Trần Phước Hiền - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi đề nghị: "Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chủ trì, phối hợp với các địa phương để chỉ đạo làm rõ nội dung các tàu nhiều năm không về để xử lý vấn đề này. Chứ để địa phương xử lý thì rất khó. Cũng đề nghị Bộ tư lệnh Bộ đội biên phòng chỉ đạo biên phòng các địa phương phối hợp, tăng cường các lực lượng chấp pháp trên biển để quản lý, cảnh báo, xử lý tàu, nhất là các vùng giáp ranh. Vì Quảng Ngãi hiện chủ yếu ngắt kết nối ở phía Bắc, vịnh Bắc Bộ. Triển khai nội dung chuyển đổi số, đề nghị xây dựng phần mềm thống nhất để phát về địa phương, để triển khai đồng bộ chuyển đổi số".

Số lượng tàu cá đã đăng ký được cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VN-Fishbase) đạt 98,9%. (Ảnh minh họa)

Để thực hiện khắc phục các tồn tại và chuẩn bị làm việc với Đoàn thanh tra của Ủy ban Châu Âu (EC) lần thứ 5, các thành viên các thành viên Ủy ban kiến nghị: Các địa phương khẩn trương rà soát, xác minh, xử lý dứt điểm các hành vi vi phạm khai thác IUU, ngắt kết nối VMS, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, vượt ranh giới trên biển; môi giới, móc nối, vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài...; xử lý dứt điểm tàu cá "3 không"; thực hiện nghiêm túc, hiệu quả công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác...

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá, thời gia qua, hầu hết các bộ, ngành, địa phương đạt kết quả tốt trong khắc phục vi phạm IUU, Phó thủ tướng yêu cầu: trong quý I/2025, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải hoàn thành kết nối đồng bộ, thống nhất, liên thông từ Trung ương đến địa phương cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase), hệ thống giám sát tàu cá (VMS), hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT).

Đồng thời, ban hành quy trình, quy chế quản lý, vận hành, cập nhật, khai thác, sử dụng các cơ sở dữ liệu về quản lý nghề cá và trách nhiệm của các bên như cơ quan quản lý, lực lượng chấp pháp, các cảng cá, doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản, ngư dân… Quá trình xây dựng, cập nhật, kết nối các cơ sở dữ liệu về quản lý nghề cá cần tích hợp định danh tàu cá, thuyền trưởng, công dân tham gia hoạt động khai thác thủy sản vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, gắn với bổ sung nhiệm vụ, trách nhiệm của lực lượng công an cơ sở.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà

Nhấn mạnh các hành vi vi phạm IUU rất phức tạp, tinh vi, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ: "Tôi đề nghị Bộ Nông nghiệp trong quý 1 năm nay tập trung một đợt kiểm tra liên quan đến các cảng cá, việc xử phạt hành chính, liên quan đến thi hành công vụ, kiểm tra về trách nhiệm quản lý nhà nước, và kiểm tra một số chuyên đề liên quan đến các cơ sở là đối tượng mở rộng. Làm được việc này sẽ góp phần thúc đẩy giải quyết những vấn đề vướng mắc trước mắt".

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với các bộ, ngành khẩn trương rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật để nhận diện, thống kê đầy đủ, chính xác, sát thực tế; xử lý nghiêm khắc hành vi liên quan đến an ninh, quốc phòng, xâm phạm lãnh thổ quốc gia, mang tính chất cố ý; đồng thời bổ sung quy định xử lý đối với những người làm công tác quản lý nhà nước. Các cơ sở thu mua, chế biến, xuất khẩu thủy sản không rõ nguồn gốc xuất xứ thực hiện phân định trách nhiệm quản lý theo lãnh thổ.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao và các lượng chấp pháp trên biển tích cực hợp tác với các lực lượng, cơ quan quốc tế giải quyết các vụ việc theo đúng pháp luật.

Phương Thoa/VOV1