Khánh Hòa kiến nghị tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ hai dự án nhà máy điện hạt nhân
Khánh Hòa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép tỉnh được phép tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc biệt trong Nghị quyết số 189/2025/QH15 sau khi sáp nhập để thuận tiện trong công tác triển khai đầu tư xây dựng dự án Nhà máy điện hạt nhân 1 và 2.
Quyết tâm tái khởi động hai dự án điện hạt nhân
Sở Công Thương tỉnh Khánh Hòa cho biết, UBND tỉnh vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình thực hiện hai dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2; đồng thời kiến nghị nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ hai dự án này.
Theo đó, với quyết tâm hoàn thành Dự án điện hạt nhân trong 5 năm theo chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 34-NQ/TU, UBND tỉnh Khánh Hòa đã kiện toàn Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, ban hành quy chế hoạt động; triển khai đồng bộ các nội dung liên quan để tái khởi động dự án Nhà máy điện hạt nhân 1 và 2.
Đồng thời, HĐND tỉnh cũng đã ban hành nghị quyết quy định cơ chế, chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ dự án.
Phối cảnh dự án điện hạt nhân Ninh Thuận năm 2016 - Ảnh tư liệu
Ngày 19/7/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1566/QĐ-TTg phân bổ 3.236 tỷ đồng cho tỉnh Khánh Hòa để thực hiện dự án di dân, tái định cư, giải phóng mặt bằng. Qua rà soát, UBND tỉnh tiếp tục đề nghị Bộ Tài chính xem xét, bố trí số kinh phí còn lại là 9.156 tỷ đồng từ ngân sách TW phân bổ trong năm 2025 để thực hiện dự án Di dân tái định cư.
Về công tác giải phóng mặt bằng, đối với Dự án Nhà máy điện hạt nhân 1, công tác kiểm kê đã hoàn thành 100% tại khu nhà máy và khu tái định cư. Đã xác minh 106 trường hợp ở khu vực nhà máy. Đã niêm yết phương án bồi thường cho 72 trường hợp tại khu tái định cư và dự kiến sẽ niêm yết phương án bồi thường cho khu nhà máy trong tháng 9/2025.
Với Dự án Nhà máy điện hạt nhân 2, công tác kiểm kê đã hoàn thành 100% tại khu nhà máy, khu tái định cư và khu vực chỉnh trang. Tại khu vực Nhà máy đã xác định nguồn gốc đất cho 209 hộ/52,3 ha và niêm yết phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho 72 hộ/18,22 ha với tổng số tiền 160,7 tỷ đồng; niêm yết phương án bồi thường, hỗ trợ di dời cho 2895 ngôi mộ. Về Khu tái định cư, hiện nay đang lấy ý kiến cộng đồng dân cư, chính quyền địa phương về vị trí xây dựng.
UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, quá trình triển khai dự án còn gặp nhiều khó khăn do cơ sở pháp lý chưa thống nhất. Đáng chú ý, một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 41/2009/QH12 của Quốc hội hiện nay đã không còn phù hợp, như: Tổng mức đầu tư, thời gian và lộ trình thực hiện.... Từ đó, cần phải thực hiện điều chỉnh để làm cơ sở pháp lý triển khai các bước tiếp theo.
Tương tự, Quyết định 794/QĐ-TTg ngày 8/6/2015 về dự án di dân, tái định cư cũng cần được điều chỉnh, bởi quy mô khu tái định cư hiện nay cũng đã thay đổi khi Khu tái định cư Nhà máy điện hạt nhân 1 tăng 26,55ha, Khu tái định cư Nhà máy điện hạt nhân 2 tăng 9,4ha.
Bên cạnh đó, có sự khác biệt giữa các quy định về ranh giới giải phóng mặt bằng dự án điện hạt nhân. Trong khi Bộ Công Thương xác định vùng cách ly là 500m tính từ hàng rào nhà máy, còn Thông tư số 13 và văn bản của Bộ Khoa học và Công nghệ (Bộ KH&CN) lại yêu cầu khu vực cấm dân cư phải cách hàng rào nhà máy tối thiểu 1 km.
UBND tỉnh Khánh Hòa cho rằng, nếu áp dụng quy định của Bộ KH&CN thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến Dự án di dân, tái định cư. Diện tích thu hồi tăng khoảng 598,5 ha; kinh phí bồi thường tăng thêm khoảng 12.100 tỷ đồng; việc bố trí tái định cư gặp khó khăn do quỹ đất hạn chế, đồng thời tiến độ dự án bị ảnh hưởng vì phải điều chỉnh quy hoạch…
Tỉnh Khánh Hòa kiến nghị cho phép tỉnh tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc biệt
Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng Dự án điện hạt nhân 1 và 2 bàn giao mặt bằng cho các chủ đầu tư trước 31/12/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có nhiều văn bản kiến nghị đến Ban Chỉ đạo quốc gia, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành. Đồng thời, UBND tỉnh đã tổ chức các buổi làm việc với các cơ quan Trung ương.
Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Khánh Hòa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập và giao cho tỉnh Khánh Hòa tổ chức thực hiện theo thẩm quyền và quy định của pháp luật, theo quy định tại Nghị quyết 206/2025/NQ15 ngày 24/6/2025 của Quốc hội, để địa phương chủ động thực hiện, không phải chờ xong thủ tục điều chỉnh chủ trương và dự án theo đề xuất mới của EVN, PVN.
Để thuận tiện trong công tác triển khai đầu tư xây dựng dự án Nhà máy điện hạt nhân 1 và 2; các dự án thành phần và một số cơ chế, chính sách đặc biệt áp dụng cho tỉnh Ninh Thuận (trước đây), kiến nghị Thủ tướng Chính phủ báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép tỉnh Khánh Hòa được phép tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc biệt trong Nghị quyết số 189/2025/QH15 sau khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn làm việc với tỉnh Khánh Hòa về Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 ngày 25/7/2025.
Ngoài ra, UBND tỉnh Khánh Hòa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các chủ đầu tư là EVN và PVN sớm báo cáo về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án để tạo cơ sở pháp lý cho việc thu hồi đất. Kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính sớm bố trí phần kinh phí còn lại là 9.156 tỷ đồng để triển khai thực hiện dự án di dân, tái định cư.
Cùng với đó, Khánh Hòa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ sớm sửa đổi, bổ sung Thông tư số 13 nhằm tạo cơ sở pháp lý, hướng dẫn địa phương xác định khoảng cách an toàn.
Cuối cùng, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành quyết định bãi bỏ Quyết định số 1504/QĐ-TTg ngày 28/8/2013 về cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ di dân, tái định cư dự án điện hạt nhân.
