Khánh Hòa: Những bài học kinh nghiệm trong ứng phó với thiên tai

Chủ động ứng phó, phát huy vai trò của lực lượng vũ trang

Năm 2025, thiên tai trên phạm vi cả nước diễn biến khốc liệt với 15 cơn bão và 6 áp thấp nhiệt đới. Riêng tại Khánh Hòa, đợt mưa lũ từ ngày 16 đến 22-11 đã đánh dấu những cột mốc chưa từng có trong lịch sử. Đỉnh lũ trên sông Dinh đo được tại Ninh Hòa đạt 6,77m, vượt đỉnh lũ năm 1986 là 0,19m. Trên sông Cái Nha Trang, mực nước tại trạm Đồng Trăng lên tới 13,14m, gây ngập lụt diện rộng.

Lường trước được những diễn biến phức tạp, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành nhiều văn bản, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động ứng phó với thời tiết khắc nghiệt, thiên tai cực đoan. Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm túc phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện-vật tư tại chỗ, hậu cần tại chỗ); chủ động kích hoạt toàn bộ hệ thống phòng, chống thiên tai, tổ chức trực ban 24/24 giờ; tăng cường khảo sát thực địa, rà soát các điểm xung yếu, điểm có nguy cơ ngập lụt, sạt lở; tăng cường thông tin, tuyên truyền, giải thích, cảnh báo qua hệ thống truyền thanh để người dân nắm rõ tình hình và chủ động phòng tránh.

Phường Tây Nha Trang (Khánh Hòa), nơi bị ngập nặng nhất trong đợt mưa lũ lịch sử ngày 20-11-2025. Ảnh: NGUYỄN XUÂN

Khi diễn biến mưa lũ phức tạp xảy ra, địa phương đã huy động các đơn vị LLVT và lực lượng xung kích cùng hàng nghìn lượt phương tiện tham gia sơ tán, ứng cứu người dân tại các khu vực bị ngập, cô lập, chia cắt. Bên cạnh đó, đã kịp thời huy động hàng trăm y, bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên y tế, cùng nhiều phương tiện và trang thiết bị khám, chữa bệnh cho hàng nghìn lượt người dân tại các vùng ngập lụt. Các doanh nghiệp vận tải trên địa bàn tỉnh cũng đã huy động hàng trăm lượt xe, tích cực tham gia công tác chuyên chở người dân từ vùng ngập lụt đến nơi an toàn.

Quá trình chỉ đạo và trực tiếp kiểm tra thực địa, đồng chí Nghiêm Xuân Thành, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa cho biết: “Chúng tôi chứng kiến tinh thần trách nhiệm rất cao của các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ, chiến sĩ các đơn vị LLVT trên địa bàn tỉnh. Nhiều đồng chí bám địa bàn, trực chỉ huy xuyên đêm tại những điểm xung yếu như Khánh Vĩnh, Diên Khánh, Diên Điền, Tây Nha Trang..., góp phần quan trọng giảm thiệt hại về người và tài sản”.

Chuẩn đô đốc Nguyễn Anh Tuấn, Tư lệnh Vùng 4 Hải quân chia sẻ: “Khi tình hình diễn biến khẩn cấp, chúng tôi đưa lực lượng vào những khu vực sâu nhất, khó tiếp cận nhất, nơi các phương tiện thông thường không thể vào được. Hải quân sử dụng phương tiện đặc thù để tiếp cận các thôn, xã bị cô lập. Với tinh thần “cứu dân trước, báo cáo sau”, lực lượng hải quân đã đưa hơn 5.000 người đến nơi an toàn”.

Tại phường Tây Nha Trang, công tác ứng phó được triển khai khẩn trương với sự tham gia của 49 tổ dân phố. Phường đã vận động di dời hơn 1.170 người dân ra khỏi vùng ngập sâu trong các đợt lũ. Đồng chí Nguyễn Đình Anh Minh, Chủ tịch UBND phường Tây Nha Trang thẳng thắn: “Dù đã có phương án nhưng kịch bản chưa dự báo hết được tình huống mưa lũ vượt mốc lịch sử, dẫn đến lực lượng và phương tiện tại chỗ đôi lúc còn bị động”. Đây là bài học đắt giá để địa phương hoàn thiện bản đồ ngập lụt và phương án cứu trợ trong tương lai.

Nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc

Tại Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống thiên tai năm 2025 của tỉnh Khánh Hòa vừa diễn ra, địa phương đã chỉ ra những tồn tại mà nổi cộm nhất là sự cố gián đoạn thông tin liên lạc. Việc 488 trạm BTS viễn thông bị mất sóng đã khiến công tác chỉ đạo điều hành có thời điểm bị gián đoạn. Đồng chí Trần Phong, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã nghiêm khắc phê bình các đơn vị viễn thông và yêu cầu tuyệt đối không để tái diễn tình trạng mất sóng, bởi thông tin liên lạc là điều kiện tiên quyết để cứu người. Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cũng yêu cầu Ban chỉ huy Phòng thủ dân sự tỉnh khẩn trương rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện quy chế hoạt động; cập nhật, hoàn chỉnh kế hoạch phòng, chống thiên tai giai đoạn 2026-2030; xây dựng đầy đủ các phương án ứng phó theo từng cấp độ rủi ro, sát với đặc điểm từng vùng, từng địa bàn. Đồng thời, nâng cao chất lượng công tác chỉ huy, điều hành; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ trong theo dõi, dự báo, cảnh báo và chỉ đạo ứng phó, xây dựng hệ thống dữ liệu số về vết lũ và cảnh báo sớm qua công nghệ di động để thông tin đến được từng người dân; duy trì nghiêm chế độ trực sẵn sàng 24/24 giờ trong mọi tình huống.

Cùng với đó, các cơ quan chức năng cũng rà soát, đánh giá toàn diện hiện trạng các công trình phòng, chống thiên tai; tham mưu bố trí nguồn lực để sửa chữa, nâng cấp các công trình xung yếu, bảo đảm an toàn trước mùa mưa bão. Tăng cường kiểm tra, giám sát an toàn hồ chứa, nhất là các hồ nhỏ do người dân tự quản; kiên quyết không để xảy ra sự cố mất an toàn; rà soát các khu vực có nguy cơ sạt lở cao, tham mưu giải pháp xử lý trước mắt và lâu dài.

Đại tá Nguyễn Túy, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Khánh Hòa đề nghị, cần chỉ đạo các địa phương rà soát khu dân cư, trụ sở, nơi làm việc, nơi đóng quân, kiên quyết di dời người, tài sản khỏi khu vực nguy hiểm, nhất là vùng sạt lở, lũ quét. Chủ động bảo đảm kinh phí, vật chất, phương tiện cho công tác phòng, chống thiên tai; không chỉ cho lực lượng địa phương mà cả các đơn vị của Bộ Quốc phòng đứng chân trên địa bàn. Tham mưu xây dựng các dự án kinh tế-xã hội mang tính lưỡng dụng, sẵn sàng phục vụ phòng, chống thiên tai. Kiện toàn năng lực chỉ huy ở các cấp, nhất là cấp xã, trang bị xuồng cứu hộ nhỏ, tổ chức huấn luyện, luyện tập phương án cứu hộ, cứu nạn cho lực lượng chuyên trách và kiêm nhiệm.

Từ thực tiễn chỉ huy, Chuẩn đô đốc Nguyễn Anh Tuấn kiến nghị: Các sở chỉ huy cơ động từ tỉnh đến xã cần trang bị máy phát điện nhỏ và thiết bị thông tin sóng ngắn quân sự. Không cần xe chuyên dụng đắt tiền, chỉ cần xe bán tải kết hợp thiết bị dự phòng là đủ để bảo đảm liên lạc thông suốt khi hạ tầng dân sự tê liệt.

Đồng chí Nghiêm Xuân Thành nhấn mạnh 5 yêu cầu cốt lõi bảo đảm chủ động, hiệu quả trong công tác phòng, chống thiên tai: Dự báo phải chính xác; thông tin phải kịp thời; lãnh đạo phải tập trung; hành động phải quyết liệt; thực hiện nghiêm phương châm “4 tại chỗ”.

Theo thống kê, đợt mưa lũ từ ngày 16 đến 22-11, toàn tỉnh Khánh Hòa có hơn 100.754 hộ dân/359.316 nhân khẩu bị ảnh hưởng trực tiếp. Địa phương đã huy động gần 16.000 cán bộ, chiến sĩ và lực lượng xung kích cùng hàng nghìn phương tiện tham gia sơ tán, di dời 30.903 hộ/118.839 nhân khẩu đến các vị trí an toàn. Tổng thiệt hại do mưa lũ gây ra về tài sản ước tính hơn 6.000 tỷ đồng (chưa bao gồm thiệt hại về tài sản của người dân).