Khánh Vĩnh 'bừng sáng' từ những mô hình HTX kiểu mới

Từ trồng trọt, chăn nuôi theo hướng hữu cơ, phát triển du lịch cộng đồng, đến ứng dụng công nghệ chế biến và xây dựng thương hiệu OCOP, các HTX tại Khánh Vĩnh đang mở ra một hướng đi mới – bền vững, sáng tạo và đầy triển vọng – cho kinh tế địa phương. Đặc biệt, với sự tham gia tích cực của đồng bào dân tộc thiểu số, mô hình này không chỉ nâng cao thu nhập mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa, tạo sinh kế ổn định và thúc đẩy quá trình thoát nghèo vững chắc từ gốc rễ.

HTX – cánh cửa mới cho nông thôn Khánh Vĩnh

Từ lâu, nông nghiệp được xem là “trụ cột” trong đời sống kinh tế của người dân huyện Khánh Vĩnh. Tuy nhiên, để phá vỡ vòng luẩn quẩn “trồng – bán – giá rẻ”, nhiều hộ dân đã mạnh dạn chuyển mình, gia nhập HTX để phát triển sản xuất theo mô hình nông nghiệp xanh, tuần hoàn, hướng đến thị trường. Tiêu biểu trong số đó là HTX Nông nghiệp - Dịch vụ và Du lịch cộng đồng xã Khánh Hiệp – một mô hình mới, sáng tạo, mang lại hiệu quả rõ rệt chỉ sau một năm đi vào hoạt động.

Thành lập vào tháng 4-2024, HTX có 14 thành viên, trong đó 50% là đồng bào dân tộc thiểu số. Nhờ điều kiện đất đai và khí hậu thuận lợi, các thành viên đã triển khai trồng 14ha sầu riêng và 8ha bưởi da xanh làm cây trồng chủ lực. Ngoài ra, HTX còn phát triển đa dạng các mô hình như trồng dược liệu, cây keo, kết hợp chăn nuôi dê, gà, heo và khai thác tiềm năng du lịch cộng đồng với dịch vụ suối khoáng nóng – tạo nên một hệ sinh thái sản xuất – du lịch độc đáo, mang đậm bản sắc địa phương.

Theo bà Trần Kim Hoa – Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX, việc thành lập HTX đã giúp các thành viên có điều kiện trao đổi kinh nghiệm sản xuất, cùng nhau học tập mô hình nông nghiệp sạch, từ đó nâng cao giá trị nông sản, phát triển kinh tế hộ gia đình. “Chúng tôi được tham gia các lớp tập huấn, giới thiệu sản phẩm do Liên minh HTX tỉnh tổ chức, qua đó nắm bắt thêm kiến thức thị trường và cải tiến cách làm để phù hợp với yêu cầu của thị trường”, bà Hoa chia sẻ.

Không chỉ làm tốt vai trò điều hành, bà Hoa còn là tấm gương đi đầu khi đầu tư hơn 100 triệu đồng để xây dựng mô hình trồng trọt – chăn nuôi khép kín. Trên diện tích 2,2ha, bà nuôi 80 con dê, 3.000 con gà ta và gà H’Mông, kết hợp trồng 600 gốc bưởi da xanh và 100 gốc ổi. Tận dụng tối đa nguồn lực tự nhiên, bà dùng cỏ trong vườn bưởi làm thức ăn cho dê, lấy phân dê bón lại cho cây trồng. Đàn gà được nuôi thả tự nhiên, vừa giúp làm sạch vườn, vừa tạo ra phân hữu cơ, lại cho chất lượng thịt, trứng cao, được thị trường ưa chuộng. Nhờ cách làm hiệu quả, mỗi năm sau khi trừ chi phí, hộ bà Hoa thu lãi khoảng 300 triệu đồng.

Các HTX đã mở ra hướng đi mới cho phát triển nông nghiệp tại địa phương.

Không dừng lại ở việc phát triển kinh tế cá nhân, bà Hoa luôn chủ động chia sẻ kinh nghiệm cho các thành viên HTX để cùng nhau nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. HTX cũng giải quyết việc làm cho khoảng 30 lao động địa phương với thu nhập ổn định 300.000 đồng/người/ngày – tạo ra sinh kế bền vững, góp phần giảm nghèo tại chỗ. Hướng phát triển lâu dài của HTX là hỗ trợ cây, con giống với giá ưu đãi cho thành viên để mở rộng mô hình sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ.

Thành viên HTX, bà Đinh Thị Duyên cho biết: “Từ ngày vào HTX, tôi học hỏi được nhiều kinh nghiệm từ các anh chị, đặc biệt là cách chăm sóc cây trồng theo hướng xanh, sạch để bán được giá cao. Cuộc sống của gia đình tôi đã ổn định hơn nhiều”.

Từ một mô hình mới, nhỏ, HTX Khánh Hiệp đang cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Không chỉ nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho các thành viên, HTX còn là nơi tập hợp tri thức bản địa, ứng dụng công nghệ và lan tỏa tinh thần cùng nhau làm giàu. Trong bối cảnh nông nghiệp đối mặt với nhiều thách thức, HTX chính là lời giải cho bài toán phát triển bền vững – vừa nâng cao giá trị nông sản, vừa đưa người dân vươn lên làm giàu từ chính mảnh đất quê hương.

Phát triển nông nghiệp gắn với trách nhiệm cộng đồng

Tọa lạc tại thôn Suối Cá, xã Khánh Trung, huyện Khánh Vĩnh, HTX Nông nghiệp xanh Khánh Trung đang từng bước khẳng định vai trò đầu tàu trong phát triển nông nghiệp sạch, gắn kết cộng đồng và gìn giữ bản sắc văn hóa địa phương. Dưới sự điều hành tâm huyết của bà Lê Thị Kim Thanh – Giám đốc HTX, đơn vị đã không ngừng cải tiến kỹ thuật, ứng dụng phương pháp canh tác hiện đại, hướng đến mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp bền vững, an toàn và thân thiện với môi trường.

Điểm nhấn trong chiến lược phát triển của HTX là dự án xây dựng điểm du lịch cộng đồng tại Hoa Quả Sơn Farm – nơi không chỉ quảng bá giá trị nông sản địa phương mà còn kết nối du khách với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Song song với phát triển du lịch, HTX tập trung hỗ trợ các thành viên nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng tới đạt chuẩn OCOP, đẩy mạnh tiêu thụ nông sản qua nhiều kênh phân phối. Đặc biệt, HTX còn là đơn vị tiên phong trong việc tuyên truyền nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường, gìn giữ nguồn tài nguyên thiên nhiên gắn với sinh kế lâu dài của người dân bản địa.

Du khách đến trải nghiệm tại HTX.

Với phương châm phát triển nông nghiệp gắn với trách nhiệm cộng đồng, HTX Khánh Trung xác định sứ mệnh nâng cao giá trị kinh tế và văn hóa cho sản phẩm nông nghiệp bản địa. HTX cam kết sản xuất theo hướng sạch – xanh – an toàn, bảo tồn hệ sinh thái, tôn trọng tập quán canh tác truyền thống, đồng thời mở rộng quan hệ hợp tác, xây dựng thương hiệu nông sản Khánh Vĩnh vươn xa thị trường trong và ngoài nước.

Không chỉ Khánh Trung, trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh, nhiều HTX khác cũng đang từng bước khẳng định vai trò trong phát triển kinh tế nông thôn. Điển hình là HTX Nông nghiệp xã Khánh Bình với định hướng xây dựng vùng nguyên liệu cây ăn trái, cây dược liệu và cây thảo mộc. HTX chú trọng đầu tư công nghệ chế biến hiện đại, trong đó nổi bật là phương pháp sấy thăng hoa – giúp giữ nguyên dưỡng chất và hương vị tự nhiên của nông sản. Bên cạnh việc xây dựng nhà xưởng chế biến, HTX còn đầu tư văn phòng trưng bày và giới thiệu sản phẩm, hướng tới xây dựng chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ. Với tổng kinh phí khoảng 450 triệu đồng, mô hình của HTX Khánh Bình không chỉ tạo ra sản phẩm chất lượng mà còn mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp địa phương.

Sự phát triển của các HTX như Khánh Hiệp, Khánh Trung và Khánh Bình… là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của mô hình kinh tế tập thể trong bối cảnh nông nghiệp đang cần một cú hích để chuyển mình. Đây cũng là câu chuyện về sự đổi mới – sáng tạo, nơi người nông dân không đơn thuần chỉ là người trồng trọt mà còn là người làm chủ chuỗi giá trị, người gìn giữ thiên nhiên và văn hóa bản địa. Với tầm nhìn dài hạn, các HTX tại Khánh Vĩnh đang nỗ lực từng ngày để nâng tầm nông sản Việt – không chỉ sạch, ngon mà còn đậm đà hương sắc vùng miền.

Khánh Vĩnh thoát nghèo

Khánh Vĩnh là địa phương có xuất phát điểm thấp, nơi tập trung đông đồng bào dân tộc thiểu số. Đến năm 2021, địa phương có đến 4.831 hộ nghèo, chiếm 45,9% và 1.341 hộ cận nghèo, chiếm 12,74% dân số của huyện. Do đó, Khánh Vĩnh là 1 trong 2 huyện miền núi của tỉnh Khánh Hòa nằm trong danh sách 74 huyện nghèo toàn quốc giai đoạn 2021 - 2025. Với quyết tâm chính trị rất lớn, thời gian qua, Trung ương, tỉnh đã quan tâm đầu tư nguồn lực lớn cho huyện Khánh Vĩnh thoát nghèo, với nguồn vốn mỗi năm khoảng 500 tỷ đồng.

Nhờ đó, đến cuối năm 2024, huyện Khánh Vĩnh chỉ còn 1.632 hộ nghèo, chiếm 14,77% và 1.112 hộ cận nghèo, chiếm 10,07% (từ năm 2021 đến nay giảm được 3.199 hộ nghèo và đáp ứng được các tiêu chí khác để thoát khỏi huyện nghèo).

Vừa qua, huyện Khánh Vĩnh đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận thoát nghèo năm 2025. Đây là niềm vui, kết quả đáng tự hào của toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Khánh Vĩnh sau nhiều năm nỗ lực triển khai công tác giảm nghèo…

Từ những vườn cây trái xanh mướt đến những khu du lịch cộng đồng giàu bản sắc, từ sản phẩm nông nghiệp sạch đạt chuẩn đến những mô hình sản xuất khép kín hiệu quả, các HTX tại Khánh Vĩnh đang từng bước khẳng định vị thế là “hạt nhân” của kinh tế nông thôn hiện đại. Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đứng trước yêu cầu tái cấu trúc mạnh mẽ, HTX chính là chìa khóa để mở cánh cửa phát triển bền vững – nơi người dân làm giàu từ chính trí tuệ, bản sắc và tài nguyên quê hương.

Ngọc Huyền