'Khát vọng hòa bình' trên miền đất hồi sinh sau chiến tranh

Đây là buổi ra mắt sách khá đặc biệt như một sự tri ân và tưởng niệm, được tiến hành ngay cạnh Nghĩa trang liệt sĩ xã Bình Dương - nơi có gần 1.400 liệt sĩ đã hy sinh trên chính quê hương mình.

Lịch sử đau thương và di sản tinh thần của mọi thời

Trong bài viết giới thiệu tập sách "Bình Dương - Biểu tượng của khát vọng hòa bình”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn cho biết: “Khi chưa được đến Bình Dương, đã có lúc một câu hỏi thường vang lên trong tôi: Nếu đến Bình Dương tôi sẽ bước đi như thế nào? Lương tâm tôi, bàn chân tôi có đủ sạch để đặt lên mảnh đất kỳ vĩ, thiêng liêng, anh hùng và bi thương ấy không?”.

Các nhà văn thắp hương tưởng niệm tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Bình Dương.

Và lúc này, sau 50 năm chiến tranh đã chấm dứt trên Tổ quốc Việt Nam, một tượng đài về Bình Dương đã được dựng lên bằng ngôn từ mang tên "Khát vọng hòa bình". Đây là một tập bút ký và thơ của rất nhiều tác giả, đặc biệt có sự tham gia của nhiều nhà văn tên tuổi ở các thế hệ khác nhau và cả những chính khách…

Lịch sử của Bình Dương trong cuộc chiến tranh tàn khốc và kỳ vĩ như một huyền thoại này không chỉ được viết bằng chính những con người trực tiếp tham dự, bởi những con người trực tiếp tham dự và góp một phần làm nên lịch sử mà tiếp tục được viết bởi những nhà văn cầm bút trong những năm tháng hòa bình.

Và tôi tin các nhà văn trong tương lai sẽ vẫn tiếp tục viết về Bình Dương. Bởi không bất cứ ai được phép lãng quên lịch sử đó. Và lịch sử đó không phải là một quá khứ và không chỉ thuộc về quá khứ. Nó luôn là một phần sống của hiện tại. Nó là một di sản tinh thần cho mọi thời đại. Nó cho con người lấy đó là một tấm gương để soi vào khát vọng và ý chí sống của mình trong mọi hoàn cảnh”.

Với lòng biết ơn sâu sắc với những người đã ngã xuống trong chiến tranh ở miền đất này, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều xúc động cho rằng: “Tôi luôn nghĩ rằng: Chúng ta chỉ đặt bất kỳ một hạt cát, một nắm đất Bình Dương vào bất kỳ không gian nào thì nơi ấy sẽ biến thành một bảo tàng. Bởi mỗi một hạt cát, mỗi một nắm đất ở đây là một hiện vật, là một di tích vô giá đã thấm máu của những người Bình Dương và cả những người con ở những vùng miền khác đã chiến đấu ở Bình Dương. "Khát vọng hòa bình" là cuốn sách chúng ta cần phải đọc để nhận thấy cái giá mà chúng ta phải trả cho hòa bình lớn lao và đau đớn đến nhường nào”.

Có nhiều tác giả đã góp mặt trong tập bút ký và thơ "Khát vọng hòa bình" dày gần 500 trang. Họ là những nhà văn từng chiến đấu và ngã xuống trên mảnh đất này: Chu Cẩm Phong với bút ký “Mặt biển, mặt trận”; Dương Thị Xuân Quý với bút ký “Gương mặt thách thức”.

Họ là, những nhà văn, những người lính bất khuất trong chiến tranh như: Nguyên Ngọc với bút ký “Cuộc hành quân kỳ lạ” và “Anh Hai Toán”; Hồ Duy Lệ với bút ký “Từ Lạc Câu tìm về hôm qua”; Thanh Thảo với bút ký “Làng cát Bình Dương và vườn mẹ”; Bùi Minh Quốc với bài thơ “Người đi dép một chân”; Cao Duy Thảo với bút ký “Vùng đất qua một cuộc đời”; Thái Bá Lợi với bút ký “Trăn trở Bình Dương”; Trung Trung Đỉnh với bút ký “Bình Dương, rừng dương và người Bình Dương”, Phan Đức Nhạn với bút ký “Mẹ tôi”; Vũ Ngọc Hoàng với bút ký “Cây dương ông”; Hồ Thanh Hải với bút ký "Nảy mầm nơi đất tốt"…

Họ là những nhà văn, nhà thơ đã từng đi thực tế sáng tác sau chiến tranh trên mảnh đất đau thương này như: Ý Nhi, Nguyễn Quang Thiều, Y Ban, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Việt Chiến, Nguyễn Nho Khiêm, Nguyễn Tham Thiện Kế, Phan Hoàng, Hồ Sỹ Bình, Trương Điện Thắng, Trần Đăng, Đỗ Cảnh Thìn, Phan Chí Thanh, Liên Nam...

Các nhà văn sẽ viết tiếp những tác phẩm về Bình Dương

Trong phát biểu của mình tại lễ ra mắt sách "Khát vọng hòa bình", nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam (thay mặt đoàn nhà văn từ Hà Nội vào dự lễ viếng các liệt sĩ và ra mắt cuốn sách đầy ý nghĩa này), đã phát biểu về miền đất linh thiêng còn lưu giữ bao chiến công của hàng ngàn người con đã không tiếc máu xương mình để bảo vệ từng tấc đất quê hương, bảo vệ miền cát trắng luôn cháy lên một thứ ánh sáng soi rọi đến tận hôm nay. Sự hy sinh để đổi lấy những ngày độc lập, tự do của chúng ta là rất lớn. Và không có đâu hy sinh lớn bằng Quảng Nam. Và chính mảnh đất Quảng Nam anh hùng này thì cũng không đâu khốc liệt hơn Bình Dương.

Đông đảo người dân có mặt tại nghĩa trang liệt sĩ Bình Dương dự lễ ra mắt sách.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng đánh giá cao các tác phẩm văn xuôi, bút ký và thơ in trong tập sách “Khát vọng hòa bình” với những sự thật chiến tranh không cần hư cấu đã là một vẻ đẹp và dù có nhà văn giỏi đến đâu, hư cấu tài đến đâu thì sự tưởng tượng cũng không bằng sự thật vì sự thật đau thương và bi tráng luôn cao hơn mọi thứ, vì thế ta thấy ở miền đất này chỉ có những nhà văn cả cuộc đời viết về sự thật đau đớn và bi hùng trong cuộc chiến tranh giải phóng đất nước.

Cũng có ý kiến cho rằng, những người thuộc thế hệ sau này không trải qua những năm tháng chiến tranh khốc liệt, đau thương và bi hùng của Bình Dương thì làm sao viết nổi những trang văn về miền đất này, nhưng nhà thơ Trần Đăng Khoa không nghĩ thế, ông cho rằng mỗi lớp người viết đều có thế mạnh riêng, người lớp trước thì gắn chặt vào hiện thực, còn người lớp sau có thể mở rộng sự tưởng tượng để tác phẩm của họ mở ra những cánh cửa mới đặc sắc hơn và tin rằng thời gian tới chúng ta sẽ tiếp tục đón nhận những cuốn sách viết về Bình Dương cũng sẽ ra mắt ở nghĩa trang liệt sĩ này, nơi những người hy sinh sẽ tiếp cho chúng ta nguồn năng lượng mới của dòng máu anh hùng như ánh sáng của cát Bình Dương.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng cho biết, trong thời gian tới, ông sẽ về Bình Dương để viết một trường ca như “Khúc hát những người anh hùng” đã làm nên tên tuổi của ông trước đây mấy chục năm, và nhà thơ cũng xin đề nghị chính quyền xã Bình Dương, huyện Thăng Bình đặc biệt quan tâm, hỗ trợ đến những gia đình liệt sĩ, Bà mẹ Việt Nam anh hùng và những người thân của họ sau chiến tranh để không ai phải bỏ lại.

Buổi ra mắt sách diễn ra trân trọng và cảm động trong sự có mặt của nhân dân và lãnh đạo xã Bình Dương, huyện Thăng Bình và cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Nam. Trong phát biểu khá xúc động, nhà văn cựu chiến binh Phạm Ngọc Tiến cho biết, mặc dù ông đã đi qua nhiều trận đánh trong thời gian chiến tranh chống Mỹ nhưng ông cũng không làm sao tưởng tượng nổi cuộc chiến khốc liệt mà người dân ở xã Bình Dương đã trải qua với bao đau thương, mất mát, là một biên kịch điện ảnh, ông rất trăn trở trước bút ký của nhà văn liệt sĩ Chu Cẩm Phong và bút ký “Mẹ tôi” của nhà văn Phan Đức Nhạn mà theo ông có thể dựng thành những bộ phim sâu sắc.

Còn nhà văn, Trung tướng Hữu Ước thì trải lòng về chuyện ông đã trở đi trở lại Bình Dương bốn lần, và tiếp xúc với các nhân chứng của cuộc chiến cách đây 50 năm để lấy tư liệu cho cuốn tiểu thuyết đang viết của ông.

Nhà văn Phan Đức Nhạn, người đã viết mấy cuốn sách đáng chú ý về miền đất Quảng và cũng là người con của Bình Dương đã phát biểu về những dự án hồi sinh miền đất này sau chiến tranh và các hoạt động hỗ trợ cho người dân, các gia đình chính sách và học sinh vượt khó, học giỏi trong những năm qua.

Cuối buổi ra mắt sách "Khát vọng hòa bình", đã diễn ra lễ trao tặng các phần quà từ quỹ từ thiện cho nhiều người dân và gia đình thương binh, liệt sĩ và học sinh giỏi ở xã Bình Dương do các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh hỗ trợ.

Nguyễn Việt Chiến