Khát vọng sáng tạo, cống hiến cho sự trường tồn của dân tộc

Chương trình ca nhạc nhân Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam. Ảnh: NGUYỄN NAM

Văn hóa là nền tảng tinh thần và sức mạnh đồng hành dân tộc

Trong Đề cương Văn hóa Việt Nam (1943), Đảng ta đã xác định văn hóa là một mặt trận, người làm văn hóa là chiến sĩ. Từ đó, văn hóa trở thành sức mạnh tinh thần cổ vũ toàn dân tộc vùng lên giành độc lập, góp phần làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 và sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 28-8-1945, Bộ Thông tin - Tuyên truyền (tiền thân của Bộ VH-TT-DL ngày nay) được thành lập, đánh dấu một mốc son quan trọng, mở ra hành trình 80 năm ngành Văn hóa đồng hành cùng dân tộc.

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, văn hóa thực sự là “vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng”, cổ vũ toàn dân bền gan, vững chí. Những phong trào văn nghệ kháng chiến, những tác phẩm âm nhạc, hội họa, thơ ca đã trở thành niềm tin, sức mạnh, nuôi dưỡng khát vọng giải phóng dân tộc.

Sau ngày đất nước thống nhất (1975), ngành Văn hóa lại đảm nhận sứ mệnh hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục đời sống tinh thần nhân dân, khơi dậy niềm tin xây dựng đất nước. Trong công cuộc đổi mới, nhiều phong trào văn hóa được triển khai sâu rộng, tiêu biểu như Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, Người tốt - việc tốt, phong trào Khỏe vì nước… tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, bồi đắp đời sống tinh thần nhân dân.

Đảng và Nhà nước luôn khẳng định vị trí đặc biệt của văn hóa. Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (1998) nêu rõ: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội”. Tiếp đó, Nghị quyết 33-NQ/TW (2014) khẳng định nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng một lần nữa nhấn mạnh yêu cầu “khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc” trên nền tảng văn hóa.

Du lịch đang có bước phát triển mạnh mẽ

Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, trong 80 năm, ngành Văn hóa đã có bước tiến dài: bảo tồn và phát huy kho tàng di sản văn hóa dân tộc; nhiều di sản vật thể và phi vật thể được UNESCO vinh danh như Nhã nhạc cung đình Huế, Ca trù, Dân ca Quan họ, Tín ngưỡng thờ Mẫu, Nghệ thuật Bài chòi… Đây vừa là niềm tự hào vừa là trách nhiệm tiếp tục gìn giữ, trao truyền cho thế hệ mai sau.

Văn hóa không chỉ dừng lại ở bảo tồn, mà còn đồng hành cùng sự phát triển kinh tế - xã hội. Các lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, mỹ thuật, quảng cáo, du lịch văn hóa… từng bước hình thành công nghiệp văn hóa, đóng góp ngày càng rõ nét vào tăng trưởng GDP, tạo việc làm, lan tỏa hình ảnh Việt Nam thân thiện, năng động ra thế giới.

Nhìn lại 80 năm, ngành Văn hóa đã chứng minh vai trò “soi đường cho quốc dân đi” như lời Bác Hồ căn dặn. Văn hóa vừa là nền tảng tinh thần vững chắc, vừa là động lực nội sinh, góp phần đưa dân tộc vượt qua gian nan, khẳng định bản lĩnh và vị thế trong thời đại mới.

Khát vọng sáng tạo, cống hiến trong kỷ nguyên mới

Bước vào giai đoạn phát triển mới, văn hóa Việt Nam đứng trước cả cơ hội và thách thức. Toàn cầu hóa, cách mạng công nghiệp 4.0, sự bùng nổ của công nghệ số đang mở ra không gian sáng tạo mới, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp bách về bảo vệ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Đưa nhiều ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Khát vọng sáng tạo và cống hiến hôm nay chính là tiếp nối truyền thống 80 năm, nhưng với cách tiếp cận mới. Ngành Văn hóa đang triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số: số hóa di sản, xây dựng bảo tàng ảo, ứng dụng công nghệ thực tế ảo trong trình diễn nghệ thuật, quảng bá hình ảnh Việt Nam trên các nền tảng số. Đây là minh chứng rõ nét cho sự thích ứng năng động, sáng tạo, giúp di sản và văn hóa Việt Nam đến gần hơn với thế giới, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Phát triển công nghiệp văn hóa được xác định là một trong những động lực tăng trưởng mới. Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030 đặt mục tiêu đưa văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp khoảng 7% GDP. Đây vừa là động lực, vừa là khát vọng lớn lao, đòi hỏi sự chung tay của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, doanh nghiệp sáng tạo và toàn dân.

Nhiều phim Việt đoạt giải quốc tế, doanh thu phòng vé tăng, thúc đẩy công nghiệp điện ảnh và quảng bá hình ảnh

Khát vọng sáng tạo còn thể hiện trong việc khơi dậy niềm tự hào dân tộc, giáo dục thế hệ trẻ. Những tác phẩm văn học nghệ thuật, những chương trình truyền thông, phim ảnh, sách, sân khấu lịch sử về Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2-9, về Chủ tịch Hồ Chí Minh và các anh hùng liệt sĩ tiếp tục hun đúc lý tưởng, củng cố niềm tin, bồi dưỡng lòng yêu nước. Đây chính là cống hiến thiết thực cho sự trường tồn của dân tộc.

Ngành Văn hóa cũng luôn coi trọng đại đoàn kết toàn dân tộc. Bằng việc phát huy bản sắc văn hóa 54 dân tộc anh em, chăm lo xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, tạo không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng, văn hóa trở thành cầu nối gắn kết mọi tầng lớp nhân dân. Đặc biệt, với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, các chương trình giao lưu, quảng bá văn hóa đã khẳng định sức sống bền bỉ của cội nguồn, giúp kiều bào hướng về Tổ quốc.

Văn hóa đọc lan tỏa trong cộng đồng

Trong kỷ nguyên mới, ngành Văn hóa còn được giao thêm nhiệm vụ quản lý báo chí, xuất bản, truyền thông, mở rộng hơn nữa vai trò trên mặt trận tư tưởng. Đây vừa là vinh dự, vừa là trọng trách nặng nề, đòi hỏi sự đổi mới, sáng tạo không ngừng.

Kỷ niệm 80 năm ngành Văn hóa là dịp để tri ân các thế hệ đã cống hiến, đồng thời khơi dậy khát vọng sáng tạo của toàn xã hội. Đó là khát vọng xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; một nền văn hóa đủ sức mạnh nội sinh để đất nước phát triển bền vững, đủ sức lan tỏa để Việt Nam khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

MAI AN