Khi các nhà bán lẻ rời xa đô thị lớn

Nhiều công ty bán lẻ đã quyết định đầu tư vào các thành phố nhỏ, để mở rộng thị trường. Ảnh: H.W.

Với hệ thống đường cao tốc đang mở rộng và ngày càng có nhiều phương tiện giao thông đáng tin cậy, khách hàng cũng trở nên “di động” hơn. Họ sẵn sàng lái xe 50 dặm hoặc xa hơn để đi mua sắm. Họ khao khát những thử nghiệm mới trong khi các nhà buôn trên Phố Lớn hài lòng với hiện tại. Các điều kiện gần như hoàn hảo cho một cuộc cách mạng mua sắm.

Thế hệ mới các nhà bán lẻ đã dẫn đầu cuộc cách mạng này. Họ bắt đầu giành giật thị phần từ các nhà buôn đã ổn định bằng việc đưa ra vô số lựa chọn, định giá thấp và áp dụng các kỹ năng mua bán hiện đại. Khi việc kinh doanh trên Phố Lớn chậm đi, rất nhiều thành viên thủ cựu than vãn về nỗi bất hạnh của mình.

Một số nhờ cậy đến các giải pháp pháp lý, kêu ca về giá cả không công bằng và những thủ đoạn cạnh tranh. Số khác tìm kiếm sự trợ giúp chính trị dựa trên lý lẽ phân vùng (địa phương hóa) còn số khác thì tìm đủ cách “đuổi chúng khỏi thị trấn của chúng ta.” Hầu hết đều chẳng giải quyết vấn đề gì.

Các chủ doanh nghiệp nhỏ lẻ đã “tạo cơ hội” cho những doanh nghiệp thế hệ mới bằng sự cạnh tranh có vẻ “ôn hòa” trên hầu đa số thị trường. Hoạt động có lợi nhuận nhưng kinh doanh không hiệu quả, các nhà bán lẻ nhỏ đã đặt rất ít sức ép lên các nhà cung cấp của họ làm sao để giữ doanh nghiệp chi phí thấp. Triết lý “cộng vào giá vốn (gồm kinh phí và lãi) 40% cho tất tần tật” (trên mọi lĩnh vực) của họ đã để lại bao nhiêu lợi nhuận cho các nhà giảm giá hoạt động hiệu quả (chi phí thấp).

[...]

Wal-Mart vẫn là nhà bán lẻ lớn nhất trên thế giới. Đối thủ ở vị trí thứ hai, Home Depot, có doanh số bán hàng hàng năm khoảng 25% trên tổng số 285 tỷ đôla của Wal-Mart. Nhà bán lẻ số ba Kmart và Sears - cộng gộp doanh thu chỉ 55 tỷ đôla, tương đương 19% tổng doanh thu của Wal-Mart. Đối thủ giảm giá theo sát họ nhất, Target Corporation, có tổng thu nhập hàng năm ít hơn 16% của Wal-Mart.

Wal-Mart không chỉ lớn, mà họ còn được đánh giá cao trong thế giới kinh doanh. Tháng 2 năm 2003, tạp chí Fortune công bố một khảo sát với 10.000 doanh nhân cấp cao, các giám đốc và các nhà phân tích chứng khoán. Qua đó, Wal-Mart là Công ty được ngưỡng mộ nhất nước Mỹ.

Mười lăm năm trước, tôi ngờ rằng bạn không thể tìm thấy bất cứ nhà phân tích doanh nghiệp hoặc người theo thuyết vị lai nào có thể dự đoán sự bùng nổ của Wal-Mart trong những năm 1990.

Tôi cũng chắc chắn không ai trong tòa nhà 14 tầng của General Motor tin rằng họ có thể bị “hất” khỏi vị trí số một trên bảng xếp hạng 500 của Fortune bởi một doanh nghiệp tỉnh lẻ trị giá 20 tỷ USD đến từ Arkansas. Nhưng đó chính xác là những gì diễn ra trong năm 2002.

Sau khi thành viên sáng lập Sam Walton qua đời năm 1992, công việc điều hành Wal-Mart được trao cho một nhóm các nhà quản lý cao cấp mà Walton đã tập hợp được. Họ tin vào những gì Sam Walton tin và gần như cam kết với sự nghiệp của Wal-Mart như chính bản thân Walton vậy.

Chính vì vậy, kể cả sau khi Walton mất, Wal-Mart vẫn đạt mức tăng trưởng vượt bậc. Doanh thu tăng vọt từ 44 tỷ USD trong năm tài chính 1992 lên gần 218 tỷ đôla trong năm tài chính 2002. Chủ tịch và CEO (Tổng giám đốc điều hành) Wal-Mart, H. Lee Scott nhắc đến kỳ tích này một cách ngẫu nhiên trong thông điệp gửi các cổ đông trong báo cáo tài chính thường niên năm 2002.

Trong báo cáo, ông viết: “Doanh thu tính đến ngày 31/1/2002, với con số gần 218 tỷ USD, khiến chúng ta trở thành công ty lớn nhất trên thế giới nếu đánh giá trên thu nhập hàng năm.” Scott tiếp tục chỉ ra rằng công ty chưa từng đặt ra mục tiêu trở thành lớn nhất, mà đúng hơn là một công ty bán lẻ tốt nhất, được đánh giá bởi khách hàng, các đối tác, các nhà cung cấp, cộng đồng và các cổ đông.

Wal-Mart đã có khả năng duy trì doanh thu tăng trưởng hai con số trong năm tài chính 2005. Thu nhập hàng năm của công ty lên tới 285 tỷ đôla, phần trăm tăng trưởng thực tế là 15% so với doanh thu năm trước. Nếu đặt quy mô của họ trong tổng thể, mới thấy, tổng doanh thu của năm đối thủ bán lẻ còn lại trong năm năm tới cộng lại mới chỉ bằng một năm doanh thu của Wal-Mart.

Wal-Mart căn bản vẫn là một công ty Bắc Mỹ. Trong tổng thu nhập của họ, nguồn thu từ khu vực quốc tế chỉ chưa đến 20%.

Don Taylor & Jeanne Smalling Archer/ Bách Việt Books & NXB Dân trí