Khi chính quyền cơ sở số hóa vì dân: câu chuyện từ xã Ứng Hòa

Lựa chọn chuyển đổi số làm trọng tâm

Ngày 1/7/2025, Hà Nội chính thức vận hành mô hình chính quyền 2 cấp. Với xã Ứng Hòa – đơn vị mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập 8 xã cũ, đây là bước ngoặt lớn trong tổ chức và quản trị địa phương. Bộ máy mới, địa bàn rộng, dân cư đông, công việc hành chính nhiều; nhưng thay vì chờ ổn định xong rồi mới chuyển đổi, Ứng Hòa chọn đi ngay từ đầu bằng chuyển đổi số. Không coi đó là nhiệm vụ phụ, mà là “đường băng” để xây dựng chính quyền hiện đại, minh bạch và phục vụ tốt hơn.

Chuyển đổi số là nhiệm vụ đột phá, mang tính quyết định để xây dựng xã Ứng Hòa phát triển thịnh vượng.

Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Tiến Thiết nhấn mạnh: “Chuyển đổi số là nhiệm vụ đột phá, mang tính quyết định để xây dựng xã Ứng Hòa phát triển thịnh vượng, bản sắc, xanh, thông minh, bền vững. Chỉ khi có sự đồng lòng, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và sự hưởng ứng tích cực của nhân dân, công cuộc chuyển đổi số mới thành công”.

Tinh thần ấy được cụ thể hóa trong chương trình hành động của UBND. UBND xã thành lập Ban Chỉ đạo chuyển đổi số và Ban chỉ đạo Đề án 06, ban hành 8 kế hoạch, 5 công văn, 9 báo cáo chuyên đề, mỗi đầu việc đều có người chịu trách nhiệm, có lộ trình cụ thể. Chủ tịch UBND xã Nguyễn Đức Bình khẳng định, Đảng ủy và UBND xã đã thống nhất coi chuyển đổi số là một trong ba khâu đột phá của nhiệm kỳ, đồng thời ban hành nhiều kế hoạch, văn bản và chỉ tiêu cụ thể để triển khai đến từng đơn vị, từng cán bộ.

Đảng ủy và UBND xã đã thống nhất coi chuyển đổi số là một trong ba khâu đột phá của nhiệm kỳ.

Trên tinh thần đó, Phó Chủ tịch UBND xã Nguyễn Đức Vượng nhấn mạnh thêm khía cạnh thực tiễn: “Chuyển đổi số không chỉ là việc trang bị thiết bị hay phần mềm. Đó là thay đổi tư duy phục vụ. Khi cán bộ coi công nghệ là công cụ để gần dân hơn, công việc tự nhiên sẽ hiệu quả hơn”. Từ chỉ đạo đến thực thi, mọi hoạt động ở Ứng Hòa đều hướng về mục tiêu: lấy người dân làm trung tâm, và đó chính là điểm khác biệt làm nên bản sắc chuyển đổi số của địa phương này.

57 tổ cộng đồng và câu chuyện “cầm tay chỉ việc” lan tỏa khắp thôn xóm

Không chờ công nghệ về tận trụ sở, Ứng Hòa chủ động đưa công nghệ về tận thôn xóm. Ngay trong tháng 7, 57 tổ chuyển đổi số cộng đồng được thành lập – mỗi tổ tương ứng một thôn. Thành viên là những gương mặt quen thuộc: cán bộ thôn, đoàn viên thanh niên, hội viên phụ nữ, giáo viên về hưu… Họ không chỉ tuyên truyền mà trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho người dân.

Phó Trưởng phòng Văn hóa – xã hội Tạ Thị Thanh Huyền hướng dẫn người dân làm các thủ tục hành chính trên dịch vụ công.

Ở thôn Đào Xá, mỗi chiều, các đoàn viên lại đến từng nhà hướng dẫn cài đặt VNeID, iHanoi, hay nộp thuế đất qua Etax Mobile. Ông Nguyễn Văn Hải, nông dân 52 tuổi, chia sẻ: “Trước kia nộp thuế phải chạy ra xã, giờ được hỗ trợ làm trên điện thoại, vài phút là xong. Mới đầu tôi ngại lắm, nhưng giờ thấy tiện vô cùng.”

Trong ba tháng, hơn 275 lượt người dân được hỗ trợ trực tuyến; 65 trường hợp người cao tuổi, người yếu thế được phục vụ tận nhà. Mô hình “phục vụ tại chỗ, trọn gói” được xã xem là biểu tượng của chính quyền thân thiện – công nghệ hóa nhưng vẫn gần dân.

Tại trụ sở UBND xã, Điểm Phục vụ hành chính công được trang bị đầy đủ thiết bị: máy lấy số tự động, màn hình hiển thị, máy scan, máy tính kết nối mạng tốc độ cao. Mỗi ngày, Tổ Ứng cứu công nghệ túc trực, hỗ trợ người dân nộp hồ sơ điện tử, ký số, tra cứu thủ tục hành chính. Những thay đổi ấy, dù nhỏ, đang dần hình thành thói quen số trong đời sống cộng đồng.

“Bản sao số” – minh chứng cho cách làm bài bản, thực chất của Ứng Hòa

Tác động rõ nét nhất sau ba tháng là sự thay đổi trong phương thức quản trị. Toàn bộ hồ sơ hành chính đã được xử lý trên phần mềm quản lý văn bản điện tử, liên thông với huyện và thành phố. Mọi chỉ đạo, ký số, báo cáo được thực hiện trực tuyến, giúp rút ngắn hơn 50% thời gian xử lý công việc. Các phòng, ban bắt đầu làm việc dựa trên dữ liệu thay vì hồ sơ giấy, tạo bước chuyển lớn về tính minh bạch và hiệu quả.

Các đại biểu thực hiện bấm nút tại lễ công bố ra mắt Bản sao số xã Ứng Hòa. Ảnh: Lại Tấn

Cùng với đó, phong trào thi đua “Cả nước đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” được phát động theo Kế hoạch số 68/KH-UBND ngày 20/8/2025, lan tỏa tới các trường học, doanh nghiệp, đoàn thể. Lớp học thông minh, thư viện số, mã QR tra cứu thông tin… đã xuất hiện tại nhiều điểm trong xã, tạo nên không khí mới – vừa học, vừa làm, vừa lan tỏa.

Nổi bật nhất là mô hình “Bản sao số xã Ứng Hòa”, ra mắt ngày 13/10/2025 – một trong những mô hình cấp xã đầu tiên của Hà Nội. “Bản sao số” giúp mô phỏng toàn bộ không gian hành chính, dân cư, hạ tầng trên nền tảng số. Hệ thống bản đồ GIS 2D, 3D, thư viện số, tủ hồ sơ điện tử giúp lãnh đạo xã tra cứu tức thời, người dân xem thông tin quy hoạch, đất đai ngay tại nhà.

Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Vượng khẳng định: “Chúng tôi không coi bản sao số là đích đến, mà là công cụ để vận hành chính quyền thông minh hơn, minh bạch hơn, phục vụ dân tốt hơn.”

Đến nay, xã đã hoàn thành 90% bản đồ số 2D, 80% bản đồ quy hoạch tích hợp dữ liệu, đang triển khai bản đồ 3D và kho dữ liệu chuyên ngành. Những kết quả đó cho thấy, Ứng Hòa không đi theo phong trào mà đang xây dựng nền tảng số vững chắc, có chiều sâu – bước tiến cụ thể của chính quyền cơ sở trong kỷ nguyên dữ liệu.

Ba tháng đầu là giai đoạn khởi động, nhưng đã định hình một hướng đi dài hạn. Lãnh đạo xã nhìn nhận rõ những thách thức còn lại: hạ tầng CNTT chưa đồng bộ, nhân lực công nghệ mỏng, dữ liệu cần chuẩn hóa, cập nhật thường xuyên. UBND xã đang tiếp tục phối hợp với các sở, ngành Thành phố để xây dựng trung tâm điều hành xã thông minh, triển khai mô hình “Làng số” tại thôn Đào Xá, đồng thời mở lớp tập huấn kỹ năng số cho cán bộ và tổ cộng đồng. “Chuyển đổi số là hành trình không có điểm dừng. Thành công hôm nay chỉ là khởi đầu. Điều quan trọng là người dân được hưởng lợi và cùng đi với chính quyền” - ông Nguyễn Đức Vượng chia sẻ.

Đoàn Thanh niên xã Ứng Hòa thực hiện số hóa di tích lịch sử. Ảnh: Lại Tấn

Ba tháng chưa phải là dài, nhưng đủ để thấy Ứng Hòa đang đi đúng hướng: bài bản, kiên trì và vì dân.Từ bộ máy hành chính đến từng người dân, chuyển đổi số đang tạo nên một diện mạo mới – hiện đại, năng động và gần gũi hơn. Trong dòng chảy chuyển đổi số của Thủ đô, xã Ứng Hòa đang nổi lên như một điển hình tiên phong của chính quyền cơ sở biết “số hóa” vì dân – không để bắt kịp thời đại, mà để phục vụ Nhân dân tốt hơn.

Lại Tấn