Khi gan 'có vấn đề', những bộ phận này trên cơ thể sẽ phát tín hiệu báo động

Ảnh minh họa: Internet

Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, đảm nhận trên 500 chức năng khác nhau. Các bệnh về gan thường diễn tiến âm thầm, không có biểu hiện triệu chứng trừ khi tổn thương trầm trọng, vì thế khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Nếu không được theo dõi, hỗ trợ cải thiện kịp thời các bệnh về gan sẽ dẫn đến suy giảm chức năng gan nặng không hồi phục, xơ gan, ung thư gan và có thể tử vong.

Cơ thể thường xuyên mệt mỏi

Mệt mỏi uể oải có thể là một trong các triệu chứng bệnh về gan. Lý do được các chuyên gia đưa ra là do gan suy yếu khả năng lọc, chuyển hóa các chất độc hại kém đi từ đó khiến cơ thể dễ mệt mỏi. Người bệnh thường cảm thấy thiếu năng lượng, hoạt động kém.

Hầu hết người bệnh không tự phân biệt được tình trạng mệt mỏi thông thường với triệu chứng mệt mỏi do gan suy yếu. Các chuyên gia ở Anh đã phát triển phương pháp “Fatigue Impact Scale” nhằm đo lường các tác động của bệnh gan đến sự mệt mỏi về thể chất và tinh thần của người bệnh.Từ đó đưa ra các đánh giá về khả năng hồi phục trong quá trình khắc phục bệnh gan.

Để đối phó với chứng mệt mỏi do bệnh gan gây ra, người bệnh được khuyên nên giảm các áp lực công việc, lên kế hoạch nghỉ ngơi, thư giãn và sống tích cực. Nếu các triệu chứng mệt mỏi không thuyên giảm, người bệnh cần đến gặp bác sĩ.

Mắt bị đổi màu

Gan hoạt động sẽ tiết ra bilirubin và biliverdin. Nếu gan gặp vấn đề, hiện tượng tăng sắc tố sẽ xảy ra. Các sắc tố đi vào máu quá nhiều sẽ làm mắt chuyển sang màu vàng. Do đó khi thấy tròng trắng mắt chuyển sang màu vàng bạn đừng nên chủ quan. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh gan.

Môi sẽ trở nên đen sạm, tối xỉn màu hơn

Môi bị đen sạm, xỉn màu hơn so với trước đó có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên nó cũng là một trong những dấu hiệu của bệnh gan.

Rối loạn giấc ngủ

Có nhiều lý do khiến mọi người khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, trong đó không loại trừ trường hợp mất ngủ là dấu hiệu bệnh gan được cảnh báo sớm.

Nghiên cứu đăng tải trên "Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ năm 2016 ncbi.nlm.nih.gov" cho biết mất ngủ có thể là đặc điểm ban đầu của bệnh xơ gan và não gan. Theo báo cáo trên, các rối loạn giấc ngủ thường gặp có liên quan đến triệu chứng bệnh về gan bao gồm: chất lượng giấc ngủ kém, hay thức dậy lúc nửa đêm, khó ngủ lại sau khi bị giật mình, thường xuyên ngủ muộn, thức dậy muộn, rối loạn nhịp sinh học buồn ngủ quá mức vào ban ngày nhiều hơn ban đêm, thời gian ngủ ít hơn 5 giờ hoặc nhiều hơn 8 giờ mỗi đêm.

Để biết chính xác đây có phải là những dấu hiệu bệnh gan hay không người bệnh cần liên hệ thêm với các triệu chứng bệnh về gan khác. Tuy nhiên, dù với lý do gì rối loạn giấc ngủ cũng sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, chất lượng công việc và cuộc sống, do đó nếu trong thời gian dài không cải thiện, người bệnh nên sớm đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám.

Chán ăn, khó tiêu, dễ buồn nôn

Gan là cơ quan quan trọng của hệ tiêu hóa. Mỗi ngày gan sản xuất khoảng 1 lít dịch mật và dự trữ trong túi mật. Trong quá trình tiêu hóa, mật sẽ được tiết vào ruột để tiêu hóa thức ăn. Phần thức ăn sau khi tiêu hóa xong sẽ được gan chuyển hóa một lần nữa trước khi đi nuôi dưỡng cơ thể.

Khi gan yếu đi, hoạt động tiêu hóa sẽ không được đảm bảo từ đó dẫn đến chứng khó tiêu, đầy bụng khiến người bệnh chán ăn, buồn nôn, một số người còn xuất hiện tình trạng tiêu chảy. Do đó, những dấu hiệu này có thể được xem là biểu hiện suy gan cần lưu ý.

Ngoài ra, đầy bụng khó tiêu còn có thể đến từ thói quen ăn uống không lành mạnh, ăn nhiều món chiên xào, thức ăn nhiều dầu mỡ, uống nước có gas… Buồn nôn, ói mửa có thể do bệnh của dạ dày. Việc nắm rõ nguyên nhân gây nên các triệu chứng sẽ giúp việc khắc phục bệnh hiệu quả hơn, do đó đến gặp chuyên gia ngay khi có những dấu hiệu ban đầu là việc làm hết sức cần thiết.

Phù do xơ gan

Phù cũng là một dấu hiệu do xơ gan hoặc viêm gan do bia rượu gây nên. Bệnh trở nên nghiêm trọng là bị suy giảm các chức năng của gan. các tế bào của gan bị xơ lại, chai lại thành sẹo. Đôi chân bị phù do ứ nước, bàn tay bàn chân có tình trạng ngứa, bầm tím và gan trở nên rất nhạy cảm khi va chạm.

Sắc mặt chuyển sang màu đen, da tối, xám xịt

Gan hoạt động không thường sẽ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của hắc tố melanin, ảnh hưởng tới sự trao đổi chất bilirubin. Khi đó, da sẽ chuyển sang màu ánh đồng vàng nâu, khô sạm, sần sùi, không còn căng khỏe như trước. Gan không được khỏe còn có thể ảnh hưởng đến chức năng hoạt động bình thường của hệ thống nội tiết, dẫn đến các vấn đề về da như mụn và nám.

Bên cạnh đó, sự rối loạn chuyển hóa melanin do bệnh gan gây ra cũng làm quầng thâm mắt xuất hiện rõ ràng và nghiêm trọng hơn.

Lòng bàn tay đổi màu

Ở những người mắc bệnh gan, lòng bàn tay thường có màu đỏ hơn bình thường. Đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo viêm gan mãn tính hoặc xơ gan.

Nước tiểu sẫm màu

Tuy nhiên, ngoài là dấu hiệu bệnh gan, nước tiểu sẫm màu còn có thể do nguyên nhân khác gây ra như: viêm nhiễm đường tiết niệu, thiếu máu, tắc nghẽn ống mật.... Một số trường hợp thông thường do dùng thuốc, thực phẩm hằng ngày cơ thể thiếu nước cũng dẫn đến nước tiểu có màu vàng.

Người bệnh nên đến bác sĩ kiểm tra nếu tình trạng này vẫn kéo dài dù cơ thể đã được bù đủ lượng nước, thay đổi nguồn thực phẩm và không sử dụng thuốc. Cần đến ngay cơ sở y tế khi phát hiện nước tiểu sẫm màu kèm theo các dấu hiệu: sốt, vàng da, tiêu chảy, ngứa da, đau bụng, đau cơ, kém ăn, buồn nôn, nước tiểu kèm theo máu.

Vàng da

Vàng da là dấu hiệu bệnh gan được nhiều người biết. Tuy nhiên dấu hiệu này thường không xuất hiện ngay từ đầu mà đến khi bệnh chuyển biến đến giai đoạn nặng mới trở nên rõ rệt.

Triệu chứng vàng da thường xuất hiện ở các bệnh lý gan như: viêm gan do virus, xơ gan, khi vàng da kèm theo vàng kết mạc (lòng trắng mắt) người bệnh nên nghĩ đến nguy cơ ung thư gan.

Ngoài trường hợp vàng da sinh lý do tăng bilirubin gián tiếp thường gặp ở trẻ sơ sinh, hầu hết các trường hợp vàng da bệnh lý ở người lớn đều có liên quan đến những bất thường về gan, mật và thường đã tiến triển nặng. Do đó nếu phát hiện cơ thể có dấu hiệu vàng da, ngứa da, sưng phù, đi phân bạc màu… người bệnh nên đến cơ sở y tế lớn để làm các xét nghiệm máu về sắc tố mật, men gan và các kỹ thuật lâm sàng để xác định nguyên nhân.

Ngứa da

Gan làm nhiệm vụ đào thải độc tố, khi chức năng gan suy yếu, khả năng đào thải kém kèm theo chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý lâu ngày dẫn đến tích tụ độc tố gây ngứa da. Do đó ngứa da có thể xem là một trong những triệu chứng bệnh gan.

Ngứa da do bệnh gan có thể xuất hiện trên các vùng da khác nhau, nhưng sẽ ngứa dữ dội ở gang bàn tay và bàn chân. Khi thời tiết nóng, ngứa da do bệnh gan có thể kèm theo nổi mề đay, sần, hoặc lan đỏ trên diện rộng. Vào ban đêm tình trạng ngứa có thể dữ dội hơn ban ngày. Thường các dấu hiệu ngứa do bệnh lý gan sẽ không giảm dù có dùng các thuốc kháng dị ứng.

Một số trường hợp ngứa da có thể do dị ứng, bệnh ngoài da, viêm da, côn trùng cắn, tiếp xúc hóa chất… người bệnh có thể đến chuyên khoa da liễu thăm khám trước để loại trừ. Để xác định ngứa da có phải là dấu hiệu bệnh gan hay không thường phải thông qua việc chẩn đoán các triệu chứng lâm sàng khác cũng như tiền sử bệnh. Đồng thời làm một số xét nghiệm về chỉ số chức năng gan, kiểm tra nồng độ bilirubin, muối mật…

Đau bụng

Đau bụng, đặc biệt là đau hạ sườn phải thường được biết đến là triệu chứng các bệnh về gan. Chức năng gan trở nên kém đi khiến khả năng tiết mật cũng bị hạn chế, mật quá ít, khả năng tiêu hóa giảm sẽ khiến người bệnh có cảm giác đau nhẹ. Khi bệnh gan diễn tiến nặng hơn, tình trạng xơ hóa nghiêm trọng hoặc có khối u hình thành ở gan cũng có thể gây ra triệu chứng đau nhiều.

Thuận Phương (tổng hợp)