Khi mạng xã hội trở thành công cụ của tội phạm

Deepfake – công nghệ sử dụng AI để chỉnh sửa khuôn mặt, giọng nói ngày càng phổ biến và dễ tiếp cận hơn bao giờ hết

Công nghệ deepfake và hiểm họa tiềm ẩn

Chị Phạm Lan Hương (quận Phú Xuân, TP. Huế) suýt trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo tinh vi. Một ngày nọ, chị nhận được cuộc gọi video từ một người tự xưng là cán bộ công an, yêu cầu chị đến trụ sở công an phường để làm căn cước công dân. Trên màn hình hiển thị hình ảnh một người mặc sắc phục công an, khiến chị Hương tin rằng đó là cuộc gọi thật. Tuy nhiên, khi người này yêu cầu chị cung cấp thông tin cá nhân và chuyển khoản một khoản tiền để “xử lý hồ sơ nhanh hơn”, chị đã nghi ngờ và báo công an địa phương. Nhờ cảnh giác, chị đã tránh được một vụ lừa đảo tinh vi.

Deepfake – công nghệ sử dụng AI để chỉnh sửa khuôn mặt, giọng nói ngày càng phổ biến và dễ tiếp cận hơn bao giờ hết. Nếu như trước đây, chỉ những chuyên gia công nghệ mới có thể tạo ra deepfake, thì nay, bất kỳ ai cũng có thể làm điều này chỉ với một ứng dụng trên điện thoại thông minh.

Theo chuyên gia an ninh mạng, công nghệ deepfake hiện nay đã phát triển đến mức rất khó để phân biệt thật – giả bằng mắt thường. Tội phạm thường lợi dụng nó để bôi nhọ danh dự, tống tiền hoặc tạo chứng cứ giả nhằm vu khống người khác.

Ngoài ra, nhiều phần mềm có khả năng ghép khuôn mặt vào video một cách mượt mà, kết hợp với công nghệ mô phỏng giọng nói, khiến nạn nhân dễ bị lừa hơn. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những người thường xuyên chia sẻ hình ảnh cá nhân trên mạng xã hội mà không có sự kiểm soát.

Nhiều người dân bày tỏ sự lo ngại trước nguy cơ bị kẻ gian lợi dụng hình ảnh cá nhân. Chị Lê Phương Anh (32 tuổi, quận Thuận Hóa, TP. Huế) cho biết: “Trước đây, tôi thường xuyên đăng ảnh của mình và gia đình lên Facebook để lưu giữ kỷ niệm. Nhưng sau khi đọc tin tức về các vụ lừa đảo bằng hình ảnh cắt ghép, tôi đã đặt lại chế độ riêng tư cho tài khoản cá nhân và hạn chế chia sẻ hình ảnh”.

“Tôi nghĩ mọi người nên cẩn trọng hơn với những gì mình đăng tải trên mạng xã hội. Một khi hình ảnh đã bị lấy cắp, rất khó để kiểm soát chúng sẽ bị sử dụng vào mục đích gì”, anh Hoàng Minh Tuấn (TX. Hương Thủy, TP. Huế) nói.

Nâng cao cảnh giác

Bộ Công an đã nhiều lần cảnh báo về tình trạng tội phạm mạng sử dụng công nghệ deepfake để lừa đảo và tống tiền. Theo thông tin từ Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao, người dân cần nâng cao cảnh giác, tuyệt đối không làm theo yêu cầu của kẻ xấu khi nhận được tin nhắn đe dọa, đồng thời nhanh chóng trình báo cơ quan chức năng khi gặp tình huống nghi ngờ.

Trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ deepfake và các thủ đoạn tinh vi của tội phạm mạng, các chuyên gia khuyến cáo người dân nên chủ động bảo vệ mình bằng cách hạn chế chia sẻ hình ảnh cá nhân công khai, đặt chế độ riêng tư trên các nền tảng mạng xã hội và chỉ chia sẻ hình ảnh với những người đáng tin cậy. Nếu nhận được tin nhắn tống tiền hoặc đe dọa, cần kiểm tra danh tính trước khi phản hồi và không nhấn vào các đường link lạ để tránh bị đánh cắp dữ liệu cá nhân. Khi phát hiện nội dung bị giả mạo, người dân nên lập tức báo cáo cho cơ quan chức năng để được hỗ trợ kịp thời.

Công nghệ cắt ghép hình ảnh, video ngày càng tinh vi mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro nếu bị sử dụng vào mục đích xấu. Để tránh trở thành nạn nhân, mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng xã hội, đồng thời phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý những trường hợp giả mạo, lừa đảo. Chỉ khi có sự chung tay của cả cộng đồng, chúng ta mới có thể đẩy lùi những hành vi lạm dụng công nghệ gây hại cho xã hội.

Bài, ảnh: HẢI BĂNG