Khi trái đất có 8 tỷ người

Ca ngợi tuổi thọ con người gia tăng và ít xảy ra tử vong ở bà mẹ, trẻ em hơn, Natalia Kanem - Giám đốc Quỹ Dân số của Liên hợp quốc (LHQ) - cho biết: "8 tỷ người là cột mốc quan trọng đối với nhân loại", nhưng bà cũng quan ngại: "Tôi nhận ra rằng không phải tất cả mọi người đều ăn mừng khoảnh khắc này. Một số chuyên gia lo ngại thế giới của chúng ta quá đông, nhưng trên thực tế đó không phải là nguyên nhân gây nên sự sợ hãi".

Ông Joel Cohen - chuyên gia Phòng thí nghiệm dân số của Đại học Rockefeller - cho rằng, câu hỏi về việc khả năng trái đất chịu được bao nhiêu người có hai mặt: những giới hạn tự nhiên và sự lựa chọn của con người. Theo đó, sự lựa chọn của chúng ta dẫn đến việc con người đang tiêu thụ nhiều tài nguyên hơn, chẳng hạn như rừng và đất, so với những gì hành tinh có thể tái tạo mỗi năm.

Cohen lấy ví dụ tình trạng "nghiện" tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch quá mức đang dẫn tới việc phát thải nhiều hơn lượng khí carbon dioxide gây nóng lên toàn cầu. Theo Mạng Global Footprint và Các tổ chức phi chính phủ (NGO) của Tổ chức quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF), với nhu cầu của dân số hiện tại, chúng ta sẽ cần khả năng sinh học của tới 1,75 trái đất mới đáp ứng bền vững được.

Báo cáo về khí hậu của LHQ gần đây nhất đề cập đến sự gia tăng dân số như một trong những nguyên nhân chính của gia tăng khí nhà kính. Tuy nhiên, điều này đóng vai trò nhỏ hơn so với tăng trưởng kinh tế. Cho rằng: "Chúng ta thiếu tầm nhìn xa, sự lựa chọn và các vấn đề đều nằm ở đó”, theo ông Cohen, con người nên được trao sự lựa chọn tốt hơn.

Dân số toàn cầu sẽ đạt mức 8 tỷ người vào ngày 15-11

Bà Jennifer Sciubba - chuyên gia nghiên cứu thuộc Trung tâm Wilson, một tổ chức chuyên về tư vấn - cũng cho rằng: "Tác động của chúng ta lên hành tinh bị thúc đẩy bởi hành vi của chúng ta nhiều hơn là những con số thống kê” và cho biết thêm: "Thật tai hại nếu tiếp tục quay trở lại chủ đề dân số quá đông..., khi điều này cho phép những người ở các quốc gia giàu có, vốn tiêu thụ nhiều tài nguyên nhất, đổ lỗi những tai ương của hành tinh cho các quốc gia đang phát triển, nơi có tốc độ tăng dân số cao".

Chuyên gia này nhấn mạnh: "Tất cả đều do chúng ta, cả tôi lẫn bạn, điều hòa nhiệt độ mà tôi tận hưởng, hồ bơi mà tôi vẫy vùng bên ngoài, các loại thịt mà tôi ăn... là những nguyên nhân gây ra nhiều thiệt hại hơn nữa".

Theo Mạng lưới Global Footprint và WWF, nếu tất cả mọi người trên hành tinh sống như công dân Ấn Độ thì chỉ cần khả năng của 0,8 trái đất mỗi năm; còn nếu tất cả tiêu thụ như một công dân Mỹ, chúng ta sẽ cần tới 5 trái đất mỗi năm. Liên hợp quốc ước tính, hành tinh của chúng ta sẽ là quê hương của 9,7 tỷ người vào năm 2050.

Một trong những câu hỏi phức tạp nhất nảy sinh khi thảo luận về dân số là kiểm soát mức sinh, nhưng ngay cả những người tin rằng cần phải giảm dân số trái đất cũng kiên quyết về việc bảo vệ quyền phụ nữ. Ông Robin Maynard - Giám đốc điều hành của NGO về vấn đề dân số - cho rằng, cần phải giảm dân số nhưng "phải thông qua các biện pháp tích cực, tôn trọng nhân quyền", chứ không phải "các ví dụ đáng trách" về kiểm soát dân số.

NGO Project Drawdown liệt kê những con số liên quan đến giáo dục và kế hoạch hóa gia đình nằm trong số 100 giải pháp hàng đầu để ngăn chặn tình trạng nóng lên toàn cầu. Theo tổ chức này, dân số ít hơn với các mức tiêu thụ có thể chấp nhận được sẽ giúp giảm nhu cầu về năng lượng, giao thông vận tải, vật liệu, lương thực và các hệ thống tự nhiên".

Ông Cohen chỉ ra rằng, ngay cả khi chúng ta sản xuất lương thực cho đủ 8 tỷ người thì vẫn có 800 triệu người rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng kinh niên. Ông nhấn mạnh: "Vấn đề là chúng ta có đang sử dụng những gì mình biết để làm cho con người khỏe mạnh, hạnh phúc, an lành và thịnh vượng nhất có thể không?".

PHẠM HỒNG (theo AFP)