Khó hoàn thành các hạng mục thiết yếu sân bay Long Thành cuối năm nay

Với những khó khăn, thách thức về mặt kỹ thuật và điều kiện khách quan, thực tế rất khó rút ngắn tiến độ, hoàn thành dự án sân bay Long Thành vào cuối năm nay.

Tuy nhiên, trong quá trình thực tiễn triển khai, với những khó khăn, thách thức về mặt kỹ thuật và điều kiện khách quan, đại diện lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải nhận định, thực tế rất khó rút ngắn tiến độ, cơ bản hoàn thành các hạng mục, công trình thiết yếu của dự án vào cuối năm nay.

Rút ngắn tiến độ - khó khả thi

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã đôn đốc chủ đầu tư (Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam-ACV) khẩn trương rà soát, xây dựng kế hoạch tiến độ chi tiết. Trực tiếp Bộ trưởng Giao thông vận tải đã đi kiểm tra, làm việc tại hiện trường; chỉ đạo Thứ trưởng Giao thông vận tải tiếp tục kiểm tra, làm việc cụ thể. Ngoài ra, Bộ cũng thành lập Tổ công tác thường trực tại hiện trường, cùng chủ đầu tư, nhà thầu thi công, tư vấn giám sát rà soát tiến độ theo hợp đồng và khả năng rút ngắn tiến độ theo chỉ đạo.

Theo kết quả rà soát, dự án thành phần 3 (Các công trình thiết yếu trong cảng hàng không) thuộc dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành (giai đoạn I) của Bộ Giao thông vận tải cho thấy, dự án tổng mức đầu tư hơn 99 nghìn tỷ đồng; chiếm gần 91% tổng mức đầu tư của toàn bộ dự án. Dự án gồm 16 gói thầu xây lắp và thiết bị, đến nay đã cơ bản hoàn thành 3 gói; đang triển khai thi công 7 gói thầu; lựa chọn nhà thầu xây lắp 3 gói, chuẩn bị phê duyệt hồ sơ thiết kế 3 gói.

Trong số 7 gói thầu đang thi công, 3 gói về cơ bản có thể kiểm soát tiến độ hoàn thành trước ngày 31/12/2025.

“Trong số 7 gói thầu đang thi công, 3 gói gồm gói 6.12 (giao thông kết nối); gói 4.6 (khu bay) và gói 2.10 (tường rào ranh giới 5.000ha) về cơ bản có thể kiểm soát tiến độ hoàn thành trước ngày 31/12/2025. Với 4 gói thầu còn lại, gồm gói 4.7 (sân đỗ máy bay, tiến độ hợp đồng hoàn thành tháng 8/2026), gói 4.8 (giao thông nội cảng và hạ tầng kỹ thuật, tiến độ theo hợp đồng sẽ hoàn thành tháng 9/2026), gói 4.9 (hệ thống cung cấp nhiên liệu, theo hợp đồng hoàn thành vào tháng 6/2026) và gói 5.10 (nhà ga hành khách, mốc tiến độ hoàn thành vào tháng 11/2026; thời gian 39 tháng), việc rút ngắn tiến độ để cơ bản hoàn thành cuối năm nay là hết sức khó khăn”, ông Nguyễn Tiến Việt, Phó Tổng Giám đốc ACV, phụ trách dự án nhận định.

Nhiều gói thầu gặp khó khăn do chồng lấn công địa thi công, vật liệu xây dựng, nhân lực; tiến độ sản xuất, vận chuyển, lắp đặt thiết bị chuyên ngành hàng không lại phụ thuộc toàn bộ vào nhà sản xuất nước ngoài.

Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải đánh giá, theo rà soát, các gói thầu trên gặp rất nhiều khó khăn do chồng lấn công địa thi công, vật liệu xây dựng, nhân lực, khối lượng công việc rất lớn, tiến độ sản xuất, vận chuyển, lắp đặt thiết bị chuyên ngành hàng không lại bị phụ thuộc toàn bộ vào nhà sản xuất nước ngoài. Trên cơ sở báo cáo của ACV, gói thầu 4.7 (sân đỗ máy bay) giá trị 6.267 tỷ đồng, khởi công tháng 9/2024, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng tháng 8/2026, chủ đầu tư đang cùng nhà thầu thi công phấn đấu rút ngắn tiến độ, cố gắng hoàn thành trước ngày 30/4/2026.

Gói thầu 4.8 (giao thông nội cảng và hạ tầng kỹ thuật) giá trị hợp đồng là 11.066 tỷ đồng, được khởi công tháng 11/2024, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng vào tháng 9/2026. ACV đang cùng nhà thầu thi công phấn đấu rút ngắn tiến độ, hoàn thành cơ bản trước ngày 30/4/2026, hoàn thành toàn bộ trước tháng 6/2026. Gói thầu 4.9 (hệ thống cung cấp nhiên liệu), giá trị hợp đồng 2.880 tỷ đồng, được khởi công tháng 10/2024, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng tháng 6/2026, hiện đang được ACV cùng nhà thầu phấn đấu rút ngắn tiến độ, hoàn thành trước ngày 30/4/2026.

Tiềm ẩn nguy cơ phát sinh chi phí lớn

Gói thầu 5.10 được coi là “trái tim”, còn gói thầu 4.8 được coi là “các mạch máu” của Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, cùng gói thầu 4.7 (sân đỗ máy bay) là những gói thầu quan trọng nhất, “đường găng” của dự án thành phần 3. Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải thừa nhận, việc hoàn thành các gói thầu đặc biệt quan trọng với khối lượng rất lớn trong một khoảng thời gian hết sức eo hẹp là khó khả thi. Nguyên nhân được xác định do phạm vi thi công giữa các gói thầu ở khu vực trung tâm đan xen và ảnh hưởng lẫn nhau, tiềm ẩn nguy cơ tiến độ bị kéo dài và chất lượng thi công không đồng nhất giữa các gói thầu. Chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án đang tích cực giải quyết xung đột trong quá trình thi công để giảm thiểu tối đa những ảnh hưởng này.

Các gói thầu ở khu vực trung tâm đan xen và ảnh hưởng lẫn nhau, tiềm ẩn nguy cơ tiến độ bị kéo dài và chất lượng thi công không đồng nhất.

Theo đánh giá của lãnh đạo ACV, đối với các gói thầu giao thông, hạ tầng kỹ thuật, có thể rút ngắn tiến độ 3-6 tháng so với tiến độ trong hợp đồng, nhưng một số gói thầu lớn như gói 5.10 và 4.8, việc rút ngắn tiến độ gặp nhiều thách thức về mặt kỹ thuật và điều kiện khách quan. Đối với gói thầu này cũng như tổng thể dự án thành phần 3 - dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành (giai đoạn I), ACV luôn hướng tới việc hoàn thành, đưa vào khai thác dự án trong thời gian sớm nhất. Tổng công ty sẽ tiếp tục nghiên cứu, cùng nhà thầu tìm giải pháp rút ngắn tiến độ, tuy nhiên bên cạnh yếu tố tiến độ, dự án đòi hỏi phải bảo đảm các yếu tố khác như an toàn và chất lượng thi công theo đúng quy định.

Để bảo đảm việc rút ngắn tiến độ được khả thi và đem lại hiệu quả cao nhất, ACV cũng kiến nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo các cấp thẩm quyền tổ chức, đẩy nhanh việc thực hiện các dự án thành phần 1, 2, và 4 cũng như hệ thống giao thông kết nối Long Thành-Thành phố Hồ Chí Minh một cách đồng bộ.

Để việc rút ngắn tiến độ được khả thi và đem lại hiệu quả cao nhất, ACV kiến nghị đẩy nhanh việc thực hiện các dự án thành phần 1, 2, và 4 cũng như hệ thống giao thông kết nối Long Thành-Thành phố Hồ Chí Minh một cách đồng bộ.

Trong thời gian trước, nguồn vật liệu xây dựng không gây ảnh hưởng đến các gói thầu, tuy nhiên hiện nay, các gói thầu ở khu vực Đồng Nai và Thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai đồng loạt, cộng với khối lượng các gói thầu rất lớn nên nguồn vật liệu xây dựng hết sức khan hiếm, trở thành một trong những vấn đề khó khăn lớn nhất của dự án thành phần 3. Bộ Giao thông vận tải đã yêu cầu ACV chỉ đạo các nhà thầu và Ban Quản lý dự án tổng hợp để có số liệu báo cáo các cấp có thẩm quyền.

“Bên cạnh đó, các công việc trong ngành hàng không đều yêu cầu công nhân có tay nghề cao, do đó chỉ các nhà thầu lớn, có đầy đủ năng lực mới đủ điều kiện tham gia và trúng thầu, nhưng thực tế các nhà thầu lớn đều trúng nhiều gói thầu trong dự án và cũng tham gia nhiều gói thầu giao thông khác, nên việc tập trung nhân lực và thiết bị cho dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành rất khó khăn. Chính vì vậy, một số gói thầu, nhất là gói thầu 4.8 triển khai rất chậm do chưa tập trung được nhân lực và thiết bị”, đại diện lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải nhìn nhận.

Để rút ngắn tiến độ 3 tháng theo hợp đồng, Liên danh VIETUR (nhà thầu gói 5.10) kiến nghị bổ sung kinh phí khoảng 1.700 tỷ đồng.

Một vấn đề khách quan khác cũng ảnh hưởng tiến độ thi công là thời tiết tại khu vực dự án chia thành 2 mùa khá rõ rệt, mùa mưa bắt đầu từ cuối tháng 5 đến hết tháng 10. Trường hợp yêu cầu tiến độ hoàn thành ở thời điểm 31/12/2025, thực tế dự án chỉ còn khoảng 7 tháng để triển khai với khối lượng giải ngân đặc biệt lớn. Đến tháng 12/2024, ACV đã giải ngân gần 16.600 tỷ đồng, đạt gần 17% tổng mức đầu tư được ACV phê duyệt và 27,5% giá trị các hợp đồng đã ký. Trong khi đó, khối lượng công việc thực tế còn lại rất lớn, tính chất phức tạp, phụ thuộc nhiều vào tiến độ sản xuất, cung cấp lắp đặt thiết bị chuyên ngành. Để rút ngắn tiến độ 3 tháng theo hợp đồng, Liên danh VIETUR (nhà thầu gói 5.10) kiến nghị bổ sung kinh phí khoảng 1.700 tỷ đồng).

Để có cơ sở đôn đốc chỉ đạo, với vai trò cơ quan thường trực của Ban chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tổ chức họp để cho ý kiến chỉ đạo đối với kiến nghị của ACV đối với dự án thành phần 3. Bộ Giao thông vận tải cũng kiến nghị Chính phủ cho phép ACV thực hiện thẩm quyền của người quyết định đầu tư khi triển khai đường cất, hạ cánh thứ 2 thuộc Dự án thành phần 3 để đẩy nhanh tiến độ. Bộ có trách nhiệm cùng ACV tổng hợp vào báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh (tổng thể) trình Chính phủ phê duyệt theo quy định.

QUANG HƯNG