Khó khăn trong chống khai thác IUU vì chậm thi công tại Cảng cá Nam Cửa Việt

Có mặt tại khu vực Cảng cá Nam Cửa Việt, chúng tôi ghi nhận tại cầu cảng số 1 có một số tàu cá cập bến để vận chuyển cá lên bờ. Song hạng mục này chỉ mới hoàn thiện phần thô. Trên mặt cầu, sắt thép ngổn ngang, nhiều trụ thép mọc lên lởm chởm.

Dự án Nâng cấp, mở rộng cảng cá kết hợp khu neo đậu tránh trú bão Nam Cửa Việt triển khai thi công đã gần 3 năm nay nhưng vẫn còn nhiều hạng mục dang dở - Ảnh: Trần Tuyền

Hệ thống xử lý, thoát nước thải vẫn chưa hoàn thiện nên toàn bộ rác, nước thải từ hoạt động thu mua, vận chuyển thủy sản chảy dọc theo bờ cầu cảng. Dòng nước này có màu đỏ quạch và hôi thối, tù đọng một quãng dài, tạo môi trường thuận lợi cho dòi bọ sinh sôi nảy nở, bò nhung nhúc từng đàn.

Xung quanh, những hạng mục khác cũng trong tình trạng ngổn ngang với vật liệu xây dựng rải rác khắp nơi, hoạt động thi công diễn ra cầm chừng. Cạnh đó, một số cơ sở hạ tầng của Cảng cá Nam Cửa Việt được đầu tư xây dựng từ hàng chục năm về trước nay đã xuống cấp.

Theo Phó Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá tỉnh Lê Văn Sơn, hiện Cảng cá Cửa Việt thuộc cảng cá loại II, thuộc danh sách cảng cá chỉ định để xác nhận nguồn gốc hải sản khai thác. Theo thống kê, từ đầu năm đến nay Cảng cá Cửa Việt có trên 2.100 lượt tàu cá cập cảng.

Ông Sơn cho biết: “Cảng cá Nam Cửa Việt được xây dựng từ hơn 20 năm về trước nên hệ thống cơ sở hạ tầng đã xuống cấp. Với tổng mức đầu tư 130 tỉ đồng, Dự án Nâng cấp, mở rộng cảng cá kết hợp khu neo đậu tránh trú bão Nam Cửa Việt được kỳ vọng sau khi hoàn thành sẽ đáp ứng nhu cầu đánh bắt hải sản của địa phương cũng như của các tỉnh, thành trong khu vực; hướng đến nâng cấp lên cảng cá loại I. Tuy nhiên, hiện nay việc thi công chậm trễ đã ảnh hưởng lớn đến kế hoạch sản xuất và công tác chống khai thác IUU trên địa bàn”.

Trong giai đoạn thi công, các thiết bị thi công, hệ thống cọc bê tông để xây dựng cầu cảng số 1, cầu cảng số 2 gây giảm thủy diện, ảnh hưởng không nhỏ đến việc cập cảng của các tàu cá. Số lượng tàu cá cập cảng cũng giảm dần vì cơ sở hạ tầng phục vụ hậu cần nghề cá không đảm bảo. Ngư dân Võ Minh Vỹ, xã Gio Hải, huyện Gio Linh nói: “Cảng cá Cửa Việt phần thì bị bồi lấp, phần thì thi công dang dở. Vì vậy, tàu thuyền cập bến để bốc dỡ hải sản, tiếp nhiên liệu, mua thêm nhu yếu phẩm gặp khá nhiều khó khăn”.

Gần 3 năm qua, việc thi công Cảng cá Nam Cửa Việt kéo dài là một trong những nguyên nhân khiến một lượng lớn tàu cá không cập cảng cá chỉ định để bốc dỡ hàng hóa hải sản theo quy định mà thường vào các điểm bốc dỡ thủy sản tự phát. Điều này, gây khó khăn cho công tác kiểm soát tàu cá, giám sát sản lượng và thực hiện công tác chống IUU.

Thực hiện Thông báo số 393/TB-VPCP ngày 27/12/2022 của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại hội nghị trực tuyến về công tác chống khai thác IUU, tỉnh Quảng Trị cùng các cấp, ngành đã quyết liệt vào cuộc, triển khai các giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo của Ủy ban Châu Âu về chống khai thác IUU.

Trong đó, tổ chức công tác rà soát khối tàu cá trên địa bàn, phối hợp chặt chẽ trong công tác kiểm tra, tổ chức làm việc với các chủ tàu cá vi phạm, xử lý các hành vi vi phạm trong khai thác IUU... Sở Nông nghiệp và PTNT đã thành lập tổ công tác làm việc các đơn vị, địa phương liên quan để phối hợp triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong công tác chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, việc thực hiện Dự án Nâng cấp, mở rộng cảng cá kết hợp khu neo đậu tránh trú bão Nam Cửa Việt kéo dài, chậm trễ đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác chống khai thác IUU cũng như các vấn đề liên quan. Qua báo cáo kiểm tra của Sở Nông nghiệp và PTNT, dự án này có 5 gói thầu. Song một số gói thầu không có máy móc, nhân công thi công hoặc chưa thể triển khai vì chờ gói thầu khác hoàn thiện, vướng giải phóng mặt bằng.

“Chúng tôi mong muốn sở, ban, ngành các cấp đẩy nhanh tiến độ thi công các hạng mục để Cảng cá Cửa Việt hoàn thiện nhằm đáp ứng nhu cầu của sản xuất, kinh doanh của người dân và đặc biệt là thực hiện tốt công tác chống khai thác IUU, đảm bảo chất lượng hải sản, vệ sinh an toàn thực phẩm và công tác bảo vệ môi trường tại cảng cá”, ông Lê Văn Sơn cho biết thêm.

Được biết, ngày 13/9/2023, UBND tỉnh Quảng Trị đã có tờ trình gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc đầu tư hoàn thiện các cảng cá và khu neo đậu trên địa bàn tỉnh Quảng Trị từ nguồn vốn bồi thường của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh.

Theo đó, UBND tỉnh đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các bộ, ngành liên quan xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí kinh phí 600 tỉ đồng từ nguồn vốn bồi thường của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh để đầu tư xây dựng hoàn thiện các cảng cá và khu neo đậu trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Trong đó, UBND tỉnh đề xuất 35 tỉ đồng nhằm tiếp tục đầu tư xây dựng khu dịch vụ hậu cần nghề cá (nhà quản lý, nhà máy đá) và khu hạ tầng kỹ thuật (khu xử lý nước thải, nhà thu gom rác, hệ thống điện chiếu sáng, hệ thống phòng cháy chữa cháy) tại Cảng cá Cửa Việt nhằm nâng cao hiệu quả, đáp ứng nhu cầu khai thác thủy sản của người dân cũng như nâng cao công tác chống khai thác IUU.

Trần Tuyền