Khó khăn trong việc duy trì nhịp tăng trưởng sản xuất công nghiệp

Theo báo cáo của Cục Thống kê, Chỉ số sản xuất công nghiệp quý 1/2025 tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo (ngành đóng góp lớn cho tăng trưởng GDP cả nước) tăng 9,5% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong giai đoạn 2020-2025. Kết quả này cho thấy sản xuất công nghiệp vẫn tiếp đà tích cực từ các quý trước.

Phân tích kỹ hơn tình hình sản xuất công nghiệp trong nước có thể thấy, các nhóm ngành xuất khẩu chủ lực, đóng góp lớn cho tăng trưởng của sản xuất công nghiệp đều tăng trưởng khá như: nhóm ngành dệt, may, da giày; nhóm ngành điện tử; nhóm ngành gỗ và sản phẩm từ gỗ; nhóm ngành sản xuất ô tô, xe máy đều tăng trưởng trên 10% so với cùng kỳ năm trước.

Theo địa phương, có tới 59 trong tổng số 63 tỉnh, thành phố sản xuất công nghiệp tăng trưởng so với cùng kỳ, trong đó, một số địa phương là trung tâm công nghiệp của cả nước tăng khá như: Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hà Nam, Nam Định, Phú Thọ, Quảng Nam.

Bên cạnh các ngành và địa phương tăng trưởng khá, vẫn còn một số ngành và địa phương gặp khó khăn, chỉ số IIP giảm hoặc tăng thấp như: sản xuất pin và ắc quy, đồ uống, thuốc lá, thuốc, kim loại, đặc biệt là ngành khai thác dầu thô và khí đốt tự nhiên vẫn tiếp tục giảm sâu.

Chỉ số sản xuất công nghiệp quý 1/2025 tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước

Một số địa phương sản xuất công nghiệp giảm như: Hà Tĩnh, Bà Rịa-Vũng Tàu, Gia Lai, Bạc Liêu; một số địa phương sản xuất công nghiệp tăng thấp như: Cà Mau, Bình Thuận, Lào Cai.

Theo Cục Thống kê, trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, với nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam, cầu trong nước vẫn chưa hoàn toàn khôi phục trở lại, các DN có thể gặp phải một số áp lực.

Cụ thể, kết quả sản xuất ngành công nghiệp chế biến, chế tạo quý 1 cho thấy sản xuất tăng khá (9,5%), tiêu thụ tăng thấp hơn (tăng 5,9%, thấp hơn chỉ số sản xuất 3,6 điểm phần trăm), tồn kho cao (chỉ số tồn kho tăng 15,1% so với cùng kỳ).

Lượng tồn kho cao sẽ tạo ra áp lực cho các DN khi hàng chưa giải phóng được thì chưa có doanh thu để bổ sung vốn tiếp tục cho sản xuất, do đó các DN có thể gặp khó khăn về vốn để tiếp tục sản xuất cho các chu kỳ sau, có thể dẫn đến giảm sản lượng sản xuất nếu DN không được kịp thời bổ sung dòng tiền cho sản xuất kinh doanh.

Tiếp theo, với thị trường trong nước trên 100 triệu dân là rất lớn, nếu Việt Nam không có các chính sách kích cầu trong nước mạnh hơn nữa, hiệu quả hơn nữa, nhu cầu thị trường trong nước không được cải thiện sẽ là áp lực đối với DN trong việc tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm và sẽ làm giảm sản xuất.

Đối với thị trường nước ngoài, các tiêu chuẩn, yêu cầu cao hơn về sản xuất đối với các hàng hóa xuất khẩu như sản xuất xanh, sản xuất sạch là áp lực không nhỏ đối với DN. Điều này đòi hỏi DN phải đầu tư máy móc thiết bị với công nghệ cao hơn, phải tuyển dụng và đào tạo lao động với yêu cầu cao hơn, nguyên vật liệu đầu vào chất lượng hơn, sạch hơn… do đó cần lượng vốn lớn hơn cho sản xuất.

Ngoài ra, trong bối cảnh Mỹ áp thuế đối ứng tới 46% đối với các hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, các DN sẽ gặp áp lực lớn về giá và làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam tại thị trường Mỹ. Do vậy, các DN sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm các đơn hàng xuất khẩu mới nếu không có sự chuyển hướng tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới kịp thời.

Như vậy, theo Cục Thống kê, có thể thấy để duy trì nhịp tăng trưởng sản xuất như trong quý 1 thì các DN trong thời gian tới sẽ đối mặt với rất nhiều khó khăn, áp lực. Các DN nếu không kịp thời điều chỉnh và thích ứng thì rất khó để phát triển sản xuất.

Tuy nhiên, với sự đồng hành của Chính phủ, các bộ ngành, địa phương trong thời gian qua, đặc biệt là các phản ứng của lãnh đạo Đảng, Chính phủ, Bộ Công Thương đối với chính sách áp thuế nhập khẩu mới của Mỹ trong vài ngày qua rất nhanh, Cục Thống kê kỳ vọng sản xuất công nghiệp sẽ nhanh chóng vượt qua những khó khăn trước mắt và duy trì đà tăng trưởng trong quý tiếp theo.

Lam Thanh