'Khoảng trống' đáng lo ngại

Công an tỉnh phối hợp với các nhà trường tổ chức chương trình ngoại khóa trải nghiệm, thực hành phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cho học sinh, sinh viên.

Sự việc xảy ra vào khoảng 17 giờ ngày 31/7/2025, hai bé gái chơi ở hồ bơi trong lúc mẹ dọn dẹp gần đó thì bất ngờ một bé bị đuối nước. Nghe tiếng kêu cứu, một thanh niên gần đó chạy ra ứng cứu. Khi tiếp cận, người mẹ đang vùng vẫy dưới nước, còn bé gái nằm bất động dưới đáy hồ, lập tức anh nhảy xuống đưa cả 2 mẹ con lên bờ. Khi lên bờ, người mẹ rơi vào tình trạng hoảng loạn, còn bé gái tím tái và có dấu hiệu ngưng thở. Người thanh niên lập tức thực hiện hô hấp nhân tạo, hà hơi thổi ngạt. Chỉ sau khoảng một phút, bé có dấu hiệu hồi tỉnh và được đưa đi cấp cứu. Camera an ninh cho thấy, cháu bé đã rơi xuống hồ khoảng 4 phút trước khi được phát hiện.

Tháng 3/2024, một video dài gần 2 phút ghi lại cảnh một du khách Ấn Độ đến du lịch ở TP Đà Nẵng bất ngờ bị ngất xỉu, ngã xuống đất, ngừng tim, mất ý thức, vệ sinh không tự chủ. May mắn nạn nhân đã được một nữ điều dưỡng cấp cứu tại chỗ kịp thời, giúp du khách qua cơn nguy kịch.

Cháu bé trong hồ bơi hay vị du khách Ấn Độ là những trường hợp may mắn khi gặp nạn ngoài cộng đồng nhưng gặp được người có chuyên môn y tế, người có kiến thức sơ cấp cứu ban đầu hỗ trợ kịp thời. Thực tế có nhiều trường hợp không được may mắn như vậy.

Đầu tháng 8/2025, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận 3 ca đuối nước nặng, trong đó chỉ có 1 trường hợp được sơ cứu đúng cách. Trường hợp thứ nhất, bé trai 6 tuổi bị ngã xuống sông khi đang chơi đùa cùng bạn. Gia đình phát hiện và đưa trẻ lên bờ, thay vì được cấp cứu ép tim, thổi ngạt đúng cách thì trẻ lại bị bế chạy vòng quanh. Trường hợp thứ hai là nam sinh 13 tuổi, bị đuối nước khi xuống ao nhặt quả cầu lông. Người dân phát hiện bệnh nhân và đưa lên bờ sơ cứu sai cách (vác dốc ngược và chạy vòng quanh). Một lúc sau, thấy tình trạng không cải thiện, người lớn xung quanh mới tiến hành cấp cứu ép tim, thổi ngạt cho trẻ nên thời gian ngừng tuần hoàn kéo dài. Trường hợp thứ ba được cấp cứu kịp thời là bé trai 20 tháng tuổi, bị rơi xuống mương nước gần nhà. Sau khoảng 6 phút, trẻ được gia đình phát hiện và vớt lên trong tình trạng ngừng thở, tím tái. Ngay lập tức, trẻ được tiến hành cấp cứu ép tim thổi ngạt. Sau vài phút, trẻ hồng hào trở lại, được đưa đến cơ sở y tế gần nhất rồi chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Trẻ tiếp tục được hồi sức tích cực, tiên lượng khả quan...

Từ những vụ việc trên cho thấy, những tình huống khẩn cấp, sự cố bất ngờ luôn có thể xảy ra bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu. Theo thống kê của Bộ Y tế, trung bình mỗi năm Việt Nam ghi nhận hơn 33.800 ca tử vong do tai nạn, trong đó đứng đầu là tai nạn giao thông, tiếp đến là đuối nước, tai nạn lao động, điện giật, bị động vật cắn, hóc dị vật... Trong nhiều trường hợp, thời điểm “vàng” sau tai nạn rất cần sự bình tĩnh hỗ trợ, can thiệp đúng cách từ những người đầu tiên có mặt tại hiện trường để cứu mạng người bị nạn. Thế nhưng, thực tế cho thấy, phần lớn người dân hiện nay vẫn thiếu kiến thức sơ cứu cơ bản, thụ động đứng nhìn khi chứng kiến vụ việc hoặc phản ứng theo bản năng, làm theo những phương pháp truyền miệng sai lầm như vác ngược trẻ đuối nước, chích máu đầu ngón tay khi có người đột quỵ, hay bế xốc nạn nhân trong một vụ tai nạn giao thông và đưa đến bệnh viện bằng xe máy... Điều này đã, đang bộc lộ một “khoảng trống” đáng lo ngại trong giáo dục cộng đồng và đào tạo kỹ năng về sơ cứu ban đầu.

Tại Thanh Hóa, với mục tiêu nâng cao kiến thức và kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu cho cộng đồng, hội chữ thập đỏ các cấp đã triển khai nhiều chương trình, hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức và kỹ năng sơ cấp cứu, phòng chống tai nạn, thương tích, đuối nước cho cán bộ, hội viên, tình nguyện viên và người dân. Các chương trình ngoại khóa, tập huấn kỹ năng sơ cứu ban đầu cũng được nhiều ngành, tổ chức, đơn vị quan tâm triển khai tại các cơ quan, trường học, khu dân cư... Song, phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, tỷ lệ người dân được đào tạo sơ cấp cứu bài bản còn chiếm tỷ lệ thấp; quy mô các hoạt động tập huấn, đào tạo còn đơn lẻ, không thường xuyên, thiếu tính bắt buộc nên hiệu quả chưa cao.

Bộ Y tế đang phối hợp với Hội Chữ thập đỏ Việt Nam triển khai Đề án “Nâng cao năng lực sơ cấp cứu cộng đồng đến năm 2030”. Một trong 3 mục tiêu mà đề án tập trung đó là nâng cao nhận thức của người dân về hoạt động sơ cấp cứu. Hy vọng việc triển khai đề án sẽ góp phần lấp “khoảng trống” kỹ năng sơ cứu tai nạn, đặc biệt đưa kỹ năng này trở thành một trong những nội dung học bắt buộc trong chương trình phổ thông, các khóa đào tạo, học nghề, từ đó giúp người dân dần hình thành kỹ năng và có thể áp dụng trong những tình huống bất ngờ xảy ra trong cuộc sống hằng ngày.

Bài và ảnh: Minh Hiền