Khoảng trống đào tạo nhân sự bất động sản

Phần lớn môi giới bất động sản chưa từng tham gia đào tạo chính quy. Ảnh: Hoàng Anh.

Thị trường bất động sản mới chỉ đang phát triển "phần ngọn

Chất lượng nguồn nhân lực bất động sản trong thời gian qua dù phát triển nhanh, song phần lớn mới chỉ dừng lại ở "phần ngọn", vẫn còn một khoảng trống lớn ở phần nền móng, những yếu tố căn bản về kiến thức, kỹ năng và tư duy chuyên nghiệp.

Thực tế hiện nay cho thấy, hoạt động đào tạo trong lĩnh vực bất động sản chưa theo kịp tốc độ phát triển của thị trường. Cả nước có không ít khóa học, chương trình đào tạo, nhưng phần lớn còn rời rạc, thiếu tính hệ thống và chưa tạo ra được sự kết nối thực chất giữa lý thuyết và thực tiễn.

Một số cơ sở đào tạo còn nặng lý thuyết, nhẹ thực hành, trong khi nhiều hoạt động đào tạo tự phát từ doanh nghiệp lại manh mún, ngắn hạn, thiếu chiều sâu chiến lược.

Chỉ riêng trong lĩnh vực môi giới, theo khảo sát toàn quốc của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, 89% môi giới chưa có hoặc đã hết hạn chứng chỉ hành nghề; 51,8% chưa từng tham gia đào tạo chính quy; 93% mong muốn được tham gia kỳ thi sát hạch và 72,6% chưa biết thế nào là cơ sở đào tạo đạt chuẩn.

Thông tin từ nhiều đơn vị môi giới bất động sản cũng cho thấy, nhiều môi giới trên thị trường không đủ năng lực và kinh nghiệm hành nghề. Hầu hết các nhân sự bước vào nghề với nền tảng kiến thức mỏng, coi đây là một trải nghiệm ngắn hạn, dẫn đến tỷ lệ biến động nhân sự cao kỷ lục, trung bình lên tới 10% mỗi tháng.

Do đó, các doanh nghiệp này khi tuyển dụng phải đào tạo lại từ đầu. Sau đó, các nhân sự sẽ từng bước thực tập để có thể dần dần đáp ứng nhu cầu công việc.

Không chỉ môi giới, ở nhóm nhân sự lãnh đạo, quản lý cấp cao - những người định hình chiến lược doanh nghiệp và tác động trực tiếp đến chất lượng thị trường, cũng gần như thiếu vắng những chương trình đào tạo chuyên sâu, bài bản để cập nhật kiến thức, nâng cấp kỹ năng, định hình tư duy lãnh đạo theo chuẩn mực mới của thời đại số.

Chính khoảng trống này khiến thị trường bất động sản chưa tận dụng hết tiềm năng, cũng như chưa phát huy đầy đủ nguồn lực con người, vốn là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của ngành.

Nhìn lại chặng đường vừa qua, ông Bùi Văn Doanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu bất động sản Việt Nam nhận định, thị trường đã bước qua giai đoạn phát triển sơ khai, nơi cơ hội rộng mở và sự am hiểu chuyên sâu chưa phải là yếu tố quyết định.

"Trong suốt một thời gian dài, nhiều người chỉ cần làm bất động sản là thắng, thậm chí không có chút kiến thức chuyên môn nào vẫn thành công, người người, nhà nhà đổ xô làm bất động sản", ông Doanh nhìn nhận.

Đó là thời điểm mà thị trường còn "dễ tính", phần lớn lãnh đạo các doanh nghiệp bất động sản lớn hiện nay đều xuất thân từ nhiều lĩnh vực khác nhau. "Chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa ăn may" khi đó có thể mang lại thành công.

Tuy nhiên, "cuộc chơi" hiện nay đã hoàn toàn thay đổi. Tại Tọa đàm Đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành bất động sản trong kỷ nguyên số do Reatimes tổ chức, ông Doanh cho rằng, thị trường bất động sản đã bước sang giai đoạn thứ hai - giai đoạn cạnh tranh mạnh mẽ hơn. Đó là nơi những điểm yếu của thị trường như nguồn nhân lực bộc lộ rõ nét. Bối cảnh mới đòi hỏi ở giới bất động sản sự chuyên nghiệp để phát triển bền vững.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cũng cho rằng, trong giai đoạn thị trường phát triển nóng, ai làm bất động sản cũng có thể thắng; nhưng khi thị trường gặp sự cố, điểm yếu mới thực sự lộ rõ.

Đây là thực tế đã diễn ra trong các giai đoạn 2011 - 2014, 2022 - 2024 vừa qua. Nhiều môi giới giỏi thay vì làm tốt nhiệm vụ chuyên môn lại chuyển sang đầu tư, ôm hàng, dẫn tới rủi ro dây chuyền. Không ít sàn giao dịch quy mô lớn, doanh nghiệp bất động sản tầm cỡ phải dừng hoạt động.

Do đó, khi nói đến “thực chiến”, phải hiểu rằng thực chiến trong bối cảnh khó khăn mới là thước đo năng lực thật sự. Chỉ khi được trang bị bài bản cả về lý luận lẫn kỹ năng ứng biến, họ mới đủ bản lĩnh để đứng vững trong mọi hoàn cảnh thị trường.

Thị trường bất động sản Việt Nam không còn là “cuộc chơi của cơ hội”, mà đã bước sang giai đoạn “cuộc chơi của năng lực”, năng lực thể chế, năng lực quản trị, năng lực công nghệ và quan trọng nhất là năng lực của con người.

Yêu cầu mới cho phát triển

Theo ông Đính, muốn phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, bền vững, trước hết phải nhìn nhận đúng về tầm quan trọng của nhân lực, coi đây là yếu tố then chốt, là nền tảng của mọi sự phát triển.

Sau hơn 20 năm phát triển “hoang sơ”, PGS.TS. Nguyễn Quang Tuyến, Phó chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cũng cho rằng, thị trường bất động sản Việt Nam đang bước vào giai đoạn đòi hỏi sự chuyên nghiệp, không chỉ đối với doanh nghiệp hay môi giới, mà ngay cả các cán bộ, công chức quản lý trong lĩnh vực này cũng sẽ gặp khó nếu không hiểu pháp luật về bất động sản.

Theo ông Tuyến, để có thể đào tạo nguồn lực chất lượng cao, các chương trình đào tạo cần chú trọng hai yếu tố cốt lõi. Nội dung đào tạo phải đúng và thiết thực; đội ngũ giảng dạy dù có nhiều kinh nghiệm thực chiến cũng cần có nền tảng lý luận, phải hiểu bản chất thị trường bất động sản và vai trò của lĩnh vực này trong nền kinh tế.

Do vậy, sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn trong đào tạo nhân lực bất động sản là vô cùng quan trọng. Trong đó, các vấn đề về pháp lý cần phải được đặt lên hàng đầu để trang bị kiến thức pháp luật cho các nhân sự làm bất động sản.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế, TS. Vũ Đình Ánh cũng chỉ ra ba vấn đề cần chú trọng khi xây dựng chương trình đào tạo cho đội ngũ bất động sản.

Thứ nhất, cần xác định rõ các trụ cột về kiến thức sản phẩm, tài chính và tổ chức - vận hành. Các chương trình nên phân theo nhóm đối tượng phù hợp, mở rộng thêm nhóm nhân sự tiềm năng có định hướng trở thành lãnh đạo. Việc trang bị cho họ kiến thức và kỹ năng quản trị ngay từ sớm sẽ giúp họ tự tin đảm nhiệm vai trò quản lý trong tương lai.

Thứ hai, cần bổ sung các chuyên đề về xử lý khủng hoảng trong chương trình đào tạo dành cho cấp lãnh đạo. Thực tế cho thấy, khi khủng hoảng xảy ra, không ít người đứng đầu doanh nghiệp còn lúng túng trong cách ứng xử và ra quyết định.

Vì vậy, việc đào tạo rất cần những nội dung mang tính thực tiễn, sát với đặc thù từng cấp quản lý, giúp đội ngũ lãnh đạo rèn luyện khả năng thích ứng, bản lĩnh và vững vàng trước biến động của thị trường.

Thứ ba, các đơn vị triển khai khóa học cần thiết kế các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành bất động sản sát với thực tế. Đối với giảng viên, cần những người có khả năng truyền tải tốt, giàu kinh nghiệm.

Ngoài ra, chương trình đào tạo cũng cần mời những người làm thực tế trên thị trường, có tính thực chiến cao để giảng dạy. Có như vậy, chương trình đào tạo mới thực sự đem lại giá trị lớn cho các học viên, giúp xây dựng nền tảng kiến thức toàn diện và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

An Chi