Khoảnh khắc định mệnh tại Dubai và câu hỏi về tương lai tiêm kích Tejas

Sự việc tiêm kích Tejas gặp nạn thu hút sự chú ý đặc biệt bởi Tejas vốn là biểu tượng tham vọng tự chủ quân sự của New Delhi và là mẫu máy bay được Ấn Độ kỳ vọng đưa ra thị trường xuất khẩu.

Khi những tiếng động cơ gầm vang của các đội bay trình diễn khuấy động bầu trời Dubai, khán đài triển lãm chứng kiến một khoảnh khắc kinh hoàng: Chiếc tiêm kích hạng nhẹ Tejas của Không quân Ấn Độ mất kiểm soát, lao xuống và phát nổ thành quả cầu lửa chỉ trong vài giây.

Phi công điều khiển, thuộc biên chế Không quân Ấn Độ, đã không qua khỏi dù lực lượng cứu hộ có mặt ngay lập tức.

Vụ tai nạn xảy ra vào buổi chiều, lúc chiếc Tejas đang thực hiện một bài bay giới thiệu khả năng cơ động.

Một số nhân chứng mô tả máy bay có dấu hiệu mất ổn định khi đang thực hiện thao tác đổi hướng gấp với lực âm. Với độ cao thấp, thời gian phản ứng chỉ tính bằng giây, chiếc tiêm kích không đủ dư địa để phục hồi trước khi chạm đất.

Ngay sau tai nạn, Không quân Ấn Độ tuyên bố thành lập một ủy ban điều tra nguyên nhân. Giới phân tích quân sự chú ý đặc biệt đến sự việc, bởi Tejas vốn là niềm tự hào của ngành hàng không quân sự Ấn Độ, đại diện cho nhiều năm nỗ lực tự chủ công nghệ và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu vũ khí.

Tejas, do Tập đoàn Hàng không Hindustan phát triển, là chiến đấu cơ một động cơ, cánh tam giác, nhẹ và có khả năng cơ động cao.

Dự án được khởi động từ thập niên trước, nhằm thay thế dần các dòng MiG cũ và tạo dựng năng lực sản xuất chiến đấu cơ trong nước.

Ấn Độ quảng bá Tejas như lời khẳng định họ có thể tự thiết kế, chế tạo và vận hành một mẫu chiến đấu cơ thế hệ hiện đại với chi phí vừa phải.

Về trang bị, Tejas có khả năng mang nhiều loại vũ khí, từ tên lửa không đối không tầm ngắn đến tầm trung, cùng bom dẫn đường chính xác.

Buồng lái sử dụng hệ thống điều khiển điện tử hiện đại và thiết kế chú trọng vào khả năng bay linh hoạt.

Trên lý thuyết, đây là một mẫu máy bay phù hợp với các quốc gia muốn hiện đại hóa không quân nhưng không đủ ngân sách cho các dòng chiến đấu cơ đắt đỏ hơn.

Triển lãm Hàng không Dubai là nơi Ấn Độ đặt kỳ vọng trình diễn để thu hút đối tác quốc tế, bởi nhiều năm qua New Delhi luôn muốn Tejas trở thành sản phẩm xuất khẩu chiến lược.

Ấn Độ đã từng đàm phán với một số quốc gia, trong đó có Malaysia, Ai Cập và Argentina. Dù chưa đạt được thỏa thuận lớn, họ vẫn xem Tejas là chìa khóa để thúc đẩy vị thế công nghiệp quốc phòng chính mình.

Chính vì vậy, vụ tai nạn lần này gây chấn động không chỉ vì thiệt hại sinh mạng mà còn vì tác động tiềm tàng tới hình ảnh của dòng chiến đấu cơ.

Một sự cố ngay trong lúc trình diễn công khai có thể tạo ra tâm lý lo ngại đối với khách hàng tương lai, nhất là khi Ấn Độ đang muốn cạnh tranh với các nhà cung cấp lão luyện như Nga, Trung Quốc hay Đức.

Tuy vậy, giới chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng hầu hết các mẫu chiến đấu cơ trên thế giới đều từng gặp tai nạn trong giai đoạn vận hành hoặc trình diễn.

Một vụ rơi không thể đại diện cho toàn bộ tính năng và độ tin cậy của phi cơ. Điều quan trọng nhất lúc này là cuộc điều tra phải chỉ ra nguyên nhân rõ ràng, minh bạch và đưa ra giải pháp kỹ thuật nếu cần thiết.

Đối với Ấn Độ, Tejas vẫn là biểu tượng của quá trình phát triển dài hơi. Việc tiếp tục đầu tư, cải tiến và chứng minh tính ổn định trong các đợt bay thử sau này sẽ quyết định tương lai của mẫu máy bay này.

Trong bối cảnh khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ngày càng căng thẳng, việc tự chủ chiến đấu cơ là một lợi thế chiến lược mà New Delhi không muốn từ bỏ.

Vụ tai nạn ở Dubai là cú đánh mạnh về hình ảnh, nhưng không phải dấu chấm hết cho chương trình Tejas.

Nó giống như một phép thử quan trọng đối với khả năng ứng phó khủng hoảng của Ấn Độ, cũng như quyết tâm của họ trên con đường xây dựng năng lực hàng không quân sự độc lập.

Việt Hùng

Theo Reuters, AP, AFP